Кіріспе
Бұл курстық жұмыстың тақырыбы “Қазақстан Республикасындағы қаржы нарығы”.Курстық жұмыс үш бөлімнен тұрады.
Бірінші бөлімнің тақырыбы “Қаржы нарығы”, бұл тақырыпта негізінен екі тақырыпшадан тұрады.
Бірінші тақырыпшада “Қаржы нарығының мәні және оның құрылымы”.
Мемлекеттік, экономиканың алғашқы буындарының алғашқы қаржылары, халықтың қаржысы қаралады.
Екінші тақырыпша “Қаржы нарығы: абритаж және нарық тиімділігі” деп аталады. Мұнда негізгі көзделетін мәселелер: абритаждың түрлері, нарық тиімділігінің түрлері, нарық тиімділігін дәлелдейтін фактілер және тағы басқалар.
Екінші бөлімнің тақырыбы “Нарық жағдайындағы қаржы несие жүйесі”. Ол негізінен үш тақырыпшадан тұрады: несие банк жүйесі, бағалы қағаздар және оның айналу мәселелері және қор биржасы, мемлекеттік бюджет және бюджет тапшылығы.
1. Несиенің түрлері, несиенің қызметі, банк жүйесінің тәжірибелері, Ұлттық банк қызметі, коммерциялық бюанктердің классикалық қызметінің векселдік айналымға негізделген жүйесі және тағы басқалар осы тақырыпшада қаралады....

1.1. Ақшаның даму тарихы мен эволюциясы
Ақша ежелгі заманда пайда болды. Олар тауар өндірісінің дамуындағы бірден-бір шарт және өнім болып табылады.Тауар - бұл сату немесе айырбастау үшін жасалынған еңбек өнімі. Адам еңбегінің өнімі (зат),оны өндірушілердің белгілі қоғамдық қатынастарын тудыра отырып,тауар формасын қабылдайды. Заттардың тауарға айналуы ақшаның пайда болуындағы объективті алғышарттарды құрайды. Бірақ кез келген зат тауар бола алмайды. Егер (нақты еңбекпен белгіленген) тұтыну құны өз сатып алушысын таппаса немесе қоғам тарапынан мойындалмаса, онда оны дайындауға кеткен уақыттың рәсуә болғаны; мұндай бұйым тауарлық формаға ие емес, өйткені оның қоғамға қажеті шамалы. Сондықтан да әрбір тауар кажетті тұтыну кұнын алу құралы бола отырып, өзінің өндірушісіне қатынасы бойынша айырбас құны ретінде көрінеді."Айырбас құн тауарлардың өзінен бөлініп шыққан және олармен бірге өз бетінше өмір сүретін тауар, ол ақша".
Әрбір ерекше тауар міндетті түрде тұтыну құны ретінде көрінеді. Оның құны жасырын түрде болады және тек қана ақшаға теңестіру жолымен табылады. Тауарлар және ақшалар бір және осы тауар формасының нақты қарама-қарсы жақтары бола отырып, айырбас процесінде бір-бірін табады және өзара бір-біріне ауысады.....

КІPІCПE
«Қaзaқcтaн-2050» Бapлық қaзaқcтaндықтapдың өcіп-өpкeндeуі, қaуіпcіздігі жәнe әл-aуқaтының apтуы» cтpaтeгиялық бaғдapлaмacындa «...ғылымды қaжeт eтeтін, қocылғaн құны жoғapы өндіpіcтepді, coндaй-aқ қызмeт көpceту caлacының үлecін ұлғaйтуғa caятын бeлгілі біp дәйeктіліктің қaжeттігін көpceтіп oтыp» - дeп aтaп өтілгeн. Нapық тaлaбынa caй бәceкeгe қaбілeтті - өндіpіcтік кәcіпopынды қaлыптacтыpу oндaғы өндіpіcті ұйымдacтыpу, жocпapлaу жәнe бacқapу жұмыcтapын ұтымды жүpгізу үшін тұтынушылapдың тaлaбынa caй өнім caпacын көтepу, accopтимeнт түpлepін кeңeйту, пaйдaлaнылaтын pecуpcтың бapлық түpлepін үнeмдeу әдіcтepін жaн-жaқты қapacтыpуды қaжeт eтeді. Бұл әдіcтep кәcіпopын бacшылapы мeн oның ұжымдapының aлдынa қoйғaн мaқcaттapынa жeту жoлындa өндіpіcті ұйымдacтыpу жұмыcтapын жeтілдіpу, жocпapлaудың пpoгpeccивті жoлдapын жәнe бacқapудың oзық үлгілepін қoдaнуғa көмeктeceді 1.
