ҰЛТТЬІҚ БАНКІ, ОНЫҢ МАҚСАТЫ МЕН МІНДЕТТЕРІ,
ҚЫЗМЕТІНІҢ БАҒЫТТАРЫ, МЕНШІКТІ
ҚАРАЖАТТАРЫ МЕН ПАЙДАСЫ
Орталық банктер бүкіл елдің несие жүйесін бақылаушы әрі реттеуші бас органның ролін атқара отырып, ерекше орынға ие және экономикалық басқарудың мемлекеттік орга¬ны болып табылады. Олардың басшылық ролі мемлекет берген үлкен өкілеттіліктермен анықталады.
Орталық банк елдің эмиссиялық, резервтік және кассалық орталығы, сондай-ақ ол норма шығару, басқару құқықтарына ие "банктердің банкі", "соңғы сатыдағы несие беруші" ролін атқарады, ақша-несиелік және валюталық саясатты анықтайды, оның негізгі мақсаты пайда табу емес, ақша-несие саясатын жүзеге асыру және елдің несиелік жүйесін басқару болып табылады.
Әлемдік тәжірибе көрсеткендей, мемлекеттің Орталық банкіге кең өкілеттік беруі екінші деңгейлі банк жүйесінің тиімді жұмыс істеуін қамтамасыз етеді. ....

Пән: Қазақстан тарихы
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: 8.3A Қазақстан тоталитарлық жүйенің нығаюы кезеңінде
Сабақ тақырыбы: Әскери коммунизм саясатынан Жаңа экономикалық саясатқа көшу 2-сабақ
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары: 8.3.1.7. XX ғасырдың 20-30 жылдардағы әміршіл – әкімшіл жүйе саясатының зардаптарын талдау
8.4.1.1. деректер мен дәйектерді салыстыру арқылы жаңа экономикалық саясаттың нәтижесінде орын алған өзгерістерді талдау
Сабақ мақсаттары: Қазақстандағы жаңа экономикалық саясаттың кемшіліктері мен жетістіктерін талдайды......

Кіріспе
"Экономика неғұрлым еркін болса,
соғұрлым әлеуметтік болады. "
Эрхард.
Шетелдік инвестицияларды тарту ісі мемлекеттен нақты қолдау табуы тиіс.Инвестициялық қаржыларды ел экономикасына қатыстыру әр түрлі нысанда жүзеге асырылуы мүмкін, оған шетел банктері мен халықаралық ұйымдардан қарыз алудан бастап, кәсіпорындарды тікелей шетел инвесторларының меншігіне сатуға дейінгі әрекеттер жатады. Мұның өтпелі формасы ретінде бірлескен кәсіпорындар ұйымдастырылуы мүмкін. Шетел капиталын ұлттық экономикаға тарту өте пайдалы процесс. Біріншіден, шетелдік инвестициялар елдің өндірістік базасын жедел жаңартуға және оның өндірістік мүмкіндіктерін арттыруға көмектеседі. Екіншіден, шетел фирмалары жаңа өндіріс орындарын ашумен қатар, капиталистік бәсекелік күресте шыңдалған еңбек пен өндірісті ұйымдастыру тәжірибесән ала келеді.
Біэдің экономикаға ірі инвестицияларды келтіру үшін бірнеше шарттарды орындау қажет.....

Қай ел болсын, оның шаруашылық өмiрiмен жете танысу барысында мынадай сауалдарға тап боламыз: экономикалық билік кiмнiң қолында? Немесе адамдардың өмiр сүру негiзi - материалдық игiлiктердi иемденетiн кiм? Бұл билiктiң мәнi – өндiрiс қурал-жабдықтарына және оның нәтижелерiне тиiстi меншік қатынастары болып табылады.
Меншiк – қогамдық құрылыстың экономикалық негiзi – қогамдық бастаулардың негiзiне жатады. Сондықтан әрбiр мемлекет меншiк туралы заңдар қабылдап, оны қорғайды. Меншiк, заң жағынан алып қарағанда, мүлiктiк қатынастарға жатады.Құқықтық нормалар мен актiлерде материалдық байлық әр түрлi субъектiлер (жеке адамдар, әлеуметтiк топтар, таптар, мемлекет) арасында қалай иемденетiнi және бөлiнетiнi анықталады. Меншiк иесi заңмен анықталған мүлiктерге ие болады. Және ол қолындағы мүлiктердi: иемдену, пайдалану және оған иелiк жасау өкiлеттiлiгiн алады.
Бұрынғы Одақтағы қоғамдық iлiмдер дамуының басты кемшiлiгi – объективтiк процестердiң нақты күрделiлiгiн жеңiлдетуге саяды. Бұл жағдай “меншiк” ұғымын зерттеу процесiнде де көрiнiс табады. Бiрiншiден, меншiктi жiгерлi қатынастар ретiнде, тек құқылық феонмен деп түсiну. Егер саяси экономия объективтi экономикалық процестердi қарастыратындығы және ол меншiктiң мазмұнын бiр жақты түсiнетiндiгiне көңiл аударсақ, онда бұл көзқарастын дұрыстығына күмән туғызбайды. Ал осындай бағытты жақтаушылар меншiктi құқықтық жағынан қарастыру – иемденудiң экономикалық қатынастарын бейнелейтiнiн, сол себептi де бұл, олардың түрлерi екендiгiн де мойындайды. Әйтсе де олар экономикалық қатынастарды, меншiк қатынастары ретiнде қарастырудың орнына, түрдi мазмұнынан айырып алады.....

