Дипломдық жұмыс: Қазақ тілі | Қазақ тілі мен түркі тіліндегі жалғауларды мысалдар арқылы салыстыру

КІРІСПЕ
Бүкіл түркі халықтары грамматикасының атасы саналатын Махмұд Қашқари еңбегін біз де қазақ тілінің тарихи грамматикасына арқау етеміз.
Махмұд Қашқари орта ғасырлардағы ғылымның алыбы, әрі жетік лексиколог, асқан грамматист, тарихшы, әдебиетші.
Махмұд Қашқаридың "Диуани лұғат ат- түрік" (Түркі тілдерінің сөздігі) атты еңбегі түркі тілдес халықтардың тілін, тарихын,рухани дүниесін көрсететін мұраларға толы.
Махмұд Қашқаридың "Диуани лүғат ат- түрік" жалпы түркі халықтарының , соның ішінде Орта Азия халықтарының ортақ ғылыми мүрасы.
Махмұд Қашқаридың "Диуани лұғат ат- түрік" атты сөздігінің қолжазбасы алғашқы рет 1913-1915 жылдары Стамбулда басылып шықты. (1;36-37)
Түркі әлемінің тұңғыш түрколыгы, данышпан білгіш Махмұт Қашқаридың өмірі мен қызметі жөнінде мәліметтер аз болғандықтан, оны өз туындысы «Диван-и лұғат ат түрктен» («Түркі тілінің сөздігін») ғана біле аламыз. Махмұт Қашқаридың толық есімі-Махмұт ибн әл-Хусейн ибн Мұхамед. Туылған және қайтыс болған жылдары белгісіз. Ғылыми жорамалдарға қарағанда, ол 1029- 1038 жылдар аралығында Қашкарда дүниеге келген. Махмұт Қашқаридьщ Қараханидтер әулетінен шыққандығы айтылады. Ата-бабаларының бірі-Харун эл-Хасан бин Сүлеймен Боғра хан атағын алған, Маураннахрды жаулап алып, Саманилердің астанасы болған Бұхараны да басып алған. Әкесі Боғра ханның немересі Хусейн бин Мұхаммаед Барсханның (Барскон) әкімі еді. Кейін, Қарахаидтер әулеті билеген мемлекеттің мәдени-саяси орталықтарының бірі - Қашқарға ауысқан. Махмұттың «Қашқари» ныспысын алуы да осы қалада тұруына байланысты болатын.
Махмұт оқып-жазуды және кейінгі тәлімін өзі туылған Қашқарда алды. Ол заманғы Қашкар қаласы - Шығыс Түркістанның ipi саяси жаңа мәдени орталығы еді. Махмұттың замандасы Жүсіп Баласағұн осы кезде өзінің өлмес «Құтты білігін» жазғаны - бұл өлкеде ғылым мен өнердің аса дамығанын дәлелдейді, Ол уақытта барлық ислам елдерінде, олардың ішінде Қашқар елінде де мектептердe Кұран, араб тілі, заң негіздері, математика оқытылатын. Бірақ Махмұт тек Қашкарда алған білімімен шектелмей, Азияның басқа да, Бұхара, Самарқанд, Нишапур, Мерв, Бағдат сияқты ipi мәдени орталықтарында білімін кеңейтеді.
"Диуани" - түркі тілдерінің салыстырмалы үлағаты, соған қоса алғашқы тілдік филологиялық зерттеу , онда түркі елдерінің тілдері тұңғыіп рет ғылыми жүйеге түседі. Жеке сөздердің маңызы мен этимологиясы түсіндіріледі. Еңбектен грамматикалық ережелерді, халық ауыз әдебиетінің үлгілерін, өлеңдер, жұмбақтар, мақал-мәтелдер т.б. тарихи құнды материалдарды кездестіреміз. Сөздіктің маңызы әлі жойылған жоқ. Әдебиет тілінің ескі үлгілерін танытатын деректерді де біз осы Махмұд Қаіпқари сөздігінен табамыз.Ол түсінуге ауыр сөздердің маңызы, жанама түсінігі, шыгу тарихы, басқа тілдерге байланысты, көптеген тайпалардың сөз қолданыстары , өзгерістері сияқты күрделі мәселелерді шешуге де көмектеседі. Сондықтан Махмұд Қашқари сөздігін XI ғасырдағы ескі түркі тілі жайын білгізіп қана қоятын еңбек демей, сонымен қатар оған дейінгі және одан кейінгі дәуірлердегі тіл өзгерістерін, әдеби тілдің жайын, тарихын танытатын бағалы еңбек деп білген жөн.
Ал енді "Диуани лұғат ат- түрік" кітабының осы күнгі түркі тілдеріне қандай қатынасы бар деген мәселеге келсек, онда біз көпшілік зерттеушілер пікірін қуаттай отырып, оны тірі түркі тілдерінің бәріне бірдей тән қазына , ортақ мұра деп қараймыз. Шынында да бұл өзі- осы күнгі көптеген түркі халықтарының өз алдына бөлініп , халық сипатына жетіп қалыптасып алған кезінде жазылған еңбек. Онда талай-талай тайпалар мен рулардың ауызекі сөйлеу тілінен алынған материалдар жинақталған. Сондықтан да Н.А.Баскаковтың Махмұд Қашқариді "түркі тілдерін өзара салыстыра зерттеудің пионері болған еді " десе, А.Н.Самойлович оны "XXI ғасырдың Радловы" деп атаған.....
Дипломдық жұмыстар
Толық
0 0

