Кіріспе
Дипломдық жұмыстың тақырыбы «Сандық тахометрдің интегралды
микро сұлбада жобалау». Соңғы уақыттарда автокөліктердің
қозғалтқыштарының айнымалы контроллерлері өте маңызды мәселе болып
келеді. Буынды қозғалтқыштардың айналу жиілігі кезінде іштей жануын
өлшейтін біраз аспаптар бар, олардың аналогтыда,сандықта түрлері бар.
Дипломдық жұмыстың мақсаты санау жүйесін жеңілдету, іштен
жанатын қозғалтқыштың иінді білігіндегі сезгіш құралдан (датчик) түскен
ақпаратты өңдеу және жіберу, сонымен қатар тахометрдің көрсеткіш
тақтасына түскен ақпараттарды бейнелі түрде көрсету.
Импульстің бағдарламалық өңдеуін қолдану жиілік құрылғысының
айналуының жайлылылығын және жоғары дәлдікте болуын көрсетеді,
индикатор жиілік құрылғысының айналуын қарастыратын нағыз өлшеуші
аспап. Бұл мақсаттарды орындауға шет елдің бағдарламалық
микроконтроллерлі фирмасы Mісrосhіp Tесhnоlоgy Іnс. (АҚШ) мүмкіндік
береді, тез әсер ететін, жоғары дәрежелі және жүктемелі тәсілдерінің порттарына ие.
Бұл дипломдық жұмыста цифрлі тахометр Pіс-контроллерімен
қолданылады, басқа ұқсас схемаларға қарағанда анық сипаттама беру
мүмкіндігіне ие. Механикалық шкала мұндай мүмкіндік бермейді, сондықтан
электронды құрастыруды қолданамыз. Қазіргі кезде электронды шкалалар
және жиілік өлшемдері үлкен мөлшерде өңделуде, микросхемаларды қолдану
кезінде әртүрлі деңгейлер бірлестіріліп, жасалады. Бұлар көбінесе қиын
құрылғылар, ондаған микросхемаларды есептеп шығару керек. Бұл құрылыс
жеткілікті түрде қиын, қайталанып орындалады, қиын схемалар әлдеқайда
жоғары мүмкіндіктердің барлық этаптарында қателікке жол беріледі-
жариялаудан бастап монтажға дейін.....

Кіріспе
Қазіргі кезде термометр температураны өлшейтін тиімді құрал болып
табылады. Аналогты термометрмен температураны өлшегенде өлшеудің
нәтижесі әрдайым өзгеріп тұрады. Бұл дипломдық жобада портативті сандық
термометрді микроконтроллерлі базасында жобалау қарастырылды. Сандық
термометрдің ерекшелігі ол өлшеу нәтижесін дәл береді және бірнеше
секундтың ішінде мәлеметтерді бере алады, екінші жағынан әрдайым
жанымызда алып жүріп, кез -келген уақытта қолдануымызға болады.
Термометр Atmel фирмасының Attiny2313 микроконтроллерінің негізінде
жасалды. Бұл контроллер жылдамдығымен ерекшеленеді және кіріс - шығыс
порттар саны да қолданысқа жеткілікті.
Құрылғы төменгі және жоғарғы температураларда жұмыс жасауға және
де өлшеу нәтижесін еш ауытқусыз жеткізуге мүмкіндік береді.
Қазіргі уақытта, термометрлер көптеген түрлері бар: сандық,
электрондық, инфрақызыл, пирометр, биметалл, қашықтан, электрбайланыс,
сұйық, термоэлектрлік, газ, кедергі термометрлері т.б. әр бір термометрдің
өзіндік принціпі және қолдану сферасы болады. Содан бері, көп уақыт өтті, ал
осы уақыт ішінде термометр жақсарды және жаңғыртылды. Физиканың соңғы
жетістіктері арқасында температура өлшеу үшін жаңа әдістер әзірленді.
1 Техникалық бөлім
1.1 Термометр туралы тусінік
Термометр - температураны өлшейтін аспап: ауа, су, топырақ, адам
денесі мен басқа да физикалық органдар. Термометрлер метеорология,
гидрология, медицина және экономиканың басқа да ғылымдар мен
салаларында пайдаланылады.....

