Есеп беру деп кәсіпорынның өткен кезеңдегі қаржылық - шаруашылық қызметін кешенді түрде сипаттайтын барлық көрсеткіштер жүйесін айтамыз. Есеп беру процесін жасау есеп жұмысының соңғы сатысы болып табылады. Қаржылық есеп берудің мақсаты өз пайдаланушыларына заңды тұлғаның қаржылық жағдайы туралы сенімді, мәнді және пайдалы ақпататтарды беру болып табылады. Қаржылық есеп берудің пайдаланушыларының қатарына потенциалды инвесторлар, кредиторлар, жабдықтаушылар, сатып алушылар, еңбеккерлер, сондай – ақ мемлекеттік органдар, т.б. кіріді. Қаржылық есеп беру басқарушы органдардың жұмыс және субъектің ресурстарын, міндеттемелерін және ақша қаражаттарының болашақтағы ағындарын бағалауға, несие беру бойынша шешімдерге және инвестициялық шешімдерді қабылдауға пайдалы ақпараттарды береді. Есеп беру мәліметтен кәсіпорынның тиімділігін бағалау үшін, сондай-ақ шаруашылық қызметін талдау үшін сыртқы пайдаланушылар пайдаланады. Осымен қоса, есеп беру кәсіпорынның шаруашылық қызметін жедел басқару үшін қажет және ол болашақ кезеңдерді жоспарлау мен болжау үшін басты (бастапқы) база болып табылады. Еспе беруге қойылатын негізгі талаптар: кәсіпорын қызметінің нәтижесін анық және объективті көрсету, барлық көрсеткіштерді бір-бірімен қатаң түрде үйлестіру, бухгалтерлік пен жедел-статистикалық есеп берудің сабақтастығын (үйлесімділігін) сақтау, әдістемелік және басқа да ережелерді сақтау болып табылады. Бұрмаланған есеп бергені үшін кәсіпорынның басшысы мен бас бухгалтері Қазақстан Республикасының әрекет етіп тұрған заңдарына сәйкес жауап береді.....
Менің курстық жұмыстың тақырыбы «Кәсіпкерлік және кәсіпкерлік капитал». Бұл тақырыпты мен үш тарауға бөліп жаздым: «Кәсіпкерлік: мәні, мазмұны және түрлері», «Кәсіпкерлік капиталдың мәні мен түрлері», «ҚР-дағы кәсіпкерлікті және шағын бизнестің дамуын басқару». Бұл жұмысымда мен кәсіпкерлік дегені не екен, оның атқаратын қызметтері, мазмұны мен түрлерін қарастырып жаздым. Қазақстанда құрылған кәсіпкерлік субъектілерінің басым бөлігі сауда саласында.қызмет жасайды. Өйткені сауда немесе коммерциялық бизнес баска бизнес түрлеріне қарагавда жақсы дамыган. Бұған дәлел, Казақстан қалаларындағы әр түрлі дүкендер мен базарлар саны. Біздің Республикада кәсіпкерлікгі дамытуға үлкен ден қойылып, бірқатар заңдар мен жарлық қаулылар қабылданған. Алғашқы құжаттардың бірі болып, «Жеке кәсіпкерлікті қорғау мен қолдау туралы» заңы 1992 жылдың 4 шілдесінде қабылданып, онда кәсіпкерлікті мемлекеттік қорғау және қолдаудың мәні мен мазмұны, басты мақсаттары мен бағыттары айқындалады. Кәсіпкерлік мемлекеттік қоргау және қолдау дегеніміз — аталған қызметті орындаудағы құқықтық, экономикалық және ұйымдастырушылық, жағдайды қалыптастыру, мемлекетте жаңа экономикалық құрылымдарды орнату болып табылады. Республикада Президенті Н.Ә.