Шығарма: Жарты жаңқам қалғанша, мен сенікі!

Бақытым бар үшінші – Отан деген,
«Құдай деген кім десе, Отан дер ем!»
Оты сөнген жалғанда жан барсың ба?
Ойланбай-ақ кел-дағы от ал менен.
М.Мақатаев
Отаным деп соққан жұдырықтай жас жүрегімнен шыққан осы сөзді айдай асқақтықпен айта аламын. Ата-бабамыздың азаттық жолындағы ерен ерлігінің арқасында осынау іңкәр еткен заманға жеткен елімді мақтаныш етемін. Менің Отаным – Қазақстан, Азияның кіндік тұсындағы ұлан-ғайыр кең өлке, тарихы шексіз, дәстүрі шетсіз ата жұрт.......
Шығармалар
Толық
0 0

Қазақ тілінен сабақ жоспары: Тамақ және сусын Жемістер мен көкөністер (1-сабақ) (1 сынып, 7 бөлім )

Пән:қазақ тілі
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: «Тағам және сусын»
Сабақ тақырыбы: Тамақ және сусын. Жемістер мен көкөністер (1-сабақ).
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары:1.3.1.1 сөздерді дауыстап тұтас оқу
1.2.6.1 қазақ тілінің төл дыбыстарын артикуляциялау
1.4.4.1 әріптерді дұрыс байланыстырып, анық жазу
Сабақ мақсаты: Барлық оқушылар төмендегіні меңгереді:
Сөздердің көбін дауыстап оқиды, қазақ тілінің төл дыбыстарын мұғалімнің көмегімен артикуляциялайды, әріптерді дұрыс байланыстырып, жазады.
Оқушылардың көпшілігі:
сөздерді дауыстап тұтас оқиды, қазақ тілінің төл дыбыстарын артикуляциялайды, әріптерді дұрыс байланыстырып, анық жазады.
Кейбір оқушылар:
Сөздердің барлығын дауыстап тұтас оқиды, қазақ тілінің төл дыбыстарын дұрыс артикуляциялайды, әріптерді дұрыс байланыстырып, жазба әріптермен анық жазады.......
Ұзақ, орта, қысқа мерзімді жоспар (ҰМЖ, ОМЖ, ҚМЖ)
Толық
0 0

Дипломдық жұмыс: Биология | Күріш өсірудің сорттық технологиясын зерттеу

Тақырыптың өзектілігі. ХХ ғасырда майда әрі тиімді суару жүйелері орнына шөлді және шөлейт аймақтарды үлкен масштабта суландыру жүйесі іс жүзіне асырылды. Нәтижесінде мақта және күріш өсіру, олардың егіс көлемін ұлғайту шаралары Арал теңізіне құятын Амудария мен Сырдария өзендерінің суларын егістікке пайдалануды қажет етті.
Сонымен қатар бұл өзендердің бойында гидротехникалық құрылыстардың салынуы да Арал теңізіне және оған көршілес территорияларға кері әсерін тигізді. Мысалы, әр жылдары Амудария мен Сырдария өзендерінің бойында Әндіжан, Тоқтағұл, Қайраққұн, Шардара су қоймалары салынды. Аралға құятын судың 70-75% -ы осы аталған су қоймаларында қалып қойып отыр. Нәтижесінде еліміздің Оңтүстік –батысындағы ұлан-ғайыр Сыр өңірі бүгінде экологиялық проблемалары шиеленіскен апатты аймақтың бірі болып отыр.
Күріш – суда өсетін дақыл. Сондықтан суды және тыңайтқыштарды тиімді пайдаланып ғылым жетістіктері мен озат тәжірибе жаңалықтарын өндіріске енгізу арқылы егіншілік мәдениетін арттырып, фермер-күрішшілер игілігіне айналдыру керек. Бірақ, күріш егісі өнімі баяу өсуде, ал кейінгі жылдар тіпті төмендеп кетті. 1990 жылмен салыстырғанда еліміздегі күріш алқаптарының көлемі 1,6 есе қысқартылды, ал гектер өнімділігі Қытай, Жапония мемлекетеріндегі өнімділік пен салыстырғанда 1,5 еседей төмен. Мұның себептерінің бірі – күріш сорттарының биологиялық морфофизиологиялық және агроэкологиялық ерекшеліктері ескерілмей, жалпы күріш егісіне арналған орташа технология қолдануда. Сондықтан, экологиялық дағдарысты Арал өңірінде күріш егісіне азот тыңайтқышын беру мөлшерін оптмизациялау аталған тыңайтқышты қолданудың агроэкологиялық және морфофизиологиялық негіздемесін жасау – практикалық маңызы үлкен, актуальді проблема ....
Дипломдық жұмыстар
Толық
0 0

