І. Қаржылық бақылаудың мәні мен маңызы.
1.1. Қаржылық бақылау, оның рөлі және экономикада алатын орны.
- Қаржылық бақылау - қаржы жүйесінің барлық буындарының ресурстарын жасау, бөлу және оларды пайдаланудың негізділігін тексеруге бағытталған айрықшалық қызмет.
Қаржылық бақылау қаржыны басқарудың функциялық элементтерінің бірі. Ол басқарудың қаржылық жоспарлау, қаржыны оперативті басқару сияқты басқа элементтерімен тығыз байланысты және бір мезгілде жүзеге асырылады.
Қаржылық бақылаудың болуы экономикалық категория ретіндегі қаржыға бақылау функциясының тән болуымен объективті түрде шарттасылған. Бұл функция арқылы қаржы бөлудің қалыптасып отырған үйлесімі, қорлардың ара салмағы, оларды қалыптас-тырудың көздері, пайдаланылуы туралы ескертіп отырады. Қаржының бақылау функциясы материалдық игіліктерді өндіру, айырбастау, бөлу және тұтыну процесіне қоғам, ең алдымен мемлекет тарапынан ықпал жасауға мүмкіндік береді. Бірақ бұл мүмкіндік тек қоғамдық қатынастарда ғана адамдардың қатысуы-мен, мынадай белгілі бір шарттардың кезіңде: бақылаудың айрықша органдарын құрғанда; оларды білікті мамандармен толықтырғанда; бұл органдардың құқықтарын реттемелегенде шындыққа айналады.
Сөйтіп, бақылау функциясы қаржыны бақылаудың құралы ретінде пайдалану үшін объективті жағдай жасайды, ал оны саналы түрде қолдану қоғамдық өндірісте қаржының іс-әрекет ету барысында жүзеге асырылады. Егер қаржы экономикалық базистік қатынастарды, яғни өндірістік қатынастардың бір бөлігін білдірсе, қаржыны басқару элементтерінің бірі ретіндегі қаржылық бақылау қондырмалық категория болып табылады. ....

Тақырыбының өзектілігі. Қазақстан Республикасының нарықты экономикаға өтудегі стратегиялық бағдарламаларының біріндегі негізгі экономикаға өтудегі стратегиялық бағдарламаларының біріндегі негізгі макроэкономикалық мәселе еңбеккерлерді әлеуметтік тұрғыдан қамсыздандыру. Экономиканы мемлекеттік реттеудің қажетті объективті факторларын қарастырғанда әлеуметтік сфераға ерекше көңіл аударылады. Әлеуметтік сфера салаларының мәселелері нарықтық қатынастар жағдайында өздігінен шешілуі мүмкін емес. Сондықтан Қазақстан Республикасының Конституциясына сәйкес арнайы мемлекеттік шаралардың орындалуын қажет етеді.
Қазақстан халықты әлеуметтік қамсыздандыру реформасын жүзеге асырған ТМД елдерінің арасында бірінші ел болып табылады. Халықты әлеуметтік қамсыздандыру жүйесінің өзгерісі ҚР Үкіметінің 1997 жылғы 12 мамыр N 819 үкімімен бекітілген, Қазақстан Республикасындағы зейнетақылық қамсыздандыру жүйесін реформалау концепциясымен байланысты болды. Шетелдің халықты зейнетақымен қамтудың кең ауқымды тәжірибесін қарастырып және қорытындылап, еліміздің мемлекеттік органдары бұл сұраққа өз бағытын ұсынды. Бұл оң әсерлі экономикалық жағдай, яғни мемлекеттің халықтың әл- ауқатын өсіруге талпынуы өмірдегі әлеуметтік қамтудың жаңа жолдарын шұғыл енгізуді қажет етті.
1998 жылдың 1 қаңтарында тәуелсіз Қазақстан өмірінде тарихи қоғамдық маңызды жағдай болды. Ол – еліміздің зейнетақы жүйесі айналымының реформалау жолына түсуі. Яғни, зейнетақымен қамсыздандырудың «біріккен» жүйемен қатар, Кеңес Одағында болмаған жинақтаушы жүйесі енгізілді. Бұл жүйе кезінде жұмыскерлердің зейнетақы мөлшері соңғы жұмыс жылындағы жалақысына, еңбек стажына, жасына байланысты еді және сонымен қатар зейнетақымен қамсыздандыруда мемлекеттік монополия болды. Бұл жүйе экономикаға нұқсан келтіріп, зейнеткерлердің барлығын бірдей зейнетақымен қамсыздандыра алмады. Себебі, зейнетақы салым көлемі мен алым көлемінің арасындағы тіке байланыстың жоқтығы, сондай-ақ әр мекеме жұмыскерлерінің зейнетақы салымдарын уақытылы және толықтай аударған-аудармағанына қарамастан зейнетақыны уақытылы алып отырды. Осы жүйенің сақталып тұруы, оның дағдарысқа ұшырауын тездетіп, зейнетақы төлеудегі ұзақ үзілістерге әкелер еді. Осыған байланысты осы қабылданған заңның шығуына сәйкес жаңа жинақтаушы зейнетақы жүйесі енгізілді. Бұл жүйенің ерекшелігі әр азамат табысының 10%-ын міндетті зейнетақы төлемі ретінде жинақтаушы зейнетақы қорына аударып отыруымен қатар, болашақ зейнетақысын өзі қамтамасыз етіп отыруында.
Қазақстан Республикасы биылғы жылдан бастап 2005-2007 жылдарға арналған әлеуметтік реформаларды одан әрі тереңдету бағдарламасын іске асырып жатыр. Соның нәтижесінде қазір ең төменгі зейнетақы мөлшері 10300 теңгені, ал зейнетақының орташа мөлшері 12000 теңгені құрады. ....

