Өнеркәсіпте аромат көмірсутектерді алудың маңызды көздері мұнай өңдеумен қатар тас көмірді кокстеу болып табылады. Кокстеу процесін зертханада жүргізуге болады. Егер тас көмірді темір түтік ішіне салып, ауа жібермей қатты қыздырса быраз уақыттан кейін одан газбен будың бөлінгенін байқауға болады. Мұндағы U тәрізді түтікте жағымсыз иісі бар ным канденсацияланады, оның үстінгі жағында аммиак суы болады. Ал әрі қарай өтетін газдар ыдыстағы судың үстіне жиналады. Тәжірибе аяқталған соң темір түтікте кокс қалады.
Тас көмірді ауа жібермей қыздырған кезде негізгі төрт зат түзіледі:
кокс, тас көмір нымы, аммиакты су, кокс газы.
Кокс химия өндірісінің негізі көп жағынан көмірді зертханада кокстеу тәжірибесіне ұқсас болады.
Өнеркәсіптік кокс пеші ұзын да тар камерадан тұрады, жоғары тесігінен оған тас көмір салынады, екінші бөлігі от жағылатын қабырға саңылауы, онда газ күйіндегі отын / кокс немесе домна газы / жағылады. Бірнеше ондаған осындай камералар кокс пешінің батареясын құрастырады. Жану температурасы жоғары болу үшін мартен пештнріндегі болат өндіру әдісі сияқты, газ бен ауа акмералар астындағы регенераторларда алдын ала қыздырылады.
1000ºС шамасына дейін ауа жібермей қыздырған кезде тас көмірдің құрамына кіретін күрделі органикалық заттар химиялық өзгеріске ұшырайды, нәтижесінде 96-98% көміртегінен тұратын кокс және ұшқыш өнімдер түзіледі.
Кокстеу процесі 14 сағаттай созылады. Ол аяқталғннан кейін түзілген кокс - * кокс пирогы * камерадан вагонмен шығарылады да сумен немесе инертті газбен сөндіріледі; камераға кокстің жаңа бөлігі салынады, сөйтіп кокстеу қайта басталады. Ұшқыш өнімдер камераның үстіндегі тесіктерден сыртқа шығарылады да газ жинағышқа келеді, мұнда олардан тәжірибеде көрсетілгендей, ныммен аммиакты су конденсациаланады.
Канденсациаланбаған газдан аммиак және жеңіл аромат көмірсутектер
/ әсіресе бензол / алынады. Амиакты бөлгенде газдыкүкірт қышқылының ерітіндісі арқылы өткізіледі; түзілген аммони сульфаты азот тыңайтқышы ретінде пайдаланылады.
Мұнай қара майының коксі сұйық мұнай қалдығын қара майды арнайы пештерде кокстеу, сол сияқты крекинг және мұнайды айдау өнімдерінің пиролизі кезінде түзіледі, ал көмір қара майының коксі жоғары температурада балқитын қара майы кокстеу арқылы алынады
Кокс салқындаған соң сорттап, домна пештерінде жағу үшін металлургия зауыттарына жіберіледі. Қоспадан тазартылған соң кокс газы өнеркәсіптік пештерде және тұрмыста отын ретінде пайдаланылады, өйткені оның құрамында көптеген жанғыш заттар бар. Ол химиялық шикізат ретінде пайдаланылады.
Кокс – химия зауытында көмірді камераларда кокстеу дүркін-дүркін жүргізіледі. Үзіліспен жүргізілетін басқа да процестер сияқты, бұл процестің де кемістігі бар. Қазір ғалымдармен технологтар тас көмірді үздіксіз кокстеу әдісін іздестіруде....

«Достық дегеніміз не?» - деген сұраққа адамдар әр түрлі жауап береді. Достық туралы көптеген мақал, әңгіме, нақыл сөздер, ертегілер бар.

Достық дегеніміз – бұл өте терең, күрделі, көп мағыналы ұғымдардың бірі. Балабақшаға барғаннан бері достарымыз да пайда болды. Бір балалар болса мектепке келіп дос тапты. Кішкентай кезімізде досымызбен бірге қуанып, ренжісіп қалған кездерді есімізге түсірейікші. Біз бұл ойларды жылылықпен еске аламыз.......