Курстық жұмыс: Экология | Экологиялық туризм және оның маңызы

Кіріспе
Туризм, өзінің бағыттарымен, соңғы жылдары әлемнің көптеген мемлекеттерінің шаруашылығының негізгі саласына яғни «пайда көзіне» айналды. Ал бағыттарының ішінде өзін айқын көрсетіп, маңыздылығы жағынан алдыңғы қатарда тұрған ерекше түрі – экологиялық туризм.
Экологиялық туризмнің пайда болу себептері көп, бірақ ең бастылары ол әлемнің жалпы экологиялық жағдайының күннен күнге нашарлауы яғни бүлінуі және техникалық прогресс пен урбанизациядан шаршаған адам баласының табиғатқа яғни таза ауамен демалып нерв жүйке салмағынан құтылуға ұмтылуы.
Туризмнің бұл түрінің пайда блуының басты ерекшелігі, ол осы экологиялық туризмнің тұрақты даму концепциясының арқасында әлемдегі табиғи ортаны қорғауға кететін шығын мөлшерінің бірнеше есе азаюы. Жер шарындағы экологиялық жағдайдың күрт нашарлауы мемлекеттік және мемлекеттік емес ұйымдар экологиялық орталықтар, туристтік фирмалар қоғамға қоршаған ортаға зиян келтіруіне төтеп беру жолдарын ізейді. Сонымен қатар жануарлар әлемін қорғау проблемасы туындайды. Осы проблемалардың шешу жолдарын біріктіретін экологиялық туризм болды. Біріккен Ұлттар Ұйымы (БҰҰ) 2002 жылды Халықаралық экотуризм жылы деп жариялады. Сол жылы мамыр айында Квебек провинциясында (Канада) Дүниежүзілік экотуризм саммиті өтті. ....
Курстық жұмыстар
Толық
0 0