Кiрiспе.
Бүкiл тарихтың оң бойында әрбiр қоғам мынандай iлгерiлi эканомикалық проблемаларға тап болып отыр . Жирманшы ғасырда бiр- бiрiмен бәсекелес екi эканомикалық жүйе - орталықтандырылған үкiмет басқаратын әмiршiлдiк эканомика мен жекеше iскерлiкке негiзделген нарықтық эканомика -бұл сауалға бiр – бiрiмен мүлдем
кереғор екi түрлi тауар бередi . Сөйтседе нарықтық эканомиканың Батыс Европадан Солтүстiк Америкаға және Азияға дейiнгi әртүрлi қоғамдарда айтарлықтай табысқа жеткенiне қарамастан осынау болама эканомикалық жүйенiң iргелi принцптерi мен механизмдерi көптеген адамдарға белгiсiз яғни бұлыңғы күйiнде қалып отыр. Бұлай болуының себебi мынадай нарықтық эканомика дегенiмiз идеология емес адамдар мен қоғамдардың эканомикалық молшылықта тұруына бағытталған әдiстер мен қалыптардың уақыт сынынан өткен тұтас жүйесi . ....

Қазақстан Республикасының егемендік алып, тәуелсіз ел болғанына да міне, он бес жылдай болды. Бұл жылдары елімізде әлеуметтік – экономикалық мәні аса жоғары қыруар игі өзгерістерге қол жеткізілді. Осы жылдар ішінде тындырған ісіміздің басты түйіні, - деп көрсетті Елбасы Н.Ә.Назарбаев өзінің халыққа Жолдауында, - Қазақстанның дербес мемлекет болып қалыптасуында жатыр. Біздің әлі де есею мен кемелдену кезеңінен өтуіміз керек, Қазақстандағы азаматтық қоғамның босағасын бекіте беруіміз керек.
Бұған туындайтын талаптар мен міндеттерді абыроймен орындап шығудың басым бағыты экономиканы дамытуғ осының негізінде еліміздің әлеуметтік-экономикалық жағдайын тұрақтандыру, халықтың әл-ауқатын түбегейлі жақсарту.
Республикамызда кеңістік дәуірдегі мемлекеттік кәсіпорындар, зауыттар мен фабрикаттар жекешелендіріліп, олардың орнына жеке меншікке негізделген шаруашылық субъектілерді ұйымдастырылды. Осындай шаруашылықты жүргізу үшін шет мемлекеттердің инвестициялық қаржылары қажет болды. Елімізжің инвестиция тартудың арқасында көптеген тоқтап қалған кәсіпорындардың жүруіне өз әсерін тигізді.
Елімізде жүргізіліп жатқан саясат экономиканың тұрақты дамуына және инвестициялық жобалардың қалыптасуына өз ықпалын тигізді. Инвестициялық жобаларды шетелден келген және отандық компаниялар өз қызметтерін атқаруда
Қазақстан 50-дамыған мемлекеттің қатарына қосылу үшін инвестициялық жобаларды тиімді пайдалану қажет. Қазіргі уақытта мемлекетіміз Орта Азия елдеріне, өзіміздің инвестициялық жобаларымызда ұсынуда. ....

Адамзаттың бүкіл тарихында әрбір қоғам ресурстары шектеулі бола тұрып, не және кім үшін өндіру керек деген негізгі экономикалық проблеманы шешуге тиіс болды. Нарықтық экономиканың тума табиғатына тән ерекшеліктер: ол бір орталыққа бағынбайды, икемді, қолайлы және құбылмалы болып келеді. Нарықтық экономиканың ең басты факторы ¬¬¬¬– оның орталығы болмайды. Нарықтық экономика жеке адам бостандығының мынадай принциптеріне негізделеді: тұтынушының тауарлар мен қызметтер арасынан керегін таңдап алу бостандығы, өндірушінің өз бизнесін бастау және оны көбейту, кәсіподақтарға кіру немесе жұмыс берушілерді өзгерту бостандығы.....