1. Адамның қажеттілігімен мұқтаждығын және іс- әрекет түрлері.
Адам қажеттіліктерінің бәріне жуығы еңбек арқылы қанағаттандырылады. Еңбек адам тіршілігінің бірінші қажеттілік. Сондықтан қоғамдағы тәлім - тәрбиенің өзекті мәселесі - адамды еңбек ету қажеттілігіні баулу. Жастарды еңбекке психологиялық тұрғыда даярлау - жалпы гуманистік тәрбиенің түпкі мақсаты. Еңбек адамның іс - әрекетінің негізгі түрі және барлық материалдық игіліктерді өніріудің қайнар көзі. Іс - әрекеттің екінші түрі – оқу. Оқу әрекеті арқылы адам қоғамдағы тарихи мағлұматтар мен білім қорын меңгеріп өзінің рухани дүниесін байытады, дүниетанымдық көзқарасын қалыптастырады. ....

Кең –байтақ республикамызда қорықтардың аздығы кімді болса да ойландырмай қоймайды.Қазақстанда ұйымдастырылған Ақсу-Жабағылы (1926), Алматы (1931), Барсакелмес (1939), наурызым (1959), Қорғалжын (1958) және Марқакөл (1976), Үстірт (1984), Батыс Алтай (1992)., Алакөл (1998), Қаратау (2002) қорықтары табиғат байлықтарын қорғау ісіне орасан зор үлес қосып отыр.
Талас Алатауының солтүстік-батыс сілемдерін және оған іргелес жатқан Өгем жоталарын қамтыған Ақсу-Жабағылы мемлекеттік қорығы 1926 жылы 14 маусымда ұйымдастырылған. Бұл қорықты ұйымдастырудағы басты мақсат – Батыс Тянь-Шань тауының өзіндік ерекшелігі бар табиғат ландшафтыларын- табиғат кешендерін сақтап қалу еді. Бастапқыда қорық аумағының ауданы-30 мың га шамасында болса, қазір оның алып жатқан жер көлемі-85,4 мың га. Ақсу-Жабағылы қорығы Оңтүстік Қазақстан обылысының оңтүстік –шығыс бөлігінде, яғни Жамбыл облысымен, көршілес Қырғызстан және Өзбекстан республикаларының шекараларымен түйісетін жерде орналасқан. Бұл қорықтың негізгі аумағынан басқа, жалғасып жатқан екі филиалы- Әулие сай және Қарабастау палеонтологиялық қорықша- -лары бар. Мұнда осыдан 150 млн жыл бұрын тіршілік еткен жануарлар мен өсімдіктердің тасқа айналған қалдықтары шоғырланған. Әулие сай Қошқарата өзені аңғарының сол жақ жағалауында орналасқан. Ал 125 га аумақты қамтыған қарабастау бөлігі Қаратаудың Боралдай жотасында орналасқан.
Ақсу-Жабағылы қорығының басым бөлігі 1000-4000 метрлік биіктік аралығын қамтиды. Мұнда табиғат белдеулері биіктік бойынша таралған. Шөлейт дала, ұсақ шоқылы дала, аршалы-шабындықты дала,субальпі мен альпі шалғындығы және мәңгі мұздықты белдемдер кезектесіп, табиғатың түрліше көрінісін береді.Аталған белдемдердің табиғат жағдайларына байланысты ол жерлерге өсетін өсімдіктер әлемі де сан алуан. Мысалы:Ақсу-Жабағылы қорығының аумағында жоғары және төменгі сатыдағы өсімдіктердің шамамен 1400 түрі өседі. Соның ішінде сүректі ағаштардың 16 түрі және бұталардың 62 түрі кездеседі. Талас терегі, тал мен қайық, шетен мен үйеңкі, жабайы алма мен долана, мойыл мен регель алмұрт сияқты ағаштар мен бұталар тау беткейлерінде, өзен аңғарларында орамнды алқап құрайды. Ал тамаша аршалы ормандар үлесіне қорық жерінің 30 % -ы тиеді. Ормандар арасы мен жазықтарда әсем гүлдер мен көк майса шалғындар жасыл кілем сияқты қалың өскен. Жасыл желекке оранған бұл өлке жануарлар дүниесіне де өте бай. Мұнда құстардың 240, сүтқоректілердің 43, бауырмен жорғалаушылардың 9, қосмекенділер- -дің 2 түрі және балықтың 4 түрі тіршілік етеді. Ал омыртқасыз жануарлар дүниесі өзінің түрі жағынан өте бай. Қорық жерін мекендейтін жануарлардың ішінде кәсіптік маңызы бар – арқар, таутеке, елік, марал, жабайы шошқа сияқты аңдар өздерін еркін сезінеді.Жемтігін аңдыған жыртқыштар- барыс, аю, түлкі, борсықтар қорықтан жайлы қоныс тапқан. Әсіресе өте сиреп кеткен бүркіт, жұмақторғай өсіп-өнуі үшінқорық аумағы өте қолайлы.....