Неден бастарымды да білмеймін... Өміріме құйындай кіріп, барлық дүниемнің астан-кестенін шығарып, кетіп барасын. Сені күткен уақыт ғасырлармен тең еді.Армандап сонша жыл аңсағаным сен болып шықтың.Сені қанша жыл білсемде, 1 жылдың ішінде өте жақсы танып білдім.Сенің ғана жанарыңнан өзім іздеген жылулықты таптым.Сен маған шексіз бақыт сыйладың.Сенің жаныңда жүріп қаңдай жан екеніңді біле алғ аныма қуанамын, сен нағыз бақытқа ие адамсың.Сенің көргенімде әлемнің бәрі жарыққа толы болып көрінетін.Менің өмірімді қалай өзгерткеніңді білсең ғой.Жасқа толы жанарымды шаттыққа толтырдың, сенің жаныңда өзімді әлемдегі ең бақытты жандай сезіндім.Сенің бар екеніңнін өзі шексіз бақыт.

Есіңдеме мені ешқашан тастамаймын деп айтқаның, олда ұмытқа айналып барама?Менде айттым сол кезде сені тастамаймын деп, мен бұл сөзімде тұралмайтын шығармын,егер сен болмасаң өмірдің мәнісі қалмайды,менде ол кезде жоқ болуым керек емес пе, оңдай жағд айда мен сөзімде тұралмаймын, сені тастап алыс сапарға кетермін,кешір.Мен саған барымды бердім, барымды.Мен сені шексіз сыиладым, пірімдей тұттым, саған бір шан жуытпадым, саған сендім. Жалғыз жарық жұлдызым едің, осы күнде сөнгенің рас па сонда?Сенің балаларыңа ана, анаңа қамқоршы,қарындасыңа ақылшы, өзіңе тірек болғым келіп еді,сенің таңдауын басқа жол екен,жоқ мен сені айыптамаймын. Сен әлемдегі жаны таза жансың, мүмкін біреудің азғыруына тап болған шығарсын.Сен бақытты боласын,сен соған ғана лайықсын.Қолымнан келсе саған үнемі бақ ыт қана сыйлар едім......

Нарықтық қатынастардың құрылымында да, мемлекет тарапынан оларды реттеу механизмінде де қаржы зор рөл атқарады. Қаржы – нарықтық қатынастардың құрамды бөлігі және мемлекеттік саясатты жүзеге асырудың құралы. Бұл орайда қаржының әлеуметтік-экономикалық мәнін түсіне білудің, оның іс-әрекет етуінің ерекшеліктерін терең ұғынудың, Қазақстан экономикасын ойдағыдай дамыту мақсатымен қаржы ресурстарын неғұрлым толық және ұтымды пайдаланудың әдістері мен амалдарын көре білудің маңызы зор.
Қаржы туралы ғылым оқу курсы ретіндегі «Қаржының» теориялық базасы болып табылатын экономикалық теорияның (саяси экономияның) негіздеріне сүйенеді. Ол тауар-ақша қатынастары, қаржы ресурстарының басты көзі болып табылатын ұлттық табыс туралы және мемлекеттің табиғаты мен функциялары туралы ілімге негізделеді.
Қоғамдық өнімді бөлумен және осының негізінде ақшалай қорланымдарды, табыстарды және қорларды жасаумен, оларды ұлғаймалы ұдайы өндірістің мақсаттарына және қоғамдық дамудың қажеттіліктерін қанағаттандыруға пайдаланумен байланысты болатын экономикалық қатынастар қаржы туралы ғылымның мән-мағынасы (предметі) болып табылады. Қаржы ресурстары мен мақсатты ақша қорлары, олардың қалыптасуы, қозғалысы және пайдаланылуы қаржының объектісі, ал қоғамдық өмірдің ұйымдастырушысы ретіндегі мемлекетті қоса алғанда қызметтің өндірістік және өндірістік емес сфераларының сан алуан шаруашылық, қоғамдық және басқа ұйымдары оның субъектілері болып табылады.
Қаржы нарығындағы болып жатқан өзгерістер валюта нарығына тікелей әсер етуде. Ең алдымен қаржы және валюта нарығының мәнің мен мазмұнынң түсініп, валюта нарығын қаржы нарығының құрама бөлігі ретінде қарастыруға болады. ....