Кіріспе
Экономиканың өз заңдылығы бар.Ол да адам тәрізді: қалыпты жағдайда дұрыс тыныс алады,аршындап алға басады, тірлік ретті болады.Адамның қызуы көтерілгені сияқты экономиканың да қызуы көтерілетін болады.Адам ағзасы әлсірей бастаған уақытта әуелі түшкірік пайда болады. Бір-екі түшкірік денсаулығы мықты организмге әсер ете қоймауы мүмкін.Түшкірік басылмаса,дене қызуы көтерілсе сырқаттың күш алып кететіні белгілі. Мәселе-кез келген дерттің алдын алуда.Кейінгі кезде инфляция туралы жиі сөз бола бастады. Осы жерде "инфляция деген не? Ол қандай құбылыс, қашан пайда болған?.." деген сұрақ туады.
Экономикалық құбылыс ретінде инфляция көптен бері өмір сүріп келеді.Оны тіпті ақшаның шығуымен бірге пайда болды әрі ақшаның қызметімен тығыз байланысты деп саналады.
"Инфляция" термині (латын inflation сөзінен шыққан-кебіну,ісіну) ақша айналысына қатысты XIX ғасырдың орта шенінде пайда болды жане АҚШ-тың Азамат соғысы жылдары (1861-1865жж) қағаз долларының ("гинбектердің") қисапсыз көп шығарылуыменбайланысты болды.XIX ғасырда бұл термин сондай-ақ Англия мен Францияда қолданылды.Экономикалық әдебиеттерде ол 20-шы жылдары жазыла бастады.....

Өзімнің жұмысымды мен «Қазақстан республикасының ұлттық валютасының нығайту проблемасы» туралы тақырыпта жазып отырмын. Осы тақырыпты тандап алған себебім, ең біріншіден, теңге – бұл Г.А. Марченко мырза айтқандай «тәуелсіздіктің тұмары». Яғни, ұлттық валюта - әр елдің тарихында маңызды орын алатын және мемлекеттің экономикалық егемендігінің көрсеткіші болып отыр. Ұлттық валютаның енгізілуі нарықтық экономикақа көшуге бағытталган түpлi структуралық өзгерістердің бірі. Осы сәтте, бар жетістіктері мен қиыншылықтарын, теңгенің енгізілуінің алдында, оған артқан үміттерінің ақталғаны немесе ақталмағанын атап көрсеткім келді.
Жалпы айтқанда, ақша - бұл ежелден келе жатқан тауар өндірісінің дамуындағы бірден-бір шарт және өнім болып табылады. Олар адам арасындағы өндіріс кезінде белгілі бір экономикалық қатынастардың көрсеткіші ретінде саналады. Ғасырлар бойы адам өркениетінің дамуымен қатар, ақша қатынастары мен жүйесі үнемі дамып келеді, және олардың бүгінгі қалпы да біткен іс емес. Теңге де дамып келе жатқан валюта.....

КІРІСПЕ
Экономика қоғам дамуының негізі, ал мемлекет сол қоғмның негізгі буыны болып табылады. Өз кезегінде мемлекет экономиканы реттеуді жүзеге асырады. Экономиканы ретеу қоғамдық даму мен мемлекеттің экономикалық сипатына байланысты әр түрлі деңгейде және әр түрлі әдістер қолданылады. Экономиканы мемлкеттік реттеуде мемлекеттің рөлі оның экономикалық процестерді реттей алатын қабілеті экономика мен саясатың байланыстыратын экономикалық саясаттың жасалуына тәуелді болады. Экономикалық саясат дегеніміз экономикалық реттеудің шоғырланған мағынасын береді. Экономикалық заңдардың дамуын адамзат қоғамы саясатты қолдану арқылы жүзеге асырады. Мемлекет қоғамның жемісі болып табылады және ол ылғи да рететуді қажет етеді.
Қазақстан Рсепубликасының өз егемендігін алып, жаңадан анрықтық қатынастарға өтіп, дамудың нарықтық жолына түсуіне байланысты елдегі мемлекеттік ретттеудің мақсаты мен бағыттары өзгеріп, экономиканы мемлекеттік рететудің жаңа формалары мен әдістерін дамытудың қажеттігі туындады. Атап айтқанда, бастапқы жылдары елдің тұрақтылығын қамтамасыз ету, мемлекеттік меншікті жекешелендіру, әлеуметтік саланы қолдау, экономикалық өсуді қамтамасыз ету болып табылатын.....