Қожа Ахмет Яссауидің өмірі
Қ.А.Яссауидің өміріне байланысты көптеген аңыздар бар. Өйткені халық жақсы көрген адамдары туралы кей нәрселерді тым асырып айтады. Бүл барлық қоғамда кездесетін жағдай. Біз тарихи жағдайларға сүйене отырып, Әзіреттің өмірін қысқаша баяндаймыз.
Қ.А.Яссауи Сайрамда дүниеге келді. Туылған жылы нақты белгілі емес. Бірақ көптеген тарихшылар 1093 жылы деп белгілейді. Әкесі Ибраһим ата ғалым, анасы Қарашаш деп аталып кеткен. Айша-Бибі:
Айша-үлгілі отбасының қызы болған. Екеуінің мазары Сайрамда. Сайрамның ескі аты -Испиджап болған. Қ.А.Яссауи кішкене жасынан әкесінен ілім ала бастаған. әкесі қайтыс болған соң әпкесі-Гауһар шахназбен Яссыға кетеді. Яссы-Түркістанның ескі аты. Яссыда Арыстанмен кездесіп біршама уақыт соның тәрбиесінде болған. Арыстанбап оның екінші әкесіндей болған кісі. Арыстанбаптың мазары Отырар ауданының орталығы Шәуілдірде орналасқан. Қ.А.Яссауидің өмірінің көбісі Яссыда өткені үшін Яссылық мағынасын беретін Яссауи деп аталып кеткен. Яссауи сол дәуірдің ілімі мен рухани орталығы болған Бұхарға барады. Ол кезде жасы 20-ның үстінде болған.....

Шашты экрандау (экранирование) процедурасы — шашты қалпына келтіру мен емдеудің бір әдісі. Бүгінгі материалда экрандау процедурасы және оның ламинирлеуден айырмашылығы туралы білетін боласыздар.

Шашты экрандау – арнайы препаратпен қаптау. Ол препарат «экран» деп аталатын қорғаныш қабатын түзеді. «Экранды» жасау үшін тотық және аммиак қолданбайды. Оның құрамына аминқышқылдары мен өсімдік компоненттері кіреді. Шаш құрылымы мен бұрым жағдайына қарамастан бір ай бойы процедура әсерін жоғалтпайды. Мұндай күтімді «shining (шайнинг)» деп те атайды. Себебі, бұл процедурадан соң шашыңыз жұмсақ әрі жылтыр бола түседі.......

Пән: Сауат ашу.
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: «Салт-дәстүр және ауыз әдебиеті»
Сабақтың тақырыбы:Батыр Бауыржан
Сабақта меңгерілетін оқу мақсаттары:1.1.9.2. Дыбыстардың мағына ажыратушылық қызметін түсіну
1.3.8.1. Сөз, сөйлемін, мәтінді мұғалім көмегімен (үлгі, талдау, т.б ) тексеру және қателерді түзету.
1.3.9.3. Мұғалім көмегімен сөздерді дұрыс тасымалдау, тасымалдауға болмайтын сөздерді ажырату
Сабақтың мақсаты: Барлық оқушы: Бауыржан туралы мәтін бойынша сөздердің мағынасын түсінеді және дыбысталуын ажырата алады. Сөздерді мұғалімнің көмегімен тексеріп, қателерін түзей алады. Мұғалімнің көмегімен тасымалдауға болмайтын сөздерді ажырата алады.
Оқушылардың көпшілігі: Мәтіндегі сөздердің мағынасын ажырата алады және жаңа сөздер құрастыра алады. Сөйлемдерді мұғалімнің көмегімен тексеріп, қателерін түзей алады.Мәтіннен тасымалдауға болмайтын сөздерді таба алады.
Кейбір оқушылар:Мәтіндегі сөздерден жаңа сөздер жасауда дыбыстарды алмастырып, ұйқастарды келтіріп ауыстыра алады.Мәтін бойынша қателерді өз бетімен таба алады. Сөздерді дұрыс тасымалдап жаза алады. ....

Бу арқылы емделу медицина тілінде ингаляция деп аталады. Жөтел, тұмау, бас ауруы, күйзеліс кезінде бумен емделсеңіз, біраз айығып қаласыз. Оның дәрі-дәрмектерден, екпе алудан артықшылықтары бар. Қандай дейсіз бе?

