Курсовая работа: Казахская песенная культура

ГЛАВА 1 КАЗАХСКАЯ ПЕСЕННАЯ КУЛЬТУРА
Детские песни и игры у казахов имеет древнее происхождение. Сохранились детские песни, песни-игры, песни-загадки, дразнилки, считалки, где музыка выступает в неразрывном единстве с игрой.
В тех песнях, где дети подражают животным, прослеживаются следы тотемизма – религиозного обожествления какого-либо животного. Древние тюркские роды – предки казахов считали своим прародителем зверей и птиц – лебедя, горного козла, волка, собаку, барана и других.
Напев детских песен, как правило, несложен. Имеет простое мелодическое, ритмическое и ладовое строение. Объем таких песен составляет трихорд или гексахорд .
Песни детей
Наступление самого желанного для ребят времени – лета, когда дни становились длинными, а вечера теплыми, давало им возможность быть больше вместе, больше играть и веселиться. Эту счастливую пору своих развлечений дети сами воспевали в песнях, разыгрывали в играх.
Одной из веселых детских песен о лете является «Жаз келеді, алақай!».
Это красивая, лаконичная по мелодии (в диапазоне тонического пентахорда) и плавная по ритму одночастная песня минорного лада. Характерно, что тоника в ней встречается только в начале и конце, а все развитие происходит, в основном, вокруг V ст.
Ребята, ребята,
О, радость, лето пришло!
Будем ходить босиком
Закатаем повыше штаны,
В озере будем рыбу ловить.
Будут блестеть [от воды] наши коленки.
Ребята, ребята,
О, радость, лето пришло!
Будем в оврагах малину собирать,
Будет очень весело,
Будем качаться на качелях,
Лазить по горам и камням.
В другой простенькой одночастной песенке «Қарлығаш» дети меткими метафорами рисуют образ ласточки – этой хлопотливой, изящной птички, с веселым щебетанием вьющейся у своего гнезда.
Ласточка, ласточка,
Шейка красивая,
Головка верблюжья,
Хвостик бисерный,
Крылья – острие кинжала.
П р и п е в: Как хорошо мы играем!
Часто близко подлетаешь –
Веришь мне,
У птенца волосы завязываешь,
Около дома гнездо лепишь.
П р и п е в: Как хорошо мы играем!
Простота и доходчивость мелодии «Қарлығаш» определяется ее тематическими соотношениями: в основе всего ее развития лежит первый однотактовый мотив. Вместе со своим секвентным перемещением на терцию вниз он образует двухтактную фразу, повторяемую затем три раза. Преобладание доминанты в однотактовом припеве хорошо способствует повторению мелодии.
Игры и забавы детей
Кочевой образ жизни казахского народа, связанный с регулярными кочевками аула, необходимость постоянной охраны скота на пастбищах обязывали каждого члена семьи уметь хорошо ездить на лошади, на верблюде. Детей с трех лет приучали ездить верхом без седла, держась руками за уздечку или за гриву коня......
Сборник курсовых работ [бесплатно]
Толық
0 0

Шығарма: Қазақстандықтардың ерлігі

Менің тамырымда қазақтың қаны, жүрегімде қазақтың сезімі, санамда қазақтың ойы сайрап жатыр.
Менің ата –бабам сахара даланың төсінде өсіп, саф ауасымен тыныстанған, қыран құстай еркін , тұлпардай жүйріктігімен танымал, ерлігі дастандарда жырланып, батырлары еліне қамқор болған . Осындай батырлық пен ержүректілікті Ұлы Отан соғысы жылдарында ерлік жасаған ата – бабаларымыз-дан да көреміз.
Соңғы деректерге қарасақ, Ұлы Отан соғысы жылдарында кеңестік республикалардан 27 миллионнан астам адам фашизмнің құрбаны болыпты. Бұл дегеніміз 27 миллион адамның арманы талқандалып, үмітін үсік шалды деген сөз емес пе? Осы миллиондаған халықтың ішінде 410 мыңдай қазақтың шығыны туралы ғана мәлімет берілген . Бірақ мұнда республикадан тыс жерлерден майданға аттанған қазақтар, еңбек армиясынан оралмай қалғандар, майданда алған жарақаттан қаза тапқандар туралы анықтама берілмеген. Қуғын –сүргіннен аман қалған қазақ зиялыларының майданға аттанып мерт болғандары туралы да нақты деректер жоқ. Бұлардың арасында Отанына адал қызмет етіп, елін, туған жерін көркейтуге үлес қосатын нағыз ғалым, ақын-жазушы, өнер адамдары мен қоғам қайраткерлері, жаңашыл жастардың мезгілсіз мерт болғанын білгенде өзегіңді өрт өртейді. Тыныш жатқан бейбіт елдің мазасын алып , шырқын бұзған, өздерін басқалардан жоғары санаған, менменшіл, қанжүрек фашизмге лағнет айтқың келеді.......
Шығармалар
Толық
0 0