Дипломная работа: Разработка приложения под Android

Актуальность темы исследования. На данный момент перед нами, как
разработчиками приложений для мобильных платформ, открываются широкие
возможности. Несколько лет назад казалось невероятным, что обычный
разработчик сможет продавать свои приложения миллионам пользователей по
всему миру с помощью магазинов приложений, а пользователи будут эти
приложения покупать. По разным прогнозам объем мирового рынка мобильных
приложений в 2011 году составил от 9 до 12 млрд долларов США, и в
ближайшие 5 лет данный показатель вырастет в 4 раза. Одной из причин
является то, что конкуренция между основными производителями
операционных систем для смартфонов, такими как Microsoft с платформой
Windows Phone, Apple с IOS и Google с Android, постоянно усиливается. Это
позволяет предположить, что в скором времени данные платформы продолжат
развиваться быстрыми темпами, а это означает, что потребность в
разработчиках мобильных приложений станет только расти.
В чём же заключается уникальность платформы Android? Основная идея
Google состоит в том, что компания предлагает открытый доступ исходные
коды своей операционной системы, предоставляет набор удобных
инструментов для разработки и хорошо документированный комплект SDK,
что должно со временем привести к появлению большого количества
программного обеспечения для этой платформы. За несколько лет Android стал
самым успешным проектом для мобильных телефонов. Android захватывает
рынок мобильных телефонов, постепенно вытесняя с него общепризнанных
лидеров. Система Android устанавливается теперь не только на смартфоны,
данная платформа была адаптирована для планшетов и нетбуков.
Большим шагом в развитии Google Android стало открытие в октябре
2008 года онлайн-магазина приложений – Android Market, в котором можно
приобрести программы и другой софт для устройств на базе новой платформы.
Кроме того, для разработчиков программного обеспечения появилась
возможность брать плату за свои приложения в Android Market, что делает
разработку приложений под эту платформу ещё более привлекательной.
Раньше, когда система android не была совершенной случались проблемы
crash системы, плохая оптимизация и так далее. Программировать было
достаточно тяжело, но с выходом android V.2 можно сказать что мир изменился
и почти каждый выход новой ОС на Android доказывал, что Google стремится
сделать лучше в целом структуру организации работы ОС.
Так же на данный момент мы видим таких монстров системы как Eclipse
и Android Studio, которые набирают обороты и набирают больше сторонников
системы android в данном случае это программисты всё же система является
бесплатной и за ней стоит Google. В то время как за системой VS стоит монстр
Microsoft за которым огромные деньги. Но в принципе языки между собой
очень схожи оба являются кроссплатформенными, но я со своей стороны решил
отдать большее предпочтение Java чем C#, так как имеется сотовый аппарат на
android для тестирования данных. Да и вообще на данный момент Windows
Phone последняя версия 8.1 против android 4.4 Kit-Kat большее предпочтение на
данный момент люди отдают андроидовидным телефонам нежели Windows
Phone, так же IOS является одним из конкурентов Android, но по последним
данным даже iPhone уже не столь популярен как телефоны на android. Данная
система сейчас везде в коммуникаторах, сотовых, планшетах, телевизорах и
можно бесконечно перечислять данные виды оборудования, но факт на лицо и
будущее по моему мнению стоит за Google.....
Сборник дипломных работ [бесплатно]
Толық
0 0

Мектепалды дайындық сабақ жоспары: Оқу құралдары хикаясы

Педагог оқу іс - әрекетін жұмбақ жасырудан бастайды:
Білімнен мол сый - асы,
Балғындардың үясы. (Мектеп)
Ұшымен қазық торкөзді жазық
Үстінен өттім асыл сөз жазып. (Дәптер)
Қыркүйек айында балалар мектепке барады. Сабақ оқиды. Ол үшін балаларға не қажет деп ойлайсыңдар? Ендеше бүгінгі тақырып «Оқу құралдары хикаясы».
Дәптермен жұмыс: А. Хамзаұлының «Оқу құралдары хикаясы» ертегісімен таныстыру.
- Жанатбек биыл қайда барады?
- Анасы ұлына қандай оқу құралдарын сатып әперді?
- Жанатбек дәптерді қалай былғады?
- Қалам, дәптерлер неге ренжісті?
- Атасы немересін қайда апарды?
- Мұғалім Жанатбекке не берді?
- Жанатбек кітаптарды қайда салды?
- Кітап достарына қандай ақыл айтты?
- Кітаптың айтқаны дұрыс па?
- Сендер қалай ойлайсыңдар, Жанатбектің жасаған қылығы дұрыс па?
Сергіту сәті: .....
Мектепалды дайындық сабақ жоспары
Толық
0 0

Шығарма: Жеңіс күні – абырой мерекесі

«Жеңіс» деген – жақсылықтың сыңары,
Жігер менен құштарлықтың құралы,
Күрескердің арманы мен ұраны,
Қуаныш пен мерекенің бұлағы.
Міне, биылғы жылы Жеңісімізге 71 жыл толмақ. Біздің бостандығымыз бен бақытымыз үшін, ел үшін, жер үшін күрескен ардагерлеріміз мәңгі естен шықпас. Жеңіс күні. Бұл күн адамзат қауымының есінен мәңгі кетер ме? Иә, ешкім де, ешқашан да ұмытылмақ емес! Ұлы Жеңіс оңайлықпен келген жоқ. Оған 35 миллиондай адам қатысып, соның 20 миллионнан астамы құрбан болды. Қазақстандықтар бұл сында қаҺармандық көрсете білді. Соғыста миллиондаған әйелдер жесір, балалар әкесіз қалды, аналар ұлдарынан айрылды, соғыстың қайғысы өзегін өртемеген, оның құрбандығына шалынбаған отбасы қалмады. Ұлы Жеңіске ат салысуда тылдағы еңбекте апаларымыз бен аналарымыз уақытпен санаспай, ыстыққа күйіп, суыққа тоңа жүріп өз үлестерін қосқан. Алдыңғы шептен бой тасалау сияқты әдептер қазақтың майданда соғысқан ержүрек ұлдарына мүлдем жат болған. Бұған сол отты жылдарға «Правда» газетінде былай деген: «…Қазақтар майданда қаймықпай батыл соғысады» дей келе Одақтың бас газеті олардың ерлік ісқимылдарына дүркін-дүркін оралып отырған.
Осыдан 71 жыл бұрын бұл күні адамзат тарихы аңсаған жарқын күн, сарыла аңсаған сәт туды. Бұл бақыт Отанын шексіз сүйген, жеңіске сенімді ыстық жүректері лүпілдей соққан кешегі жігіт, бүгінгі айбынды тірек- өнегелі аталарымыздың арқасында келді. Біздің аталарымыз бен әкелеріміздің батырлығы , олардың өз Отанына деген шексіз сүйіспеншілігі бүгінгі бейбіт күн жауынгерлері үшін мақтан тұтарлық үлгі ғана емес, бұл – бірнеше ұрпақты байланыстыратын қоғамның рухани дамуы мен ұлттық қайта өрлеуінің жоғары адамгершілік негізі. Жеңіс күні – абырой мерекесі. Ұлы Жеңіске біз ерекше ғажап күшпен жеттік......
Шығармалар
Толық
0 0