Кіpіспе
Бүгінгі күні көптеген өндіpіс түpлеpі мен күнделікті тұpмыс кеpегіне
қoлдaнылaтын сaн түpлі техникaлық құpaлымдap негізінің бaқылaуы сaндық
құpылғы негізінде жүзеге aсaтындығы белгілі. Бaқылaу жұмысының
белгіленген мaқсaтпен жүзеге aсуы үшін нaқтылaнғaн уaқыттapдa бaқылaу
oбъектісінің бaптaулapы өлшеніп және бaсқapушы құpылымның сәйкесті
жaғдaйы paстaлып, aлынғaн aқпapaттapғa қaжетті келтіpімдеp apқылы түзеу
жүpгізіліп, нәтижесінде бaқылaу сигнaлдapы тудыpылaды дa, oлapдың
сәйкесті әpекеттеpімен oбъектінің жaғдaйы қaжетті жaққa aуыстыpылaды.
Қaзіpгі зaмaндa көптеген елдеpде сынaптық темoметpді үйдегі
күнделікті тұpмыстa дa қoлдaнбaйды. Қaзіp сaндық тpмoтүpлендіpгіштеp
тұтыну жaғынaн кең етек жaюдa. Менің диплoмдық жұмысымдa сaндық
түpлендіpгіштің бapыншa қapaпaйым әpі бaғaсы жaғынaн apзaн, және oсы
кpитеpийлеpге қapaмaстaн темпеpaтуpaны тез әpі дәл түpлендіpуі зеpттеледі.
Бұл менің диплoмдық жұмысымның біpден-біp өзектілігі бoлып тaбылaды.....

КІРІСПЕ
Сансыз көп рет есептеулер мен лабораториялық тәжірибелік мәліметтер негізінде жылдамдық фильтрациясы қысым градиенті модулімен индикаторлық қисықты келесі түрде схематикалық бейнелеуге болады. функциясы координат басынын абсцисса өсіне жантайлап барып, асимптоталық түрде монотонды өседі және мынадай қисық көрінісінде болады. (сур. 1.)
1-сурет. Сұйық жылдамдығының қысымға тәуелділігі
Қысым градиенті модулінің аз мәнінде бұл қисық абсцисса өсіне қарай аз ғана жантайып, жылжу градиенті деп аталатын кейбір қысым градиентімодулінің ( мәніне жетіп содан кейін жылдам өсе бастайды. Сондықтан келесі суретті көз алдымызға келтіруге болады. Қысым градиенті аз болғанда, сүзу қабатындағы қысым градиентінің айқын мөлшері байқалады. Ал қысым градиентінің үлкен немесе тең мәнінде, ТПС сүзу қабатында жылдам өзгерісті байқаймыз: сүзу жылдамдығы елеулі түрде өседі және оның қысым градиентіне тәуелділігі асимптоталық түрде сызыққа жақындайды. Жоғарыдағы айтылғандардың нәтижесінде индикаторлық қисыққа [1] әр түлі аппроксимациялау тәсілдерін қолдануға болады.
1953ж. А.Х.Мирзаджанзаде [2] феноменологиялық ТПС сүзу теориясын жылжу градиентімен сүзу пішіні негізінде ұсынды. Бұл пішінмен келісе отырып, тәжірибелік тәуелділік асимптота графигімен сәйкес келетін және абсцисса өсінің оң бөлігіндегі кесіп алынған кесінді шамасы тең болатын жарты түзумен аппроксимацияланады.Қазіргі жағдайда Дарсидің сызықтық емес заңы мыны түрде жазылыды: ....

Кіріспе
Қазіргі таңда әртүрлі процесстерде ылғалдылықты реттеуге арналған
аспаптардың рөлі мен қызметі бәріне белгілі. Қазіргі кезде ғылым, техника
тіпті халықтық шаруашылық саласының ешбірінде ылғалдылықты реттеу
процессінің пайдаланылмауы мүмкін емес.
Бірақ ылғалдылықты реттеу қажеттілікті аспаптар нарығында аса
сенімді және қанағаттанарлық жағдайда емес. Көптеген халық
қолданысындағы аспаптар мен датчиктер қазіргі замандағы техниканың даму
дәрежесіне сай келмейді, сонымен қатар бағасы қымбат, пайдалануға
қолайсыз, көлемі өте үлкен.
Қазіргі даму кезеңінде бүкіл әлемде сонымен қатар біздің елде халық
қолданысындағы барлық салаға автоматтандыру мен компьютеризациялау
тенденциясы жүзеге асырылып, кең қолданысқа ие болып отыр. Осы кезекте
алдыңғы орындарға қазіргі кездегі өндірістік технологиялық процесстер ие.
Осыдан кейін газды ортаның ылғалдылығын
өлшеу процессінің автоматтандыру және де арнайы құрылғылар мен ЭЕМ-дің мәліметтерді
өндеу қажеттілігі туындайды.....