Сабақ жоспары (ұмж): Наймандар, керейіттер және жалайырлар 1-сабақ (Қазақстан тарихы, 6 сынып, ІІ тоқсан)

Пән: Қазақстан тарихы
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: 6.2A Х – XІІІ ғғ. Қазақстан территориясындағы мемлекеттер
Сабақ тақырыбы: Наймандар, керейіттер және жалайырлар 1-сабақ
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары: 6.3.1.3 – X ғ. – XIII ғ. басындағы мемлекеттердің даму ерекшеліктерін түсіндіріп, олардың ұқсастықтары мен айырмашылықтарын анықтау
Сабақ мақсаттары: Қазақстан аумағындағы Х-ХІІІ ғасырлардағы Найман, Керейіт, Жалайыр мемлекеттерінің даму ерекшеліктерін талдау
Ұзақ, орта, қысқа мерзімді жоспар (ҰМЖ, ОМЖ, ҚМЖ)
Толық
0 0

Шығарма: Бабалардың өз ерлігі ұрпақ санасынан еш уақытта өшпек емес

Тайынба, жолдас жауынгер,
Ел тағдыры қолыңда!
Тайынбасаң оқ пен от
Бөгет болмас жолыңда! – Жұбан Молдағалиевтың рухты өлең жолдарын тілге иек ете отырып, жарқын болашақ көзімен майдангер-баба ерлігіне алғыс! Егемендік пен еркіндіктің, тәуелсіздік пен бейбітшіліктің тәтті дәмін тату Алланың берген ең асқақ сыйы. Осынша құдіретті атауды абыроймен көтеру үшін бабам не көрмеді десеңші?! Сонау ХV ғасырдағы тарих беттеріне сапар шегер болсақ, қуғын-сүргін де, аштық пен тоқырау да, сұм соғыс та қазақ бастан кешірген қасірет.
Осындай сұрапыл боран секілді, барша адамзат баласын шарпыған «Ұлы Отан соғысы» да қазақ халқының азалы тағдырына жазылды. Алапат соғыстың ащы дәмін татқан баба қасіретін сөзбен айтып жеткізу емес. Жанқиярлықпен күрескен жаужүрек батырлар ерлігі азаттық туын тіктірді. Ерлік пен батырлық – бұл ата-баба қаны мен тердің арқасында азаттық пен егемендіктің таңын атырған асыл адами қасиет. Бұл ұғым әрбір Отан қорғаған ұлы баба есіміне теңеу секілді. Осынау сұм оғыс 1,5 миллионнан аса қазақ жауынгерінің өмірін қиып түсірді. Қаншама ана жарсыз, қаншама бала әкесіз, қаншама боздақтарымыз қыршыннан кетті. Осынша қасіретті күрең күздің соңынан, көктем шуағын шашатыны айқын еді. Қуаныш жасы мен қайғы жасы қатар ағатын айтулы мерекені, міне тағы да тойламақпыз. Өкініш пен қасіретке толы сол сәттерді енді есімізге алғымыз келмесе де, ағаапаларымыздың жанқияр ерлігі еріксіз еске алдырады. Биыл 2016-шы жыл. Қасіреті мол қилы заман шеруінің артта қалғанына 71 жыл толып отыр. Қаһарлы соғыс жылдары ұлт еңсесін есеңгіретсе де, бүгінгі күні жаңа жеңістерге, жаңа толағай табыстарға жетуге жігерлендіреді.......
Шығармалар
Толық
0 0

Сабақ жоспары (ұмж): X ғ. – XIII ғ. басындағы Қазақстан территориясындағы саяси үдерістер 3-сабақ (Қазақстан тарихы, 6 сынып, ІІ тоқсан)

