Кіріспе
Еліміздің әрбір азаматы, ең алдымен, өз халқының тілін білуі керек, сонымен қатар, туған тілінің асыл қазынасының інжу - маржанын тізе білу, өз тілін зерттей отырып, ерекшеліктерін анықтап, дамыта беру – әрбір жас ұрпақтың ізгілікті борышы деп ойлаймын. Сондықтан да, менің зерттеу жұмысымның тақырыбы: «Жергілікті аймақтарда диалект сөздердің қолданылу мәні» Алдымен, диалектология туралы қысқаша мәлімет беріп өтейін.
Тіл білімінің диалектілер мен сөйленістерді (говорларды) зерттейтін саласы - диалектология (диалектос - сөйлеу, сөйленіс, логос - ілім деген грек сөздерінен құралған) деп аталады. Диалектологияның міндеті – жергілікті тіл ерекшеліктерін зерттеу. Жергілікті ерекшеліктердің қамтитын аумағы, тілдік материалдың көлеміне қарай диалект, сөйленіс терминдері қолданылады.
Диалект – тілде жалпыхалықтық сипат алмаған, белгілі бір жерде ғана қолданылатын ерекшеліктердің жиынтығы.
Сөйленіс – жергілікті диалектілердің шағын аймақты қамтитын бөлігі.
Мәселен, Қазақстан жерінде диалект 2 - 3 облыс көлеміндей жерді қамтыса, сөйленіс 1 облыс не 2 - 3 аудан көлеміндей жерді қамтиды......

Пән:қазақ тілі
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Уақыт
Сабақ тақырыбы:Менің күн тәртібім
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары: 3.2.1.1 берілген тақырыпқа қатысты сөздерді табу және сөйлеу барысында қолдану
3.2.6.1 мұғалімнің қолдауымен айтылуы мен жазылуында айырмашылығы бар сөздерді дұрыс айту
3.3.4.1 мәтін мазмұны мен кейіпкерлерінің іс-әрекетін нақтылау үшін сұрақтар (қандай? қай? қашан? қайда?) құрастыру және оған жауап беру
Сабақ мақсаттары:
Оқушылардың барлығы: Тақырыпқа қатысты сөздерді қолданады, мәтін мазмұны бойынша сұрақтар құрып және жауап беруге талпынады, айтылуы мен жазылуында айырмашылығы бар сөздерді қолданады.
Оқушылардың көпшілігі: Тақырыпқа қатысты сөздерді дұрыс қолданады, мәтін мазмұны бойынша сұрақтар құрып және жауап береді, айтылуы мен жазылуында айырмашылығы бар сөздерді дұрыс қолданады.
Оқушылардың кейбірі: Тақырып бойынша сұхбаттасу барысында басқалардың ойын толықтырады. ....

Пән: Қазақ тілі
Бөлім атауы: Спорт. Белгілі спорт жұлдыздары.
Сабақтың тақырыбы: Былғары қолғап шебері – Серік Сәпиев
Осы сабақ арқылы жүзеге асатын оқу мақсаттары: 6.2.4.1 - ауызекі және ресми стильдегі мәтіндердің тақырыбын, мазмұнын, тілдік ерекшелігін салыстыру.
Сабақтың мақсаты: Стильдері әртүрлі мәтіндерді салыстыра талдауға үйрету....

Менің ана тілім - шексіз бай, шұрайлы, тегеуріні мықты тіл. Өйткені өмірдің алмастай қырын,абзал сырын түсіне білуіме басты себепкер- сол ана тілім! Мынау жарық дүниеге келгеннен бастап, ананың әлдиімен бойыма сіңіріп келе жатқан тілім мен үшін ең қастерлі, ең қымбатты тіл.Ақын С.Торайғыров ана тілімде:

Сүйемін туған тілді- анам тілін,

Бесікте жатқанымда-ақ берген білім.

Шыр етіп жерге түскен минутымнан,

Құлағыма сіңірген таныс үнін,- деп жырға қосқан.

