Нұрпейіс Байғанин — халық ақыны, жырау.

Қазіргі Ақтөбе облысы Байғанин ауданында 1860 ж. дүниеге келген. Ол ақындық өнерді ең алғаш анасынан үйренген.

16—17 жасынан-ақ «бала жыршы» атанады. Кейіннен Абыл, Шернияз, Нұрым, Қашаған.......

Адам - табиғаттың ажырамас бөлігі. Табиғат пен адам қатар ұғым. Адамсыз табиғат, табиғатсыз адам өмір сүруі мүмкін емес. Адам табиғатты қасиет тұтуы керек.

Табиғат тіршіліктің құт - берекесі.......

Еркіндік — адамның немесе жеке ұлттың , халықтың өз мүдделері мен мүмкіндігіне сай әрекет етіп, өз қалауын жүзеге асыруы. Адамдар өз әрекетінің объективті жағдайларын қалауынша таңдап алуға ерікті емес, алайда олар нақтылы және салыстырмалы еркіндікке ие. Ғылыми-техникалық ілгерілеу әрбір адамға, әлеуметтік топқа, тұтас ұлтқа қызмет ете отырып, олардың табиғаттың объективті заңдарын игеруіне, іс жүзінде қолдануына......

Кірпігіңе Күн шомылып, сезім күлген, арайлым,
Ғаламтордағы ғажайып суретіңе қараймын...
Қарай-қарай қабағымда бүршік атып аппақ мұң,
Ғашықтықпен ақыры маңдайыңа тоқтаппын.
Сонсо-оң... ой-бо-ой.....

Бір үйдің мысығы бейқам өмір сүріпті. Қарны тоқ болған соң, қимылдауға ерініпті. Жалқауланғаны сонша - тіпті тұмсығының астынан жорғалап өтіп бара жатқан тышқанды ұстауға да құлқы соқпапты.
Ақыры тышқан:
– Біздің маубас, – деп, мазақтайтын болыпты.
Бір күні қожасы екі-үш қап бидайды үйіне кіргізіп қойып, өзі сыртқа шығып кетеді. Сол кезде қап толы астыққа тышқандар тұс-тұстан лап қойыпты. Көзді ашып-жұмғанша қаптың тас-талқанын шығарыпты......

Сырғанайды екеуі,
Мұзайдынға кеп бірге.
Желді қуып.....

Уа алейкум ассалам! Құрметті Әділ!

Жалпы адамның бостандығы мен құқығына қол сұғуға шариғатымызда қатаң тиым салынған. Бұл адамның ар-намысын аяқ асты ету және күнә іс. Қыз алып қашу да сол сияқты.

Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) қоштасу қажылығында Мина жазығында тұрып, құрбандық күні: «Расында, сендердің қандарың.....

Кәрі қыздар, кәрі қыздар... Тағдырлар.
Бәлкім мүмкін, қалап алған пешене!?
Терезеге жылап тиген жаңбырлар,
Нақақ жастар, мөлт-мөлт тамған кесеге.

Кәрі күздер... Кәрі емендер тамырлы,
Кешікпеген уақыттың көшінен.
Жапырағын бүрлендірген.....