Eңбeк өнімділігін apттыpу жәнe өндіpіcті ұйымдacтыpудың міндeттepінe өндіpіcті ұйымдacтыpу нeгіздepін мeңгepу, өндіpіcтік үpдіcтepді ұйымдacтыpуды жaн-жaқты oқып-үйpeну, кәcіпopынғa қызмeт көpceтуші шapуaшылықтap мeн қocымшa цexтapды ұйымдacтыpуды қapacтыpу, жaңa тexникaны дaйындaу жәнe бacқapу мexaнизмдepін үйpeну мәceлeлepі жaтaды.
Нapықтық қaтынacтapдың тepeңдeуі мeн дaмуының қaзіpгі жaғдaйы өндіpіcті ұйымдacтыpу мeн бacқapудың тeopиялық білім aлу мeн тәжіpибeлік дaғдылapын игepу қaжeттілігін туындaтaды. Экoнoмикaның бapлық caлaлapының кәcіпopындapындa іcтeйтін мeнeджepлep нeгізгі өндіpіcті жәнe өндіpіcтік инфpaқұpылымды ұйымдacтыpу, жocпapлaу қaғидaлapы бoйыншa бacқapaды.
Eңбeк өнімділігін apттыpу, мeнeджмeнттің функцияcы мeн қaғидaлapын oқудың нeгізіндe тepeң тeopиялық білімі бoлуы қaжeт. Кәcіпopындaғы eңбeк өнімділігін apттыpу дeңгeйі нapық жaғдaйындa oның бәceкeгe қaбілeтін aнықтaйды 2.
Біpінші тapaудa eңбeк өнімділігін apттыpу тeopияcы қapacтыpылaды.....

Нарықтық экономика – еркін іскерлік экономикасы және бизнестің оның барлық салаларында жұмыс істеуі. Нарықтық қатынастарға көшу тұрғындарды бизнеске кеңінен тарту арқылы ғана мүмкін болады.
Экономикалық реформаларды іс жүзіне асыру, бірте-бірте нарықтық қатынастарға көшу, дамыған елдердің тәжірибесін жан-жақты оқып үйрену, қоғамды иделогиядан босату сияқты факторлар уақыт өте келе біздің отандастарымыздың санасында адамдардың өзара пайдасы және жалпы игілік жолында бизнестің өндірістік, жасампаз қызмет ретінде қабылдауына мүмкіндік береді.
Бизнес – бір жақты анықтауға бағынбайтын, барынша ауқымды және сан қырлы ұғым. Қоғамда өндірістің үш факторы бар, олар – жер, еңбек және капитал. Американдық экономист И. Шумпетер бизнесті өндірістік төртінші факторы ретінде қарастырады, ол бұл жерде іскерлік қасиеттерді, оған қатысушылардың белсенділігін өндірістің қозғаушы күші ретінде, әлгі негізгі үш фактордың іы-қимылын күшейтуші факторлар ретінде түсінеді.
Бизнесті пайда табу немесе басқадай әдіспен олжалы болумен байланысты қызмет ретінде анықтайды. Мұның өзі бизнестің ең басты белгісі және оның негізгі мақсаты болып табылады.