Сейпін деген хан болыпты. Ханның Мүбәрак дейтін уәзірі болыпты. Ханның уәзірі ханға айтыпты:

— Ханда 40 кісінің ақылы бар дейді, егерде сізде 40 кісінің ақылы бола тұрып, дау болса, жаңжал болса бізге неге жолдайсыз, өз бетіңізбен неге бітіріп жібермейсіз? Бізбен неге ақылдасасыз? – депті. Сонда хан айтыпты:

— Ханда 40 кісінің ақылы бар екендігі рас. Бірақ бір жерде Самыр деген шал бар, сол шалда 40 ханның ақылы бар. Сол шалды мұнда қонаққа шақырып кел, – депті хан уәзірге. Мүбәрак Самыр шалды қонаққа шақырып әкеліпті.......

Пән: Қазақ тілі Т2
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:6-бөлім: Атақты тұлғалар
Сабақтың тақырыбы: Мұхтар Әуезов - белгілі жазушы №2
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары: (оқу бағдарламасына сілтеме) 1.3 Тыңдаған аудио-бейнематериалдың мазмұнын түсіну
3.1.3.1 тыңдаған материалдың (ұзақтығы 1,5-2 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру және сюжеттің даму желісі бойынша иллюстрациялар орналастыру/ кесте толтыру/мазмұндау
Сабақтың мақсаттары:
Барлығы: «Мұхтар Әуезов» бейнематериалының мазмұны бойынша мұғалімнің көмегімен кесте толтырады.
Көпшілігі: тыңдаған бейнематериалдың мазмұны бойынша кесте толтырады және мазмұндайды.
Кейбірі: тыңдаған бейнематериалдың мазмұны бойынша кестені толық толтырады және мазмұндайды. ....

Пән: Қазақ тілі
Бөлім атауы: Адамзаттық құндылықтар және әлем мәдениеті. Фонетика.
Сабақтың тақырыбы: Кітапхана мен кітап маңызы
Осы сабақ арқылы жүзеге асатын оқу мақсаттары:
8.2.3.1. – мақаланы құрылымы мен рәсімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату;
8.3.2.1. – жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, мақала құрастырып жазу.
Сабақтың мақсаттары: Оқушылар мақаланың жанрлық және стильдік ерекшеліктерін таниды, мақала құрастырып жаза алады. Мақаланың құрылымын сақтай алады.....

Пән: Қазақ әдебиеті
Бөлім атауы: Ұрпақ тәрбиесі
Сабақтың Тақырыбы: А.С.Пушкин «Ескерткіш» өлеңі 3-сабақ
Осы сабақ арқылы жүзеге асатын оқу мақсаттары: 7.Т/Ж2.Әдеби шығармадағы тұлғалық болмысты гуманистік тұрғыдан талдау.
7.А/И2.Эпикалық,поэзиялық , драмалық шығармадағы автор бейнесін анықтау
Сабақтың мақсаттары:
Барлық оқушылар: Әдеби шығармадағы тұлғаны таниды;
Көптеген оқушылар: Шығармадағы тұлғаның адамгершілік қасиетін талдайды.
Кейбір оқушылар: поэзиядағы автор бейнесін анықтайды.....