Әдебиеттік оқудан сабақ жоспары: Әдеби көркемдегіш құралдардың қолданысын анықтау Мұқан Иманжановтың «Таңның атуы» (4 сынып, III тоқсан)

Пән: Әдебиеттік оқу
Бөлім: Табиғат құбылыстары
Сабақ тақырыбы: Әдеби көркемдегіш құралдардың қолданысын анықтау Мұқан Иманжановтың «Таңның атуы»
Оқу мақсаттары: 4.2.7.1 шығармадан әдеби көркемдегіш құралдарды (теңеу, кейіптеу, эпитет, аллитерация, әсірелеу) табу және оларды қолдану;
4.2.1.1 мәтінді дауыстап түсініп/ рөлге бөліп/мәнерлеп/ теріп оқу.
Сабақ мақсаттары: Барлық оқушылар: мәтінді түсініп оқи алады, мазмұнын жүйелі баяндайды;
Көпшілік оқушылар: оқығаны бойынша әңгіме жаза алады;
Кейбір оқушылар: көркем-бейнелі сөздерді таба алады, мәтінге жаңа деректер қосып, толықтырып әңгімелейді......
Ұзақ, орта, қысқа мерзімді жоспар (ҰМЖ, ОМЖ, ҚМЖ)
Толық
0 0

Дипломная работа: Изучение функций и их графиков на элективном курсе по алгебре в 9 классе

В соответствии с концепцией модернизации образования на период до 2010 г. на старшей ступени общеобразовательной школы предусматривается введение профильного обучения; создание системы специализированной подготовки (профильного обучения) в старших классах общеобразовательной школы, ориентированной на индивидуализацию обучения и социализацию обучающихся, в том числе с учетом реальных потребностей рынка труда, отработки гибкой системы профилей и кооперации старшей ступени школы с учреждениями начального, среднего и высшего профессионального образования.
Процесс реализации профильного обучения определяется следующими основными целями:
• обеспечить углубленное изучение отдельных предметов программы полного общего образования;
• создать условия для существенной дифференциации содержания обучения старшеклассников с широкими и гибкими возможностями построения школьниками индивидуальных образовательных программ;
• способствовать установлению равного доступа к полноценному образованию разным категориям обучающихся в соответствии с их способностями, индивидуальными склонностями и потребностями;
• расширить возможности социализации учащихся, обеспечить преемственность между общим и профессиональным образованием, более эффективно подготовить выпускников школы к освоению программ высшего профессионального образования;
• создать условия для обучения старшеклассников в соответствии с их профессиональными интересами и намерениями в отношении продолжения образования.
Осуществление осознанного выбора профиля обучения учащимися должно обеспечиваться специально организованной предпрофильной подготовкой в девятых классах основной школы. Целью предпрофильной подготовки является создание образовательного пространства, способствующего самоопределению учащихся девятых классов, обоснованному выбору ими дальнейшего пути обучения.
Существенным моментом в организации предпрофильного и профильного обучения является разработка и реализация элективных курсов. Элективные курсы (курсы по выбору, обязательные для посещения учащимися) являются важнейшим средством построения индивидуальных образовательных программ, так как в наибольшей степени связаны с выбором каждым школьником содержания образования в зависимости от его интересов, способностей, последующих жизненных планов. Поскольку создание элективных курсов - важнейшая часть обеспечения введения профильного обучения, то в связи с этим возникает проблема разработки элективных курсов, удовлетворяющих определенным требованиям. ....
Сборник дипломных работ [бесплатно]
Толық
0 0