Бизнесмендердің экономикалық қарым-қатынастары бір-бірімен тығыз араласып кеткен өркениетті рынок жағдайында жекелеген іскер тек қана өзінің жеке пайдасын, оның үстіне бизнеске қатысушы басқалардың есебінен пайда табуды ойлайды. Ол өзінің қызметін тек өзіне ғана пайда қылмай, сонымен қатар ортақ іске қатысушы басқа да бизнесмендердің пайдалы болуын көздеп, ұйымдастыру керек. Алғашқыда экономика туралы бизнес жеке адамдардың, кәсіпорындардың немесе ұйымдардың бірлесе отырып, табиғат байлығын игеру, өндіру, тауарларды сатып алу және сату немесе басқа тауарларға қызмет көрсету сияқты жұмыстар атқару арқылы мүдделі адамдар мен ұйымдардың өзара пайда табуына бастайтын қызмет ретінде қарастырылады. Сонымен, бизнес басқа жақтың шығынға немесе алдауға түсіп қалу есебінен тек қана бір жақтың пайда табуына жол бермейтін адал қызмет ретінде көрінеді.
Бизнестің өзіне тән белгісі – ол жеке меншікке, өндіріс факторына негізделеді. Себебі, жеке меншік өзіндік, отбасылық, топтық және акйионерлік, яғни ұжымдық сияқты әр түрлі болп келеді. Бұл мемлекет іскерлік қызметпен айналыса алмайды дегенді білдірмейді. Бюджеттін қаржыландыратын мемлекеттік тапсырыс ретінде мемлекет қаржысына бизнесмендер орндай алады. Мемлекеттік әлдебір іскерлікті немесе жекелеген бизнеммен топтарды қолдау жолымен бизнеске қатыса алады. Экономикасы дамыған көптеген мемлекеттерде, мысалы, мұндай мемлекеттік қолдауды, бизнесті жүзеге асыру үшін жеңілдік жасауды ұсақ іскерлер, шаруа қожалықтары немесе тұтастай агробизнес пайдаланады.....

Қазақстан Республикасының банк жүйесінің даму мәселелерін қарастыру себебі, бұл халқымыздың өсіп өркендеуіне, экономикасының дамуына тигізетін пайдасы зор. Біз осы саланың келешек мамандары ретінде банк жүйесінің қазіргі кездегі даму прблемалары мен тенденциялары арқылы оның тиімділігін көрсетуді мақсат еттік.
Курстық жұмыстың негізгі мақсаты банк жүйесінің қалыптасу және даму мәсәлесін ғылымитеориялық негіздеу және банктердің халықаралық стандарттарға сай болуын тұжырымдау. Отандық экономиканы реформалаудың қазіргі уақытындағы сатысында тиімді, нәтижелі және перспективалы бағыттардың бірі банк жүйесінің дамуы болып табылады.
Бұл саланың маңыздылығы әлемдік және отандық экономиканың тәжірибесі көрсетіп отырғандай, нарықтық экономикаға өту жағдайында банк жүйесіне көмек көрсету тұрақтандырылған экономикалық өсуге жетуге елеулі нәтижелер береді. Банк жүйесінің дамуы елдегі қаржы нарығының өркендеуіне және Ұлттық бнактің өз саясатын тұрақты қалыпта жүзеге асыруына мүмкіндік береді.
Соңғы бірнеше жылда, әсіресе 2000 жылдан бастап банк жүйесінің динамикалық дамуы жүруде. Қазақстан банк секторының жанадануы және конденсациялық процестер жалғасуда.
Дегенмен, банк жүйесін мемлекеттік қолдау әлі де жеткіліксіз дәрежеде болып отыр. Бұл саланың өзіндік проблемалары шешілмей қалуда. Мұндай кемшіліктерді жою үшін банк жүйесінде жаңа бағдарламалар, реформалар жүзеге асуы тиіс.....

ВВЕДЕНИЕ
Экономическая целесообразность функционирования предприятия в ус-ловиях рыночной экономики определяется получением дохода. Доходность предприятия характеризуется абсолютными и относительными показателями. Абсолютный показатель доходности - это сумма доходов. В спе¬циальной зарубежной литературе понятие «доходы» определяется следующим образом:
«Доходы - это увеличение экономической выгоды в течение отчетного периода в форме притока средств или увеличения стоимости активов либо со-кращения пассивов, что приводит к росту капитала, за исключением тех случа-ев, когда такой рост обеспечивается за счет взносов акционеров».
Система показателей доходности состоит, прежде всего, из абсолютных показателей финансовых результатов, к которым относятся: доход от реализа-ции продукции (работ, услуг); валовый доход; доход от основной деятельности; доход от не основной деятельности; доход от обычной деятельности до налого¬обложения; доход от обычной деятельности после налогообложения, доход от чрезвычайных ситуаций; чистый доход, являющийся конечным финансовым результатом деятельности предприятия.