Пән: Қазақстан тарихы
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: 6.2A Х – XІІІ ғғ. Қазақстан территориясындағы мемлекеттер
Сабақ тақырыбы: X ғ. – XIII ғ. басындағы Қазақстан территориясындағы саяси үдерістер 3-сабақ
Сабақтың мақсаты: Оқушылар қазақ жерінде құрылған мемлекеттерге қатысты саяси үдерістерді түсінеді және мемлекеттерді картадан көрсетеді. X-XIII ғасырларда қоғамдық өмірдегі орын алған өзгерістерді және бұл өзгеріске әсер еткен факторларды қарастырады.
Ұзақ, орта, қысқа мерзімді жоспар (ҰМЖ, ОМЖ, ҚМЖ)
Толық
0 0

Өлең: Арман-ай (Қазақ ауыз әдебиеті)

Ой, дүние, жас уақытта ойнап, күлсек,
Біраз күн көріп қызық, дәурен сүрсек.
Көзіне әркімдердің түсер едік,
Қол жетіп тәуір киіп, жақсы ат мінсек.

Шіркін-ай, шіркін-ай,
Бұл дүниенің қызығы –
Ойнап-күлген дәурен-ай......
Өлеңдер
Толық
0 0

Өлең: Ғалия (Қазақ ауыз әдебиеті)

Сақинадай таңдап алған саңлағым,
Топ ішінде дара тұрар ардағым.
Еске түссең, сені ойласам, Ғалия-ау,
Қозғалады жан дүнием, зарларым.
Қозғалады жан дүнием, зарларым.

Түсінбедің, балалықпен ұқпадың,
Жүрегімнің жалғыз сен деп соққанын.
Сезім еді махаббатқа бөленген,.....
Өлеңдер
Толық
0 0

Шығарма: Асқақта тұғырлы тұлға-ұстаз!

Асқақта тұғырлы Тұлға

«Талабы мен еңбегі екі жақтап,

Ортамызда Ұстаз тұр нық асқақтап»

Жер бетінде жаңалық,жетістіктер білімге байланысты. Кез-келген мемлекеттің өркендеп,өсуі де білім нәтижесі. Өзінің бойындағы білім-тәлім нәрімен алдындағы жас өрендерді сусындатушы,ұлылардың ұлықты да адами қасиеттерін болашақ ұрпақ бойына сіңіруші зиялы тұлғалардың бірі де, бірегейі — Мұғалім. Шәкірттерін алдағы өмір жолының қилы-қиын кезеңдеріне дайындаушы, әсерлі әдістерімен олардың шеберлігін шыңдаушы да мұғалім.

Болмаса егер мұғалім,

Білмес те еді көпшілік

Бүкіл әлем,жер жүзін

Ұшпас та еді ғарышқа

Тоқтар менен Гагарин.

Сондықтан болар, қай елде болмасын ең көп маман, басты тұлға мұғалім. Десемде, әр адам мен әр маман секілді,әр мұғалімнің де өзіндік ерекшелігі бар.Білім-біліктілігі мен әдіскерлік әсері,еңбекқорлығы мен ұйымдастыру қабілеті,адамсүйгіштік те ұлтжандылық , ғибраты,қоғамдық істегі белсенділігі секілді қасиеттері алуан қилы......
Шығармалар
Толық
0 0

Эссе: Əкем бай болсын демеңіз, бар болсын деңіз

Есімде... Қараша айының 8-ші жұлдызы, жо-жоқ жұлдызды күн емес мен үшін...қарашаның қара суық желіндей ызғарлы.
Таң. Күзгі қара суықтан мені анамның құшағы ғана құтқаратын. Тəп-тəтті ұйқыда жатырмын. Анамның жып-жылы құшағында. Сол бір жылулық пен тəтті ұйқыны суыт хабар бұзғандай.

Əкемнің о дүниелік болғаны туралы... Небəрі 5 жаста болсам да бəрін түсініп жатырмын. Бəрін түс секілді қабылдадым ба, бала көңіл еш нəрсені алаңдар емес. Сабырлы қалпымды бұзбастан мүмкін өтірік шығар, түс көріп жатқан болармын деген үмітпен тысқа шықтым. Үстімде анам кигізген қызыл көйлек (əлі есімде). Расымен де, жаңа ғана мүлгіген тыныштық бұзылған.
Үйге аяңдап қайта кірдім, кірдім де анамды іздей бастадым. Кішкене ғана пештің жанында анам отыр екен. Жанарындағы жасты байқамау мүмкін емес еді.

