...Əкем қайтыс болған соң анамның да денсаулығы сыр бере бастады.
- Бұл үйде не шешең тұрсын, не мен тұрайын! Шаршатты əбден!
Өткіз анау қарттар үйіне! Сол шешең үшін мына үйде күнде ұрыс. Берекеміз кетті. Шалының артынан неге кетпеді екен... Өткізбесең бала шағаны жинаймын да кетемін. Қалыңдар шешең екеуің!!!
Арада бір ай өтті. Əйелімнің қабағы ашылмады. Балаларды əдейі жылатады. Анама əдейі суыған шəй, дəмсіз тамақ береді.
Жұмыста болатынмын. Үлкен ұлым телефон соқты. "Тез жетіңізші, өртеніп жатырмыз" деп. Алып ұшып үйге жеттім. Анам өзі тамақ істеймін деп ас бөлмеде өрт шығып кетіпті. Жер үй болған соң сыртқа шығып үлгеріпті. Əйелім де менің артымша келді.
- Болды жетер! Құрт шешеңді! Бір күні мына түрімен үйді өртейді. Жап жаңа мебелімді құртыпты!
Бір жағынан əйелімдікі де дұрыс шығар. Біз үйде жоқ кезде жалғыз қалады. Ертең үйді өртеп жіберсе ше. Оданда қарттар үйінде жағдайы дұрыс болады.
Мен осы шешімге тоқтадым. Араға бірер күн салып анаммен сөйлестім.
- Бір-екі айға сізге санаториге путевка алып келдім. Демалып, кішкене денсаулығыңызды түзеп қайтасыз...
- Маған осында да жақсы ғой балам. Ол жерде жағдайым бола қояр ма екен. Сендер жұмыстасыңдар, мына үйге де бас-көз болатын адам керек. Бəрін қойшы, ол жаққа кетсем кішкентай Баконтайымды сағынамын ғой........

- Ия, Жаһан, ия - деп қыз бар дауысымен айғай салып, жігітті құшырлана сүйді. Жігіт сәл шегініп, тізерлеп отырды да сақинасын бар ықыласымен ұсынды. Үстінде жеңіл матадан кестелеп тігілген ашық көк түсті көйлек, желмен ұшырған бұйра шаш. Бірақ, жігіттің үстінде фильмде көретініміздей смокинг немесе классикалық үлгідегі киім жоқ, бар болғаны спорттық киім ғана. Келесі кезекте қыздың нәзік қолдарына сақинаны тақты да, ұзақ бауырына басты. Жігіт көзіне жас алып: «Кешір,ботам,кешір мені. Саған қажет болса әлемнің бар асыл тасын жинап келіп сыйлар-ем, табысым мына қара күмістен артылмады. Меніменен жолының шұңқыры көп жаңа өмірді бастауға дайынсың ба?»- деп ботадай мөлдіреген көздеріне қарады. Қыз жігітті қолынан арқан байлап алғандай тартып әкеліп жанымдағы үстелге (скамейкаға) отырғызды. Менің жаным кіре түстү, жаңа романның желісін көзіммен бақылап отырғанымда, тірі роман болып жаныма отыра кеткендері құлағым мен шабытымды ұзартты.

Қыз жігіттің екі қолын қатар ұстап, жүзіп бара жатқан кемелердің соңына бірер минуттай қарап отырды. «Қазағым жер бетіндегі ең асыл халық қой. Өзіңді өздері айтқандай шанадан тауып алса да өзегіңнен еш теппейді. Әлі есімде қыстың аязымен құшып, қаһарымен жан-тәніңді өртеген күнінде анашым «мен қазір келем» деп жапан далаға тастап кеткен еді. .....