Бу арқылы емделудің артықшылығы бар және ол қалай қызмет атқарады? Ингаляция – асқынып кеткен аурудың бетін бумен қайтару. теріге ине салмай-ақ, қышқыл дәрілермен ағзаны күйдірмей-ақ емделудің тағы бір артықшылығы қол жетімді. ......

Ғалымдар түрегеп тұрып су ішудің адамдарға медициналық тұрғыдан зиян келтіретінін білдіре отырып: «Адамдардың асқазандары дененің қалай тұрғанына қарай әртүрлі болады. Яғни түрегеп тұрған кездегі және отырған кездегі асқазанның халі екі түрлі. Асқазанның кішкентай иіңкі бөлігіне сай келетін Вальдейер асқазан қуысы деп аталатын қуыс болады. Сұйық азықтар осы жерден тұрақты ашық қуысы бар асқазан жолынан шығып он екі елі ішекке өтеді. Яғни қысқаша айтқанда адамдардың түрегеп тұрып су ішулері еш жерге әсері болмастан тікелей он екі елі ішекке өтеді. Су адамдар үшін өте маңызды. Бұл суды түрегеп ішкенде су асқазанда бірікпейді және денеге пайдасы болмайды. Егер адамдар суды отырып ішсе алдымен асқазанда бірігеді, қышқылдармен араласып, микробтары өледі, кейін он екі елі ішекке өтеді. Осылай отырып су ішу әдісіне мойынсұну арқылы адам холера ауруымен қоса көптеген аурулардан сақтанған болады. Адамдар көрінген жерден су алып, түрегеп ішіп кете берсе кейбір ауруларға душар болады,» деді. ......

Жүрек-қан тамыры аурулары әлемнің көптеген дамыған елдерінде денсаулық сақтаудың басты проблемаларының біріне айналып отыр. Ол көбіне ересек адамдарды не мүгедектікке шалдықтырады, немесе өлімге әкеліп соқтырады. Жалпы өлім-жітімнің 52 пайызын жүрек-қан тамыры аурулары құрайды. Еуропада жыл сайын осы ауру салдарынан шамамен 3 миллион адам қайтыс болса, Ресейде 1 миллион адам, ал Қазақстанда 80 мың кісі осы аурудан көз жұмады. Жүрек-қан тамыры ауруларына әкеліп соқтыратын басты себептер қандай? Басты себеп адамдардың өз денсаулығына көңіл бөлмеуінен десек, сонымен қатар жағымсыз экологияның да салдары жетерлік. Әсіресе, соңғы жылдары инфаркт пен инсульттен болатын өлім тым жиілеп барады. Оның негізінде, атеросклероздан басқа, адамдардың жүйке жүйесінің шаршауы, олардың дәрменсіздікке ұшырап, депрессияға түсуі жатыр. ......

Іштегі қабаттанған май әйел адамның сыртқы пішініне зиян келтірмейді. Бұл – қалыпты жағдай. Оның себебін түсіндіреміз. Егер белгілі бір себептермен іштегі майдан арылғыңыз келсе, сіздерге мынадай кеңес береміз.

Әйелдердің 90%-ы майды қарнына, беліне жинайды. Әйел ағзасының бір ерекшелігі табиғатынан сондай. Оның бір пайдасы жүкті болған кезде құрсақты сыртқы күштерден немесе суықтан қорғайды. Демек, майдан қорқудың қажеті жоқ.

Майдан арыламын деген қыздар ең алдымен ағзасына мән бергені жөн, жиі күш жұмсап, дұрыс тамақтануы керек. Күш жұмсау дегеніміз – жиі жаттығу жасау. Бұның бәрі ниетке байланысты: егер қыздар май орнына текшелер шығарғысы келсе немесе майдан толық арылғысы келсе, жаттығуды жиі әрі көп жасауы тиіс. Майдан толық арылғым келеді дегендері бимен (әсіресе шығыс биімен), жеңіл жаттығулармен шұғылданса болады, ал егер кішкене текшелер шығарғысы келсе, жаттығу залынан шықпай, көп тер төгуі тиіс.......