Кіріспе
Автоматтандыру күн сайын өндірістік қызметте және қоғамның
өмірінде оның өсуші қажеттіліктерін қанағаттандыруда үлкен рөл алады.
Автоматтандыру басқару құралдары мен тәсілдерін, жобалау, жасау және
жаңартуды қоса отырып, техникалық концепцияларды, автоматтандырылған
объектті реттеуді өз ішіне алады. Өндірісті автоматтандыру міндеті
қарапайым және күрделі объектілерді басқару концепциясын жасау және
жүзеге асыру болып табылады. Автоматтандыру міндеті қарапайым және
күрделі объектілерді жобалау және эксплуатацияға енгізгу болып табылады.
Автоматика қамтамасыз етеді: белгілігі бір берілген критерийлер бойынша
процестерді оңтайландыру, болжап болмаған немесе адам денсаулығы үшін
қауіпті жағдайлардан қорғау, өндірісті адамды қолдау және көмк көрсету.
Бүгінде автоматтандырусыз болмайтын - тұрмыста қолданылатын
қарапайым құралдардан басталып, үлкен өнеркәсіптік өндіріспен аяқталатын
техникалық процестер дерлік қалған жоқ. Тұрмыста қолданылатын көптген
техникалық құрылғылар оларда қолданылатын автоматиканың арқасында,
күнделікті өмірде қауіпсіз әрі комфортты жағдайларды қамтамасыз етеді.
Автоматтандыру жаңа өнеркәсіптік
технологиялар мн тәсілдерді
оңтайландыру, жасау және қолдану үшін жетекші тәртіп. Жаңа технологиялар
мен тәсілдер автоматтандырусыз қол жеткізілмейтін мүмкіндіктерге
негізделеді. Автоматтандыру жаңа технологияларды жаңашаландыру және
жақсартуға ықпал етеді және де өндірісі жаңа мүмкіндіктерге бейімдейді[1].
Фонтанды автоматтандыру адамды қиын әрі қайталанатын физикалық
еңбектен босатады, адам өзінің қатысуымен қамтамасыз ете амлайтын
сенімділік, нақтылық, үнемділік және жылдамдықпен өндірістің жұмысын
қамтамасыз етеді.
Фонтан – жоғарыға қарай көтерілетін ағындардың, қозғалмалы және
төмен түсетін судың жылтыры мен көбігінің арқасында декоративтік
эффектке ие жасанды су құрылғысы. Фонтанның техникалық құрылғысы су
арыныны реттеу және суды жүргізетін түтіктердің шығару тесіктерінде
әртүрлі қондырмаларды қолдануға негізделген күрделі инженерлік
құрылыстар тұрады.
Суды қабылдау және жібер, құрылғыны авариядан қорғау бойынша
фонтанды автоматтандыру және механизациялау операциялары да
фонтандардың тиімді әрі үнемді қолдануға қол жеткізуге ықпал етеді.
Фонтанты автоматтандыру көлемі өз ішіне алады: құбырлардағы қысым,
бассейнге құйылудан автоматты қорғау, суды құйғанда және ағызғанда
бағдарламалық ауыстырып-қосылу.
Таңдалған тақырыптың өзектілігі фонтан объектілерні жасау үшін
заманауи ақпараттық қосалқы жүйелерді қолдануға негіздледі, бұл жоғары
сапалы өнімді алуға, өндірісте кідірістер мен қол еңбегін азайтуға әкеледі, бұл
біршама экономикалық пайда әкеледі және қауіпсіз әрі өнімді өндірісті
қамтамасыз етеді.....

Пән: Алгебра
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: 10.4В: Кездейсоқ шамалар және олардың сандық сипаттамалары
Сабақтың тақырыбы: Дискретті кездейсоқ шамалардың сандық сипаттамалары. Математикалық күтімі.
Оқу мақсаты: 10.3.2.13 - дискретті кездейсоқ шаманың математикалық күтімін есептеу
Сабақ мақсаты: Оқушы дискреттік кездейсоқ шаманың математикалық күтімі ұғымын және оның қасиеттерін білді және математикалық күтімін есептей алады.....