Ол — өте әдемі, әрі пысық келіншек еді. Алайда, осыдан бірнеше ай бұрын — жол апаты салдарынан, өмір бойы көзі көрмейтін зағипқа айналды. Операциядан соң, әйелінің соқыр болып қалғанын естіген күйеуі «— Оны ешқашан тастамаймын. Аяғына дейін қолдау көрсетемін» деп, өзіне сөз берді. «— Күйеуіме жүк болдым. Ауыртпалық салдым» деп, ойлай ойлай, әйелінің денсаулығы нашарлай түсті. Ал күйеуі болса, әйелін тез арада депрессиядан шығару керектігін ойлап, психолог мамандардың көмегіне жүгінді. Өйткені, жас әйел күннен күнге өзімен-өзі болып, ешкіммен сөйлескісі келмейтін. Ешқайда шыққысы келмейтін тұйық мінезді болып кетті. «— Әйеліме қалай көмектессем екен?» деп, жолдасы көп ойланды. Ақыры ескі жұмысы есіне түсіп, әйелінің тез арада жұмысқа кіруіне көмектеспек болады. Бірақ, сәл нәрсеге ренжіп қалатын, тез жылап қалатын, үйде көңілсіз отырғысы келетін әйеліне — оны қалай айтсын?!

Бір күні бар батылдығын жиып, енді әйелінің де жұмыс істеу керектігін айтады. Әйелінің үрейі ұшады.

— Мен соқырмын, білмеп пе едің!? Қалай жұмыс істей алады дейсің? — деп қатты ашуланады. Жолдасы оған қолғабыс болатынын, таңертең жұмысқа апарып, кешкісін жұмыстан өзі алып кететінін айтады. Әйел үмітсіздікпен келіседі. Өйткені, күйеуін жақсы көретін және оны ренжіткісі келмейтін. Осылай жұмысқа бірге барып, жұмыстан бірге қайтып жүрді. Көңіл күйі жақсара бастаса да, бұрыңғыдай әлі ашық, жарқын емес-ті. Күйеуі де осыны жақсы білетін. Бір күні:.....

Көшеде келе жатып, үйленді деп естіген танысыма жолықтым. Аялдамада әңгімелесіп отырып қалдық. «Құс құтты болсын» деп қолын алдым. Ол қуана қоймады. «Келін қайдан?» дедім. «Солтүстіктен» деді. «Келініңіз міне мынау» деді соткасынан көрсетті. «Үлбіреген періште ғой мынауың» дедім. «Баяғыда біреу елдің Ыбырайы Ыбырай, біздің Ыбырай сұмырай деген екен, соның кебін киіп тұр бірақ» деді ол өкінгендей. Сөйтті де: «Жаңағы үлбіреген бет мені алдап соқты ғой» деді күрсініп. «Неге?» деп мен шошып кеттім. «Келін тура жиырма сегізде, бір баламыз бар. Келісті денеге, үлбіреген бетке мәз болып, бәріміз алданыппыз. Алғаш көргенде үй ішім де қуанған. Бәрі оны періштеге теңеген. Сөйтсек, салақтың салағы, көк долы болып шықты. Алғаш анам ары үйретті, бері үйретті. Бір дастархан жиюды бір апта үйретті. Әйелге тән қасиеттердің бәрін үйрету мүмкін емес. Ыдыс-аяқты таза ұстау, үйді жию, бәрінен мақұрым. Анам үйрете-үйрете ығыры шығып, бізді бөліп қойды. Бөлек тұрғаннан кейін дастарханды ашып қалсаң, не жоқ. Шаш қыстырғыш, вареньенің үстінде өлген шыбын, тазалап отырып нан жейсің. Айтсаң, бәлеге қалдың, тілі ұзын, шулатып жібереді. Адам өз кінәсін түсініп, ұялушы еді. Бұл шу шығарып, қорқытады. Жуылмай үйілген ыдыс, төсекті бір аптада бір жинамаймыз. Жата кетеміз. Мені де үйретіп алды. Бірде үйде кіре беріп, жуылмаған ыдыс-аяқтың арасындағы горшокты қағып кеттім. Неге төкпейсің, баққаның бір бала, неге үйге қарамайсың деп еркек болып ұрыстым. Жап аузыңды, менде бар қол, сенде де бар, алып тастап өтпейсің бе деді ол. Кісі келеді десе, зар жылайды......