- Мама жыламашы...

- Жыламаймын қызым...

Бітті... Əрі қарай арамызда диалог болды ма, болмады ма білмеймін... Есімде қалғаны мені көрші үйге апарып тастағаны ғана... Баламын ғой, ол оқиғаға мүлде сенбедім бе, сенуге қорықтым ба, əйтеуір көзіме жас алмаппын... Əлде ащы ақиқатқа сенгім келмеді ме екен? Білмеймін... Тым ауыр жағдай. .....
Эсселер
Толық
0 0

Махаббат хикаясы: Тағдыр тауқіметі (5 бөлім)

Аяулым киімдерін қалай қолына іліксе солай киіп алды да алды артына қарамай ол қарғыс атқыр үйден қашып шықты.Көйлегінің әр жері қызыл-қызыл қан жұққандай көрінді,бірақ есін жинай алар емес жүгіре берді жүгіре берді.Аяқтары да ырқына көніп тез жүрші деген жалынышты үнін тыңдамай шаршап,талып барады.Бір-екі сағатқа ғана алатын жалдамалы пәтер екенін қалай ғана білмеді екен?Қайдан білсін ақымақ қыз ондайды өмірінде көрмеген.Кейін ғана байқады.Білгенмен не пайда бәрі кеш еді.Солай ағыл-тегіл жылап келе жатқанында бір көлік келіп бейкүнә қызды қақты да кетті.Ең өкініштісі ол көлік жүргізушісі адам қаққанын біле тұра тоқтамастан зуылдап өтіп кетті.Қыз ес-түссіз.Көйлегінің кей жерлері ғана емес қазір қыздың жатқан жері түгелімен қып-қызыл қанға боянды.Машиналар әрлі-бері өтіп жатыр бірақ жолдың шетіне қарай шығып қалған қызды ешкім байқар емес. Аяулымның есі бір кіріп бір шығып жатыр.Бір керемет бөтен әлемде жүргендей.Аспанда ұшып қалқып жүр.Бала кезіндегі құрбысы Айсулуды көрді.Бұлттан бұлтқа секіріп ойнап жүр.Еш алаңсыз.еш мұңы жоқ.Қайран жастық шақ! Осы бір тамаша жап-жарық әлемде Аяулым анаадай ұзақ жерден әкесімен анасын көрді.Тездетіп жандарына баруға асықты.Қолын созып жүгіріп келеді,жүгіріп келеді.Бірақ жете алар емес.Оларды көріп қатты жылап келеді. «Әке, апа қатты сағындым ғой сіздерді.мені құшағыңа алшы, әкетайым мені еркелетші әкешім тоқташы қайда кеттіңдер.Мен жете алар емеспін апа күте тұршы қазір жетемін күңіздерші.Мені тастамашы анашым бірге ала кетші.Қайда барасыздар, сәл күтіңіз жетемін ғой.Әке, апа тастамашы.. күтші..» Осылай сандырақтаған күйінде аурухананың бір бөлмесінде жатып көзін ашты.Жанында баяғы досы сырласы Азаматы отыр екен.Көзінен көп мейірімділік байқалып тұр.Аяулым тағы да көзіне жас алды.Екеуі үнсіз түсініскендей бір-біріне қарап отырды.Азамат Ауялымның қасында болды.Толық болмаса да өзі жүре алатындай халге жетіп Аяулымды Азамат ауруханадан алып шықты.Қыз болған жағдайдың бәрін айтып берді. Азамат бәрін түсініп Аяулымды ағасына алып барды.Ағасы да біраз өштеніп кектенгенімен қолынан келер шара балмады.Азамат Ерліктен рұқсат сұрап Аяулымды сол баяғы тыныш ауылға ертіп алып кетті.Жеңіл ескі көлікпен келген екен қайтар жолда екеуі аздан-аздан сойлесіп отырды.
- Қалайсың ағаңды көріп жақсардың ба Аяулым?.....
Махаббат хикаялары
Толық
0 0