Доход в обобщенном виде отражает результаты хозяйствования, продук-тивность затрат живого и овеществленного труда. Его одни экономисты отно-сят к показателям экономического эффекта, другие - эффективности работы предприятия. На наш взгляд, правы первые, так как абсолютная сумма дохода не позволяет судить об отдаче вложенных средств.
Роль дохода в условиях рынка существенно возросла. Как известно, при планово-директивной экономике его роль была принижена. Получение дохода как целевая функция любого предприятия принижалась. С перехо¬дом на рыночную экономику доход стал ее двигательной силой. Именно он определяет решение трех коренных взаимосвязанных проблем: что производить, как производить и для кого производить. Получение дохода стало целью функционирования любого предприятия, поскольку он в условиях ры¬ночной экономики является основным источником его производственного и со¬циального развития. Рост дохода создает финансовую базу для самофинансиро¬вания, являющегося обязательным .....

Инвестиция туралы ұғым банк ісі ғылымының арнайы бөлігі болып табылады. Бұл инвестициялық қызметтің неғұрлым белсенді және ірі ресурстар бар мүшелер. Сондай – ақ оларды ұйыммен және тұрғындармен жинақтарды тарту олардың инвестициялық ресурстар трансформациялануы өндірісті дамыту үшін оларды бөлу және пайдалану бойынша туындайтын экономикалық қатынастар табылады. Қазіргі уақытта инвестициялық процессті қаржыландыру нарықтық тетікті бір қалыпқа келтіру Қазақстан Республикасы экономиканың дамуының басты проблемаларының бірі болып табылады. Тиімді инвестициялық тетікті қалыптастыру арқылы өнеркәсіптік өндірісті қалпына келтіру және сапаны қайта құру үшін әр түрлі көз-қарастар мен тәсілдер ұсынылуда. Осыған байланысты экономикалық жақсы дамыған сигмент ретінде банктік жүйеге келтіріледі. Болашақ мамандар инвестициялық процесті ұйымдастыру және жүзеге асыру саласына, кәсіби білім алуына мақсатты теориялар және тәжірибелік түрде бағытталған шетелдерде қалыптасқан инвестициялық инфрақұрлымның, қызмет ету мөлшері және оларға банктердің қатысу тәжірибесін қарастырады.
Шаруашылық іс-әрекеттер процесінде оған қатынасушылар күрделі қаржыны жүзеге асырады, реконструкцияға әрекет етуші ұйымдарды кеңейту және техникалық қайта жарақтандыру, тұрғын үй, коммуналдық және мәдени тұрмыстық құрылыстарға жұмсалатын шығындар күрделі салымдарды жүзеге асырады.
Қазақстандағы болашақ басты міндеттердің бірі – XXI ғасырдың ортасына таман экономиканың алдыңғы қатарлы салаларын бет бұрыс жасау. Мұны іске асырудағы алғашқы орындардың бірі шетел инвестицияларын кеңінен тартуға бөлінеді.
"Инвестиция" деген сөз латынның "инвест" (салу) дегенінен шыққан. Енді кім инвестор, ол не салады, не мақсатпен және қайда салады деген сұрақтарға жауап туады. Капиталды салады, оның көптеген түрі болады:
Сөйтіп, нені салуға болады? ірі банктердің қаржылық ресурстары, өнеркәсіптік фирмалардың миллиардтаған пайдалары, жай адамдардың жинаған ақшалары, кәсіпқойлық дағды мен қабылеттілік "ноу-хау", әрбір бизнесменнің денсаулығы мен уақыты. Мұнда инвестиция жөнінде кеңінен қандай да болмасын қаржыны ірі және ақша ғана болуы емес салудан кейіннен табыс, пайда алу көзделеді.
Бұл - акцияны сатып алу, олармен биржадағы ойынға қатысу, бартерге жұмсау, тауарлы-материалдық запастармен сауда жасау және басқадай толып жатқан ойындар да болуы мүмкін.