Астындағы хикаяны оқып, мүмкін сіздер мені қатыгез, жүрегі жоқ екен деп ойлайтын шығарсыздар.Өз ойым бойынша онша да жаман адам емеспін, алдыма қойған мақсатқа қандай да болмасын тәсілдермен жетуге күшімді саламын, және де жетемін. Иа, тәкаппарлығым да бар шығар, онсыз қайда?!
Бұл хикая мен жоғары оқу орнына түскенде, бірінші курста басталды.
2010 жыл, 1 қыркүйек. Университетке келсем, студенттер жиналып қойыпты. Содан соң группамды іздеуге кірістім, таппадым. Деканатқа барсам, сабақ кестесін іліп қойыпты. Келесі күннің кестесін жазып алдым. Үшінші парада Этнопедагогика деген пән болатын болды.
Ертесіне барсам, сабақ бірінші парадан басталып кеткен екен. Универге барған кезімде сағат онның шамасы етін. Кеше қателесіп басқа күннің кестесін жазып алыппын. Сабақ кестесін қайтадан дұрыстап жазып алайын дедім. Қарасам бір топ студенттер кестенің алдында тұр екен. Өз тобымның кестесін жазып жатқан кезімде, тобымның екі үш оқушысымен таныстым.
- Қайда жүрсің, бірінші парадан басталды ғой?! деді. Сөйтіп сабақ болатын аудиторияға бардық. Аудитория бірінші қабатта, корридордың соңында екен. Студенттер толып тұр, менің группам екенін т үсіндім. Ұлдармен амандастым күніге көріп жүрген адамдар сияқты. Түпкірде қараңғыда төрт қыз тұрды. Түрлерін дұрыстап қарай алмадым. Ішіндегі бір қыз маған қайта қайта қарай берді. - Бұл кім екен? деген шығар мүмкін. Оннан қырық кеткенде аудиторияға кірдік. Алдында айтқандай этнопедагогика пәні еді. Сол парада группаластарымның көбісімен таныстым. Қазақстанның жан жағынан жиналған екенбіз. Төрт ақ қыз... Менің ойыма бірден сұрақтар түсе бастады. Неге төрт ақ қыз? Неге аз? Мүмкін энергетика мамандығы болғансоң аз шығар, әлде қалыпты жағдай ма? Иа, сұрақтар көп етін......

Бүлдіршіндей мөлдіреген жас қыз қос жанары мөлтеңдеп жігіт ағасы болып, әбден толысқан ердің қасында отыр. Ол жігітке: «Мен сені шын жүрегіммен сүйемін, сенімен бірге болсам ғана болғаны, қазір мен сені есімнен адаса сүйіп қалдым» деді.

Қарсысында отырған ересек ердің көздері ұзаққа қадалды. Өңінен көптеген ой ұшқындары жылт етіп қалады. Ол енді ғана 20 жасқа толған, өзінен 15 жас кіші жас қызға қарап ұзақ отырды. Терең тыныс алды да: «Сен осыншама сұлу, жассың, сенің айналаңда соңыңнан түсіп жүрген өзіңе лайық жас жігіттер өте көп қой. Қалайша менi мұнша сүйіп қалдың?» деп сұрады.

Қыз қос жанарын жігітке қадап, терең сүйіспеншілікпен: «Өйткені, олар жас, келбетті, мені қаншалық жақсы көргендерімен, сіз сияқты әр істе салмақты, әр істе нәтижелі, терең ойлы, қолынан үлкен істер келетін адамдар емес, нәтижесі шыққан бір істері, қызметтері де жоқ. Еш жұмыстың жөнін білмейтін бауырымды ертіп жүргендей боламын. Мен сіздің нағыз еркекке тән жан-жақты мінезіңізді, қолыңыздан көптеген жұмыстарды атқару келетінін, өмірге деген көзқарасыңызды, құн көзқарасыңызды, қысқасы мен кішкентай ұл бала емес, қайта сіз сияқты ересек, нағыз ерлерді сүйемін» деді мейірлене жымыңдап......