Жүрекке әмір жүрмейді деген шын екен. Мен өмірімде бір жігітті кезіктірдім(досымнын туған күнінде).Бір көргеннен ғашық болдым. Сол вечерде таныстық, сөйлестік,тел.ном сұрагасын бердім. Адамдар тарқасып жатты, қоштасарда бетімнен сүйейін деді.Сүйгізбедім. Себебі бұл менің алғашқы жігітпен танысуым еді. Ол - неге? деп сұрады.
Болмайт,дедім. Содан ертесі соқпады. Мен күтіп жүрдім. Себебі ғашық болғандаймын. 2ші куні соқты. Сөйлестік,сырластық. Күнде солай жалғаса берді. Оның айтуы бойынша қызы жоқ екен. Бірақ ол жайында сұрастыра келе олай емес екен. Қаламыздың барлық қызымен жүргендей бәрі таниды екен.
Бірақ мен құлай ғашық болдым сол жігітке. Одан сұрадым шындығын жасырмады, жүріпті талай қызбен(әдемі жігіт өзі). Бірақ ол айтатын қай қызға барсамда саған айналып келем,себебі сені шын сүйем, саған тиіспейм деді. Талай айлар сөйлестік, кездестік. Басқа қызға баратынын білсемде күттім оны, маған оралар дедім, сүйдім оны, бірақ оның артынан жүгірмедім (намысым жібермеді). Әйтеуір бір күні келер дедім. Содан өзі хабарласқысы келген кезде хабарласты. Бірақ мен ешқашан оны іздеп соққан емеспін. Одан жылдар өтті сөйлесіп жүрміз әліде. Енді маған үйленейік дейді. Мен оған "жоқ" деп қарсылығымды айттым. Себебі ойландым, мен оны қанша қатты сүйсемде,намысымды таптауға жол бере алмадым. Ол қазірдің өзінде басқа қыздарға барып тұрып, мені сүйседе қарсы болдым. Себебі бұл әдетін маған үйленген жағдайда да қоймас еді, оның еті үйренісіп кеткен соған. Мен оны әліде сүйем......

Газдиева Белла Асланбекқызы – Ақмола облысы Целиноград ауданы Родина ауылдық округінің әкімі
Биография

Газдиева Белла 1983 жылы Ақмола облысының Көкшетау қаласында дүниеге келген. Әкесі – құрылысшы, анасы – заңгер.
1999 жылы гуманитарлық гимназияны тәмамдап, Ш.Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университетінің филология факультетін бітірген. Мамандығы «Орыс тілі мен әдебиеті, ағылшын тілі».

Еңбек жолын Орыс тілі мен әдебиеті кафедрасында зертханашы болып бастап, 2004 – 2008 жылдары Ш.Уәлиханов атындағы КМУ-дің аспирантурасында оқыды.

2011 жылы ассоциаланған профессор (доцент) атағын алады. 2009-2011 жылдары орыс филологиясы кафедрасында аға оқытушы болып жұмыс істеді....

Қыз емес, қыздың аты – қызыл бидай,
Қыз үшін түнде жүрдім көңілін қимай,
Қалмады баста бөрік, белде белбеу,
Жеңгесін қызды ауылдың сыйлай-сыйлай.

Ақау айдай,
Қызыл бидай.
Болғанша жарың жаман,
О, шіркін, алсын Құдай!.....

Пән: Биология
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Жасушалық биология
Сабақтың тақырыбы: Митохондрийдің құрылымы мен қызметі
Осы сабақ арқылы жүзеге асырылатын оқу мақсаттары: Митохондрия құрылысы мен жасушалық тынысалу процестерінің өзара байланысын орнату
Сабақтың мақсаты: Оқушылар орындай алады:
Митохондрияның құрылым бөліктерін атап, көрсете алады;
Митохондрия құрылысының тынысалу процессімен өзара байланысын сипаттай алады.........