Пән: әдебиеттік оқу
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Мәдени мұра
Сабақ тақырыбы: Шығарма мазмұны бойынша сұрақтар қою және жауап беру Асыл мұра – салт-дәстүрге байланысты шығармалар оқу «Тұсау кесушінің жыры» «Қыз қуу»
Оқу мақсаттары: 4.2.1.2* шығарманы іштей көз жүгіртіп, шолып, түртіп алып, сұрақтар қоя отырып, қажетті ақпаратты тауып, белгі қойып оқу, талдау жасап оқу, сын тұрғысынан бағалап оқу
4.2.2.1 шығарманы қайта құруға, интерпретациялауға және бағалауға негізделген сұрақтар қою және жауап беру
Сабақ мақсаттары: Барлық оқушылар: шығармадан қажетті ақпаратты тауып оқиды, шығарма мазмұны бойынша сұрақтар қоя алады;
Көптеген оқушылар: шығармадан қажетті ақпаратты анықтайды, қолдануға, бағалауға негізделген сұрақтар қояды және оған жауап бере алады.
Кейбір оқушылар: шығармадан қажетті ақпаратты ақпаратты тауып салыстырады, бағалауға негізделген сұрақтар қоя алады жауап бере алады, мысалдар келтіре өз ойын айтады......

Анемия немесе қан аздық ауруына бүгінгі таңда көптеген жандар ұшырауда. Дәрігерлердің айтуы бойынша, анемия ауруына қыз-келіншектер мен кішкентай сәбилер көп ұшырайды. Әсіресе, 4,5-5 жастағы балалар көп ауырады. Анемия балалардың бойларының өсуіне, буындарының қатуына, тістерінің дұрыс шығуына кері әсерін тигізеді.

Анемияның белгілері

Егер де теріңіздің бозарғанын, басыңыздың қайта-қайта айналып, ағзаңыздың әлсіреп, көзіңіздің қарауытқанын байқасаңыз, сізге дереу дәрігерге жолығу керек. Сондай-ақ, аяқ-қолыңыз тартылса, ауыз қуысынан жағымсыз иіс шығып, тістеріңіз тазалаған кезде қанаса, денсаулығыңызды тексертіңіз.......

Түркістан қласында 14 ғасырдың соңында тұрғызылған архитектуралық ғимарат. Қожа Ахмет Иасауи дүние салғаннан кейін халықтың көп жиылуымен өзіне арнап соғылған кішкене мазарға жерленеді. Кейін бұл кесене мұсылмандардың жаппай тәуеп ету орнына айналды. 1389, 1391, 1394 және 1395 жылдардағы қан төгіс ұрыстарда Әмір Темір Алтын Орданың өктемдігін жойып, астанасы — Сарай-Беркені өртеп жібереді. Міне, осы жеңістің құрметіне Қожа Ахмет Иасауидің ескі мазарының орнына жаңа, зор кесене орнатуды ұйғарады. Осы тұрғыда Әмір Темір тек діни мақсат-мүддені ғана көздеген еді деу қиын. Бұл оның беделін көтеруге, үстемдігінің мызғымас берік екендігін көрсетуге және дала жақ ту сыртының сенімді болуы үшін де қажет еді. Бұл кезде Әмір Темір Моғолстан әміршісі Хазыр Қожа ханның қызы — Тукел ханымды алмақ болып, той қамына кірісіп жатқан. Қалыңдықты қарсы алу үшін Әмір Темірдің әмірімен Самарқанда "Ділкүш" ("Гүл атқан жүрек") бағын салу аяқталды. Қалыңдығының алдынан шығуға аттанған Әмір Темір жолшыбай Шанас елді мекеніне таяу маңдағы Ахангеран қойнауында біраз аялдайды. Қыркүйек айында ол осы арадан Иасы шаһарына соғып, Қожа Ахмет Иасауи зиратының басында құлшылық ету ырымын жасайды, мазар жанында тұратын шырақшы мен діни қызметшілерге бағалы сыйлықтар береді. Деректерде Қожа Ахмет Иасауидің 12 ғ-да салынған, құлауға жақын тұрған мазарын көрген Әмір Темір мұны бұзып, орнына жаңасын салуға әмір еткендігі айтылады. Әмір Темірдің ұсақ-түйекке дейін есептеп барып берген нұсқауында кесененің негіздері алдын ала анықталып көрсетілген-ді.
Жамағатхана күмбезінің 41 кезге, ал айналасы 130 кезге тең болуға тиісті. Бас фасады қос мұнаралы биік порталмен көмкерілуі керек еді. Пештақтың мұнараларға дейінгі ені —60 кезге, пештақ арқасының биіктігі—30 кезге жетуі қажет болатын.....