Терезеден сығалаған күн нұрының алтын сәулелері бөлме ішіне тінтіне қарайды. Бәлкім ол да аруымның ай дидарлы жүзіне ғашық па екен «ә». Аймаламашы оны, ары кетші десем Алладан ұят боларма? Бір пендесін періштедей жаратып, бәрімізді қызғандырып қойғанын қараңызшы. Тіпті мен адам түгіл ана аймалаған күннен, сүйіп үпкен самалдан, құлаң шәшын жуып өткен жаңбырдан бәр- бәрінен қызғанам, өртенем.
О. Тәйірі сірә саған бар әлемнің сұлулығы сыр боп тұнған ба екен, бүкіл өмірім бір қиылып түскен бұрымымның құнындай ғана шығар- ау. Қара көз айым қадалған жанарынан тараған бір ыстық жалын өне бойымды шарпып барады. Санамның азғантай салауатын сұлулықтың, сиқыр сезімнің пірі жеңіп, сайарда зарла қызыл тіл байланып, көп сөздерім көмейге тығылып, көңілде көбіршіп қалып барады. Бір күш булығып тулайды... есімнен танармын.
Пай, пай мынау аппақ дүние, сондағы кіршіксіз ұлпа қар болсаң, сені таптар аяқтардың бәрін матап тастар едім, солай да ақ сәуле періштем нәзік, монтаздай жүрегіңе тинамдай ноқат, сызат түсірсем кешірілмес күнәға белшемнен баттым деп өкінер едім. Мөлдір жанарыңнан бір тамшы жас найзадай кірпігіңнен суырылып кетсе, ол маған көп, ол көл болып көрінеді.
әттең пенделер арасындағы періште қыз сен мені түсінермысың?!
Білем он сегіз мың ғаламды жаратушы раббым, періштелерін нұрдан жаратқан. Олар тамақ ішпейді. Жемейді. Тек Алланың құзырына қызмет етеді. Пайғамбарымыз с.ғ.с. айтады: аспанда төрт саусағың сиярдай бостық жоқ, раббісіне сиынған сансыз періштелер бір бөлімі сәждеде жатыр, бір бөлімі қиямда тұр. Олар неше мың, миллион жыл, өтсе де, ұлы жаратушысына зікір етіп тұра бермек» дейді. Ал адамды Алла тағала әуелі топырақтан жаратқан. Біз өткінші мынау дүниеге сынақ етіп жіберілген пенделеріміз, әлсіз құлдарымыз ғой. Демек күллі мадақ, ұлылық бір ж аратушыға ғана тән. Ол жалғыз......

Кез-келген адамның өмірінде махаббат атты киелі сезім бір оралары хақ. Мұны әркім әрқилы ұғынары және бар.
Сұлулығы көздің жауын алған, сымбаты жүрек сыздатар жаныңды қоярға жер тапқызбас нәркезкөз аруларды шыққыр көзін шалғанда, қандай күй кешесін?! Бармақ тістеп, ойыңды астан-кестен етеді-ақ. Жә, бұл жай әләуләйім ғой... Бәрінен бастан кешкен, өзің куә болған Азат пен Айдананың арасындағы хикаяны сөз етіп көрейік. Жаздың жаңа ғана ыстық үрлер уағы. Бірнеше күн шойын жол шиқылы миды жеген солдат вагонынан құтылар сәтке сәл ғана уақыт қалған. Туған жер! О, неткен ыстықсың. Неткен ғажапсың?! Сенің құшағында жүргенде біз мұңдар сезінбеппіз ау! < br /> Вагоннан поезд тоқтар-тоқтамастан секіріп түстім. Жерді құшақтап, аймалап, қайраң анашымның құшағында тұрғандаймын. Айналамда не болып жатқаныммен шаруа жоқ. Екі жылғы сағыныш, наз, күйініш, жапа бәрі-бәрі тізбектеліп, көңіл таспасынан жылдамдатқан түрде өтіп жатты. Әсіресе батыстық ұлтшылдықтың, қорлаушылықтың шеменді сәттері оған қарсыласқан менің қылығым өзекті өртеп, көзімнен жас болып парлап жатты...көзімді сүртіп, басымды көтерсем, әкем Айдар, інім Данияр тұр ектелеп. Ұшып тұрып әкемнің апайтөс құшағына қойдым да кеттім.
Бұрын менен еңселі, қақпақ жауырын әкем еңкіштеніп қалған сыңайлы. Сағыныш мауқымызды басып, жөн-жоба сұрастық.
Әкемнің көк “Жигулисімен” әп-сәтте үйге де жеттік. Біздің көк шатырлы үйдің маңы нөпір адамдар. Ауыл адамдары. Бәрі менің әскерден келген салтанатыма жиналыпты.
- Пәлі, Айдар мен Күләш ақ түйенің қарнын жарар. Бүгін жасамаған той енді қашан жасалар. Өзі еңгезердей, аптал азамат болыпты. Әке-шеше тілеуі осындай-ақ болар......