Алмахан Нұрпейісқызы Кенжебекова (1950 жылы 16 қаңтарда Алматы облысы, Райымбек ауданы, Қайнар ауылында туған) - кино және театр актрисасы. Қазақ КСР Халық артисі (1988). Алматы облысының Құрметті азаматы. Бикен Римова атындағы Талдықорған драма театрының жоғарғы санаттаға артисі. "Құрмет" орденінің иегері.
Алмахан Нұрпейісқызы [1950 жылы 16 қаңтарда Алматы облысы, Райымбек ауданы, Қайнар ауылында дүниеге келген.
1970 жылы Алматы эстрада және цирк өнері студиясын (Ж.Елебековтің жетекшілігімен) бітірген.
1975 жылы Құрманғазы атындағы Қазақ ұлттық консерваториясының актерлік бөлімін бітірген. (ұстазы: КСРО халық артисі Шолпан Жандарбекова)...

Тұрақтылық пен экономикалық өсу мүмкіндігін анықтайтын маңызды фактор инвестициялық белсенділік болып табылады. Қазақстанда қабылданған экономикалық реформалар іс жүзінде құқықтық, қаржылық-экономикалық және халық шаруашылығының негізгі буынының, яғни кәсіпорындар, ұйымдар, оның шаруашылық және азаматтық айналым жүйесіндегі статусын, әлеуметтік жағдайын өзгертті. Мемлекеттік меншікке негізделген экономиканың барлық салаларында жұмыс істеген бұрынғы кәсіпорындардың орнына жеке, аралас, сондай-ақ акционерлік меншікке негізделген миллиондаған кәсіпорындар пайда болды және қызмет етеді. Осының барлығы басқару мезанизмі мен экономикалық өсудің негізі, ұйымның бәсеке қабілеттілігі мен толық экономиканы жоғарылатуға бағытталған кәсіпорынның инвестициялық қызметіне әсерін тигізді.
Нарықтық қатынастардың даму барысымен бір мезгілде шаруашылық қызметтің тәжірибесінде кәсіпорындардың барлық меншік түрлерінің ішінен қаржылық инвестициялар кең тарады. Сонымен бірге, көптеген акционерлік қоғамдастықтар пайда болуда, атап айтқанда: мемлекет, банктер, кәсіпорындар еркін ақшалай капиталды тарту әдісімен қарыздық бағалы қағаздарды жиі қолданады. Фьючерлік келісімдердің, кепілдіктердің, яғни туынды бағалы қағаздар нарығы дамуда.
Бұл курстық жұмыста экономикалық өсудің құралы ретінде инвестицияға сипаттама беріледі, осыған сәйкес инвестицияның түрлері мен типтерін ашуда ерекше назар бөлінген, жалпы алғанда, инвестицияның қазіргі заманғы жағдайының анализі мен динамикасына, сонымен қатар Қазақстан Республикасындағы инвестициялық климат ұсынылады. Инвестициялық қызметке байланысты күрделі проблемалардың бірі инвестицияның қаржылық көздері болып табылады, сондықтан да бұл жерде инвестициялық ресурстармен қаржыландыру көздерінің классификациясы беріледі.
Мемлекет пен кәсіпорынның инвестициялық қызметі жөніндегі қарым-қатынасы мемлекеттік қолдаудың шаралары ретінде жеке талқыланады.
Инвестициялардың тиімділігін экономикалық тұрғыдан негіздеудің объективті қажеттілігі нарықтық экономика шарттарында экономикалық заңдардың қолданылуынан, толығымен өзін-өзі қаржыландыру және өзін-өзі жабдықтау қағидалары бойынша жұмыс істейтін акционерлік және жеке кәсіпорындардың толық экономикалық тәуелсіздігінен; ал қаржылық ресурстар экономикалық жағдайда материалды-техникалық ресурстардың шектеулі болуынан туындайды. Сонымен қатар, экономикалық тиімділік көрсеткіштері мемлекеттік мекемелерді былай қойғанда акционерлік кәсіпорындарда жоспарлау нысаны, ал өткізілетін техникалық, ұйымдастыру-экономикалық сипаттағы іс-шаралардың экономикалық тиімділігі маңызды болып табылады. Сол себепті Қазақстандағы нарықтық экономикаға көшу жағдайында инвестициялық үрдіс барысын және инвестиция тиімділігін жоғарылатудың негізгі бағытын анықтау қажет. ....