Инвестиция дегеніміз – табыс алу мақсатында кәсіпкерлік және басқа да қызмет түрлері, объектілері, ақша қаражаттар технологиялар, машиналар, жабдықтар, тауарлық белгілер, несиелер, басқа да мүліктік құқықтық интелектуалдық құндылықттар.....

Адам мен табиғат арасындағы өзара әрекет әр уақытта да күрделі бір ғылыми проблема болып қала бермек. Адам іс-әрекеті техникалық прогрестің артуына байланысты соңғы кезде ландшафтының әсер етуші күшті факторлардың қатарына қосылуда.
Антропогендік процестердің қарқыны да, аумағы да күн сайын артып келеді. Қазір жер бетінде адам әрекетінің тікелей және жанама әсерлері тимеген бірде-бір ландшафт жоқ. Көптеген ландшафт адам әрекетінің нәтижесінде табиғи қалпын өзгертіп, антропогенді ландшафтының тобын құрыстыруда.
Антропогендік фактор нәтижесінде жаңа сипатқа ие болатын ландшафттың құрамдас бөліктерінің тұрақтануы ортаның экологиялық жағдайымен үйлесім тапқанда ғана байқалады. Олардың құрамдас бөліктер тізбегінен орын алуы тарихи жағдайлармен ландшафтының өздігінен даму ерекшеліктеріне байланысты болып келеді.
Анторопогендік фактордың тікелей әрекеті көбіне ландшафтының морфологиялық құрылымдық бөліктерінің өзгерісінде тез байқалады. Ондай құбылыстар мен процестерге жер бетінің жыралануын, топырақ жамылғысының шайылуын, құм шағылдардың көшпелі құм жондарына айналуын, тағы басқаларды жатқызуға болады. [1]
Жанама әсер ететін адам әрекеті негізінен ландшафттың құрамдас бөліктерінің өзара байланыстарын бұзады. Олар алғашқыда көзге көрінбейтін табиғат құбылыстарын қоздырады да, ұзақ уақыттардан кейін ғана нәтиже береді. Көпшілік жағдайда ландшафтының қалпына келмейтін өзгерісін тудырады. Ф.Энгельс «Табиғат диалектикасы» еңбегінде: «Месопотамияда, Грецияда, Кіші Азияда және басқа жерлерде, егістік жер таппақ болған адамдар орман ағаштарын түп-тамырымен қопара қазғанда, осы арқылы өздерінің бұл елдерді ормандарымен бірге ылғалды жиып, сақтайтын орталықтарынан айырғаны, бұл елдердің қазіргі тып-типыл қалыпқа түсуін бастап бергені түстеріне де кірген жоқ», - деп жазған. Кітапта: «Альпілік итальяндар таудың теріскей беткейінде мұқият сақталып күтілетін қылқанды ағаштарды кесіп тастағанда, олар осы арқылы өз аймағында биік тау баурайларындағы мал шаруашылғының тамырына балта шабамыз, деп ойлаған жақ, олардың мұнан да бетер бір болжай алмаған нәрсесі-олар осы арқылы өздерінің таудан шығатын бұлақтарын жыл ішінде көп уақыт бойы сусыз қалдырды», - деп адам әрекеті мен табиғат құбылыстарының бір-біріне өтулері арқылы әсер ететінін өте нанымды тұжырымдады.[4] ....

Егеменді Қазақстан Республикасы басынан шиленістер мен аңғалдықтарды аз кешірген жоқ. Ендігі таңда еліміз тұрақталып, шаруашылық белсенділікке түсуде. әрбір мемлекеттің деңгейі мен негізін анықтауда экономика негізіде қажетті рөл атқарады. Оның әрбір саласын сәйкестілікпен жұмылдыру маңызды іс болып табылады.
Тәуелсіздікті алғаннан бері Қазақстан Республикасында қаржы делдалдар функцияларын орындайтын қаржы институттары қалыптасты. Әрбір елдегі нарықтық қатынастардың маңызды бөлігін қаржы институттары құрайды, яғни банк тараптары басты рөл атқарады.
