1941 жылдың 22-маусымы, таңғы сағат төрт. Бұл күні талай шаңырақты от шарпып, миллиондаған адамның өмірін жалмаған адамзат тарихындағы ең сойқан соғыс басталды.Соғыс-адам баласы үшін ең үрейлі,ең қорқынышты сөз. Өйткені,соғыс атаулы адамзатты қырып-жоюға бағышталған. Адам адам болғалы осылай.Талай рет үстемдік, байлық үшін адам қаны суша аққан. Тіпті біздің батыр ата-бабаларымыз қасық қаны қалғанша шайқасқан. Арыға бармай-ақ, 50 миллионнан астам өмірді жалмаған соңғы соғысты алайық.Кімге қажет болып,не мақсатты көздеп еді сол соғыс? Әдетте, соғысты әділетсіздік, жауапсыздық,қан ішершілік бастайды ғой. Ол сонысымен лағынетті. Қарапайым халыққа қасірет туғызған, қарғыс арқалаған соғыс ешқашан жеңбек емес.Таң алдында, тәтті ұйқыда жатқан Отанымыздың шекарасынан ұрланып өткен жау оғымен адам баласының тарихында болмаған бір ғаламат соғыс басталды. Сол күні жау тәтті ұйқыңды ғана бұзған жоқ. Зұлым жау бейбіт өмірге бүлік әкелді. Қыз жігітімен, ана баласымен қоштасты. Қырда қойшы қойын тастады, қолындағы таяғын винтовкаға айырбастады. Ойда диханшы трактордан түсіп, танкіге отырды. Ол кезде бүкіл ел солдат болды. Сол жылдардың бозбала, бойжеткендері ақын болуды, инженер болуды, оқымысты болуды армандаған еді. Ұлы Отан соғысы халқымызға төнген ең ауыр күндер болды. Төрт жыл, 1418күн мен түн бойы өз жері мен отаны үшін, келешек ұрпақ үшін жан қилы соғыс жүріп жатты. Сол соғыс жылдарында «Ерсiз ел болмайды, елсiз ер болмайды»,- дейдi батыр бабамыз Бауыржан Момышұлы. Ұлы Отан соғысында ел күйреп, талай адам ажал құшты. Сол соғыста өзiнiң қайсар ерлiгiмен, қайратты мiнезiмен жауынгерлерге жiгер берген бабаларға мың алғыс. Осы ержүрек бабалар қатарында Бауыржанның еңбегi ерекше. «Отан үшiн отқа түс, күймейсiң» деп ұран тастаған батыр атамыз, келер ұрпақтың болашағы үшiн өз басын өлiмге байлап, ажалмен алысып, жеңiс туын тiктi. Бауыржан ата бiр естелiгiнде:.....
Биссимилла сөзді бастайын, Асығып айтып саспайын. Көңілдегі шерімді Ақтарып, жұртым, тастайын. Арманда кеткен сабазым, Аузымнан қайтып тастайын. Жылаудан басқа шарам жоқ, Қолымнан келер шамам жоқ. Жыламайын десемде, Қорланды көңілім амал жоқ. Алдымда үлкен аға жоқ, Бас болған әке, пана жоқ. Кек алатын дұшпаннан Ата менен баба жоқ. Тым болмаса ақ, нақақ, Айыратын адам жоқ. Отыз да үш мың сахаба....
Гуілдеген жел — айдалада сарнаған, Желге серік мұңды дауыс зарлаған. Бота көзім, қазақ қызы есімде, Ескі күнің «өлдім, анажан»- даған. Сонда сенің жұбайың еді жалған ән «Туар Шолпан маған - дағы атар таң», Дегендей ең, толқынды еді өлеңің, Айлы түнде бар даусыңмен шырқаған. Кейде күй сап домбыраның қылына, Қосып үнін жүрегіңнің сырына, Орал, Алтай, Алатауды кездіріп, Батырушы ең Сарыарқаны мұңына.......
