Ерте, ерте, ертеде, бір хан болыпты. Ол өзіне жар іздепті. Сөйтіп, ол әрбір қаланы аралап шығыпты. Бірақ, ол өзіне лайықты қыз таба алмапты. Оның арманындағы қыз өте ақылды, өнерлі болған. Сөйтіп ол бір ауылға жетеді. Шаршағаны сонша кетіп бара жатып, ол бір үйді көреді. Сосын ол сол үйге кіріп, үйдің үлкендерімен.......

Ерте заманда бір патша бір күні халқын жиып алып: «Мен бір түс көрдім, кімде-кім менің қандай түс көргенімді табатын болса, ол адамға мың ділдә беремін. Менің түсімді таппақшы болып, менің беретін ділдәларымды алған соң, көрген түсімді таба алмаса, ол адамның басын аламын», – депті.

Патшаның бұл түсін ешбір адам таба алмай, бірнеше күн өткен кезде, сол шәріде тұрушы бір адамның әйелі ерін жақтырмай, ерінің бір жаққа кетуін немесе бүтіндей өлуін тілейді екен. Бір күні әлгі әйел еріне:

«Сен патшаның көрген түсін табамын деп, патшаның мың ділдәсін алып алсаңшы.......

Бұрынғы өткен заманда бір патшаның қаласынан күн сайын әр түрлі қазына, һәм алтын, күміс нәрселер ұрлана беретін болыпты, сол себепті патша жарлық қылыпты:

— Жеті күн, жеті түнге дейін ешкім үйінен далаға шықпасын, әркім өз үйінде болсын, түнде ешкім от, яки шам жақпасын. Кімде-кім әмірімді орындамаса, бастарын кесіп, малдарын қазынаға аламын! – деді. Патшаның жарлығы жұртқа мәлім болған соң, қаладағы адамдар еш жаққа шықпастан үйлерінде болды. Ешкім от һәм шам жақпады. Патшаның өзі әр күн түнде қолына балта алып, ешкімге білдірмей көшеде жүретін болды.......

«Жеті қазынаның бірі жылқының»ерекше қасиеттерімен таныстыру, жылқы туралы түсінігін кеңейту, жылқы асыл мал екенін айта отырып, жылқы жануарына деген сезімдерін ояту, жылқы кәделі, бағалы қазына екенін ұғындыру, халқымыздың жылқы малына қатысты салт - дәстүрлеріміздің орасандылығын көрсету.
Қазақ - ежелден мал шаруашылығымен айналысқан халық. Ғасырлар бойы қалыптасқан бай тәжірибесі бар олар мал өрісін, тіршілік табиғатын, қадір - қасиетін әбден танып, білген. Тіпті малдың айрықша қасиетін, ерекшелігін танытын сыншылар да шыққан. Сөйтіп халқымыз өзінің тіршілігін, шаруашылығын осы мал өсірумен байланыстыра жасаған. Оның өнімдерін тіршілік құралы етіп, пайдалануды шебер игерген. «Төрт құбылада - төрт түлік»деп бекерге бағаламаған......

Бұрынғы өткен заманда бір үлкен патша болыпты. Онын атын Сұлтаншын дейді екен. Патшаның үлкен уәзірі бар, оның аты Мералі екен. Күндердің бірінде патша аң аулауға шығады. Жүріп келе жатса, патша қыздың баушарбағына кез келіпті. Шарбақтан қызды көреді. Әйелдікке алуға қызығып, патша қызға елші жібереді. Маған қыз тисін, дейді. Оған патша қыз айтады: «Егерде патшаңыз мені өзін жамағаттыққа аламын десе, менің ол патшадан сұрайтын сауалым бар, – дейді. — Егерде сауалыма жауап берсе, тиемін, болмаса тимеймін» – депті. Менің сұрайтын сауалым мынау......

Ертеде патшаның екі қызы болыпты. Патша екі қызын да жақсы көріп, қолынан келгенше оларды ештеңеденқақпай, қалағандарын жасап, айтқандарын екі етпеуге тырысады екен. Дегенменде, екі қыз өсе келе мінездері өзгере бастапты. Бір күні білімді бір адам патшаға қонаққа келіпті. Патшаның қайғылы түрін көріп, себебін сұрапты. Патша: «Е-е-е… сұрама, күлмейтін бір қызым бар, дертін ешкім білмейді»-дейді. «Патшам, рұқсат етсең, сарайыңызға қонақ болайын. Мүмкін......

Ерте, ерте, ертеде, бір хан болыпты. Ол өзіне жар іздепті. Сөйтіп, ол әрбір қаланы аралап шығыпты. Бірақ, өзіне лайықты қыз таба алмапты. Оның арманындағы қыз өте ақылды, өнерлі болған.......

Бұрынғы заманда, ылғи аң аулауды әдет қылған бір патша болыпты. Күндерде бір күн аң аулап жүрсе, ағаштың басында бір бүркіт отыр екен дейді. Патша көріп, атайын деп ыңғайланған екен, бүркіт:

— Ей, патша! Мені атпаңыз, мен сізге бір уақытта керек болармын, - депті. Патша оның сөзін елемей, атуға тағы ыңғайланады. Бүркіт әлгі сөзін қайта айтып, жалына беріпті. Бүркіт үш рет жалынғаннан кейін патша ойға қалады да бүркітті үйіне алып келіп, екі жылдай асырайды. Екі жылдан кейін патша кедейленіп, асырауға шамасы келмейді де бүркітті қоя береді. Бірақ бүркіт қанатын көтеріп ұша алмайды.......

Қараңғы салқын түнде кім
Аяңдамай, желеді?
Жанында жас ұлы бар,
Жолаушы жортып келеді.
Әкесіне дірілдеп....

Бұрынғы өткен заманда бір молда болыпты. Дүниеде онан асқан молда жоқ екен. Бір күні қатынына айтыпты: «Мен өлемін. Мен өлгеннен кейін бір бала табасың. Қазір мен саған тұмар жазып беремін. Егер ол бала ұл болса, тұмарымды оң жағына тағасың, қыз болса, сол жағына. Ол бала менен асқан молда болады», – дейді.

Бір күні шал ауырып, бір ай жатып өледі. Арада ай өтіп, жыл өтіп, бір бала табады. Ол баласы ұл екен. Тұмарды оң жағына асады. Жеті жасқа келгенде......