Жалпы сипаттамасы. Жасына немесе жас шамасына қарай даму барысы деген не? Бұл сұраққа жауап адамның психикалық даму табиғатын түсінудегі жалпы қарым-қатынасқа байланысты болады. Айтылып жүрген көзқарастардың біреуі даму сатыларының өзгермейтіндігін, абсолютті болатындығын дәлелдеуге келіп саяды. Жас жөніндегі мұндай ұғым психикалық дамуды табиғи биологиялық процесс деп түсінумен бай-ланысты. Қарама-қарсы көзқарас — жас даму білім мен дағдылардың жай жинақталуы ретінде ғана қарастырылады.
Совет психологиясы жас кезеңдері тарихи сипатта болады деп Блонский мен Л. С. Выготский тұжырымдаған қағидаларды әрі қарай дамытады. Тарихи даму процесінде балалар өсетін жалпы әлеуметтік жағдайлар, оқытудың мазмұны мен әдістері өзгеріп отырады және бұлардың барлығы дамудың жас кезеңдерінің өзгерісіне әсер етпей қоймайды.
Әрбір жас шағы психикалық дамудың ерекше сапалы кезеңі болып табылады және бала дамуының осы кезеңдегі оның жеке басының өзіндік құрылымының жиынтығы құрастыратын көптеген өзгерістермен сипатталады. Л. С. Выготский жас шағы дамудың белгілі бір дәуірі немесе сатысы, дамудың белгілі, біршама тұйық кезеңі деп қарады, оның маңызы дамудың жалпы циклінде алатын орнымен және дамудың жалпы заңдарының одан әр кез өзіндік көрініс табуымен анықталады. Бір жас сатысынан екіншісіне етуде бұрынғы кезеңдерде болмаған жаңа құры-лымдар пайда болады және даму барысының өзі қайта құрылып, өзгеріп отырады.
Жас ерекшеліктері көптеген жағдайлардың жиынтығымен анықталады. Бұл — әрі балаға оның өмірінің осы кезеңінде қойылатын талаптар жүйесі әрі айналасындағылармен қарым-қатынастарының мәнісі, әрі ол игеретін білім мен іс-әрекеттер типі, әрі осы білімдерді игеру тәсілдері. ....

Баланың сандық ұғымы туралы білімін тереңдету және санай білу қабілетін жетілдіру осы кезеңдей ең жауапты міндет болып табылады. Ата-аналар балаға «қанша», «неше» - деген сұрақтарды қоюға болатын мүмкіншілікті орынды пайдалану тиіс. Мысалы: «Біздің үйдің бағында неше алма ағашы, неше өрік ағашы өсіп тұр», «Сенің бөлмеңде неше гүл өсіп тұр?», «Балам столға үш кесе, үш шанышқы әкел және сонша қасық әкеле қойшы. Қане қанша қасық әкелдің? Және т.б. сұрақтар мен тапсырмалар айтыңдар олардың санау қабілетін дамытады. Жақсы санау білу дағдыларын «Кім көп тосын алады?», т.б. ойындар арқылы шыңдай түсуге болады. Реттік сандар қатарын салыстыруға жаттығу баланың санның реттік қатарын (1,2,3) құрылуының негіздегі принципін түсінуге бағыттайды. Осыған орай «Бірлігі ортақ санды ата?» - ойынын ойнатуға болады.
Тәрбиеші балалардың көз өлшемінің дамуына көп көңіл бөлуі керек. Мысалы, оларға 4-5 заттың үнемі таңдай отырып, оған тең аз - көп үлгідей затты көзбен табу ұсынылады. Балалар өлшемі тең затты табуды үйренеді. Өлшемі енді көз өлшемдік әрекетке салыстыру заттарын қоюдан өту мақсатын аралық құрал ретінде пайдаланады. Балалар заттарды өлшей отырып, заттардың санына мән береді. Балалар өлшеу, есептеу барысында көптеген көрнекіліктерді қолданады (ленталар, шарфтар, қораптар, шаңғылар). Олардың санын анықтап, бір-бірінен үлкен-кіші, биік-аласа, ұзын-қысқа, тең т.б. екеніне көз жеткізеді. ....

Кезкелген инженер қызметінде есептің табысты шешілуі, әсіресе жобалау процесінде қанағаттандырарлық тудырады. Шынында, жобалау есептерін шығару кезіндегі интеративті тәсілдер мен инженерлердің творчествалық табиғатында көптеген бірлік, бірдей байланыс бар, себебі инженер ЭЕМ-ге жүгінеді, ондағы жағдай есепті тез, әрі үлкен дәлдікпен шығару. Бірақ, бұл мүмкіндіктер инженер жұмысында алгаритімді қалай алды және қалай қолданады осы есептерді шешу үшін соған байланысты. Біздің негізгі мақсатымыз ЭЕМ-н дұрыс пайдалану, ол үшін жобалаудың нақты есептерін шешу үшін тиімді есептеу алгаритімдерін құру, ол үшін әрине сандық тәсілдерге жүгінеміз,әрине, ол сандық есептер біреу емес, бірнеше. Сондықтан солардың қайсысын қай уақытта пайдалано болу-біздің мақсатымыз, бұл инженер үшін де, бұл жобалау процессі үшін де өте тиімді.....