Кеңес үкіметі тұсында Қазақстанның өзінің банктік жүйесі болған жоқ, себебі оның аумағында КСРО несиелік жүйесінің филиалдары мен бөлімдері жұмыс жасады. Жетпіс жыл бойы республикадағы несиелік - банктік қызметте қатаң орталықтандыру және шоғырландыру, әкімшілдік ұсақ регламенттік әдістері орын алып, бір деңгейлі банктік жүйе қызмет етті. Банктер нарықтық экононмикада делдал болып табылады және қоғамның барлық капиталын иеленетін монополистерге айналды.
Банктердің нарықтық экнонмикадығы рөлі мемлекеттік меншікті реформалаудағы, инфляцияны төмендетудегі және тағы басқа байланысты экономиканы басқару орган ретінде көрінеді.
Қазақстанда банктік реформаны жүргізу нәтижесінде екі деңгейлі банктік жүйе құрылды. Ұлттық банк (жоғары деңгей) және коммерциялық банктер (төменгі деңгей).
Несиелік жүйенің төменгі буыны халық шаруашылығына тікелей қызмет көрсететін және коммерциялық негізінде кең көлемді қаржылық қызмет жасайтын дербес банктік мекемелер тарабынан тұрады. Бұлар коммерциялық, кооперативтік және жеке банктер, банктік заңдылықтарда коммерциялық банктер деген жалпы атпен біріктіріледі.
Қоғамның барлық даму деңгейінде оның белсенділігі коммерциялық банктердің іс-әрекетімен сабақтасып, байланысып отырады. Көптеген несиелеу, жинақтау, ақша қаражатын шоғырландырып, есеп жұмыстарын жүргізетін бірден-бір орын - бұл коммерциялық банк.
Қазіргі кезде коммерциялық банк – заңды тұлға, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес депозиттік, кассалық, аударымдық, есептік, ссудалық және басқа да операциялар орындайтын коммерциялық ұйым.
Менің курстық жұмыста қарастырып, зерттеп отырған тақырыбым – Қазақстан Республикасының коммерциялық банктері, олардың қызметтері мен операциялары. Бұл жұмыста менің негізгі көздеген мақсатым - коммерциялық банктердің түпкілікті мәнін, типтерін қарастырып, оның ұйымдастырылу құрылымының ерекшеліктерін, қызметтері мен операцияларына талдау жүргізіп, еліміздегі банктердің даму белгілерін зерттеу. ....

Коммерциялық банктердің қызметтері мен операциялары атты кустық жұмысымның өзіндік ерекшелігі - коммерциялық банктердің қызметін ұйымдастыру, олардың негізгі атқаратын операциялары жөнінде және де олардың нарықтық экономикаға өтудегі рөлі мен қызметтері жайлы нақты әрі толығырақ мәліметтер сипаттплады.
Жалпы мақсаты – коммерциялық банктердің операцияларын теориялық бағытта қарастыра отырып, мазмұнын, мәнін толығымен ұғыну.
Субъектісі - осы операцияларды жүзеге асыратын заңды тұлғаны айтуға болады.
Ал негізгі зерттеу объектісі – коммерциялық банктердің қызметтері мен оперциялары болып табылады. Осы объектіге сүйене отырып, келесідей міндеттер туады:
- жалпы коммерциялық банктердің қызметін ұйымдастыру джөніндегі түсінікті кеңейту;
- пассивтік операциялар дегеніміз не, оның қалай қалыптасатынын түсіну;
- активтік операциялардың ұғымы мен пайда болу көздері жөнінде;
- басқа да есеп айырысу-кассалық және комиссионды делдалдық операцияларына көңіл бөлу.
Ал енді менің курстық жұмысым екі бөлімнен тұрады.
I-бөлімде 3 сұрақ қарастырылады. 1-сұрақта жалпы банк ұғымы, қалыптасу тарихы, коммерциялық банктер жөніндегі ұғым, банкті ашу кезеңі, қызметі мен операциялар түсінігі, ұйымдастыру процессі қарастырылады.
2-сұрақта коммерциялық банктердің қызметіндегі рөлі жоғары пассивтік операциялардың маңыздылығы, ресурстардың жинақталуы, формалары, құрылу көзі, меншікті және тартылған қаражаттар ұғымы, қаражаттарды жинақтау тәсілі жайлы ....