Ана тілім - ата-бабамыздан мирас болып келе жатқан баға жетпес мұра. Демек, әр адам ана тілін көзінің қарашығындай қорғауға, оның тазалығын сақтауға тиіс.Амал не.., туған тілімізді шұбарлап, басқа тілдің сөздерімен араластырып сөйлейтіндер де аз емес.Тіпті, туған тілінен безетін сорақыларды да, менсінбеушілікпен қарап, қазақша сөйлеуге ұялатындар көрінген кезде, белгілі орыс жазушысы К.Г.Пауетовскийдің "Туған тіліне жаны ашымаған адам- жәндік"деген сөзі ойыма еріксіз оралады......

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: «Табиғат және қоршаған орта»
Сабақтың тақырыбы: Жаз мезгілі туралы оқу
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары: (оқу бағдарламасына сілтеме) 2.1.5.1 Әңгіме және тыңдау/көру материалындағы оқиғалардың мәнін сипаттай отырып түсінеді
Сабақтың мақсаттары: Барлығы: тақырыпқа қатысты сөздердің мағынасын түсінеді, сұрақтарға жауап береді
Көбі: оқыған әңгімедегі кейіпкерлерді, оқиғаны сипаттай алады алады, кейіпкерге сұрақ қояды
Кейбірі: қоршаған ортаны қорғау туралы ой айтады, әңгімеге қатысты пікірін айтады...

Пән: Қазақ тілі
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Менің - Тәуелсіз Қазақстаным.
Сабақтың тақырыбы: Тәуелсіз Қазақстанның жетістіктері
Осы сабақ арқылы жүзеге асатын оқу мақсаттары: Ж1. Әртүрлі стильде мәтіндер құрастыру ТБ1. Сөз таптары
Сабақ мақсаты: Ресми стильдің тілдік ерекшеліктері мен талаптарын дұрыс қолдана отырып, хабарлама, хабарландыру, хат жазу.
Қарсылықты қатынасты білдіретін жалғаулықтардың қызметін білу және жазба жұмыстарда орынды қолдану.....

Пән: Қазақ тілі
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Денсаулық - зор байлық.
Сабақтың тақырыбы: Дастархан басындағы әдептілік
Сабақта іске асатын оқу мақсаты: (оқу бағдараламасынан сілтеме) А2. Сөз мәнері мен сөйлеу этикеті.
Т3. Сөздер мен сөз тіркестерінің мағынасын түсіну
Сабақтың мақсаты: А2. Қазақша амандасу мәнері мен ұлттық этикет формаларын пайдалану.
Т3. Күнделікті тұрмыстық тақырыптарға байланысты жаңа сөздер мен тірек сөздердің мағынасын түсіну....

Пән: Қазақ тілі
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Жақсыдан үйрен, жаманнан жирен
Сабақтың тақырыбы: 24-сабақ В дыбысы (Әңгіме құрауды үйренемін)
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары: (оқу бағдарламасына сілтеме) 3.2.3.1 мәтін мазмұны бойынша пікір білдіруге бағытталған сұрақтар құрастыру және жауап беру;
3.4.1.1 э, ф, в, ц әріптері бар сөздерді сауатты жазу;
3.1.4.1 тірек сөздер мен жоспарды пайдалана отырып, берілген тақырып бойынша әңгіме құрау.
Сабақтың мақсаттары:
Оқушылардың барлығы:
- мәтін мазмұны бойынша пікір білдіруге бағытталған сұрақтарға жауап береді, берілген сұрақтарды пайдаланып пікір білдіруге бағытталған сұраулы сөйлем құрастырады;
- үлгі негізінде есте сақтап құрамында в дыбысы бар сөздерді сауатты жазады;
- тірек сөздер мен жоспарды пайдалана отырып, берілген тақырып бойынша шағын әңгіме құрайды
Оқушылардың көпшілігі:
- мәтін мазмұны бойынша пікір білдіруге бағытталған сұрақтар құрастырады және сұрақтарға жауап береді;
- сөз құрамында в дыбысын ажыратып, сауатты жазады;
- тірек сөздер мен жоспарды пайдалана отырып, берілген тақырып бойынша жүйелі әңгіме құрайды
Оқушылардың кейбірі:
- мәтін мазмұны бойынша пікір білдіруге бағытталған сұрақтар құрастырады және өз жауабын негіздеп жауап береді;
- сөз құрамында в әрпі бар сөздерді сөйлем құрамында сауатты жазады;
- тірек сөздермен қатар көмекші сөздерді, жоспарды пайдалана отырып, берілген тақырып бойынша әңгіме құрайды.....