Назарбаев кәсіпкерлікке барынша қолдау көрсету мәселелеріне айрықша көңіл бөлуде. Оның "Шағын кәсіпкерлікті дамытуға мемлекеттік қолдауды күшейту және оны жандандыру жөніндегі шаралар туралы" Жарлығы осы мәселеге арналған. Мемлекет басшысы құқықтық және қаржы-материалдық базаны одан әрі жетілдіріп, жер-жерде азаматтарды шағын бизнеске тарту үшін қолайлы жағдай жасалуына жоғары талап қойып, бұл мәселені ұлттық экономиканың стратегиялық аса маңызды секторы ретінде қарастырып отыр. Алайда, қабылданған шаралардың іс жүзінде нақты жүзеге асуы жеткіліксіз болып отыр. Шағын бизнеске қолдау көрсетуге бөлінетін қаржы мардымсыз болып тұр. Шағын кәсіпорындарды қаржыландырудың ықтимал көздерін іздестіру жұмысының жолға қойылуы да қанағаттанғысыз. Екінші деңгейдегі банктердің шағын және орта кәсіпорындарға бірінші кезекте несие беру тәртібі баяу енгізілуде. Сол сияқты кәсіпкерлік капиталдарының қандай болатының және олардың түрлерін қарастырып өттім және шағын бизнестің дамуын, қалыптасуы мен ерекшеліктерін қарастырып өттім. ....
Кіріспе 1. Қылмыстың объективтік жағының түсінігі мен маңызы Қылмыс құрамының обьективтік жағы қылмыстық- құқықтық нормаларының диспозицияларында көрсетілген қылмыстық әрекеттердің сыртқы белгілерінің жиынтығында тұжырымдалады. Адам жасаған кез- келген әрекетте көптеген ішкі және сыртқыбелгілері болады. Нақтылы қылмыстық- жазаланатын әрекеттер әркезде де жеке- дара сипатта болады. Бұл жерде адамның жай дене қозғалысын емес, оның саналы қызмет-әрекетінің қарастыруымыз керек. Адамның мұндай қызметі- егер онда оның ойы, сезімі немесе көңіл-күйі емес, тек қимыл-әрекетті нақты көрініс тапқан жағдайда ғана қандай да бір қылмыстық заң нормасына сәйкес келеді және сол норманың ықпалында болады. Қылмыстық нақты құрамының обьективтік жағы- оны қоғамға қауіпті және қылмыстық құқыққа қарсы дап тануға, сондай-ақ оны қылмыстың аралас құрамдарынан ажратуға қажетті белгілердің ғана жиынтығын құрайды. Мысалы, ұрлықтың обьективтік жағы (ҚК-тің 175-бабы)- бөтеннің мүлкін жасырын ұрлау; зорлаудікі- күш қолдану арқылы жыныстық қатынас жасау, жәбірленуші немесе жәбірленушінің дәрменсіздік жағдайын пайдаланып (ҚК-тің 120-бабы); бұзақылықтікі- қоғамды анық құрметтемеуін білдіретін, азаматтарға қарсы күш қолданумен не оны қолданамын деп қорқытумен, сол сияқты бөтеннің мүлкін жоюмен немесе бүлдірумен не ерекше арсыздықпен ерекшеленетін әдепсіз іс-әрекет жасаумен ұштасқан қоғамдық тәртіпті тым өрескел бұзушылық (ҚК-тің 257-бабы), және т.б. ....
Кіріспе Ақша-несие саясаты мемлекетті реттеу саясатының бір бағыты болып табылады. Соның ішінде төлем балансын іске асырудағы маңыздылығын баса айтып өткен жөн. Ақша – несие саясаты - нарықтық экономиканың тірегі ретінде экономикалық дамудың ажырамас элементін білдіреді. Ақша – несие саясаты Қазақстан Республикасында ҚР Ұлттық Банкімен елдің банктік пайыздыі ставкаларын, валюта курсын, төлем қабілеттілігін анықтау жолымен іске асады. Сонымен қатар ақша массасы көлемінің кеңеюіне немесе оның қысқаруына бағытталуы мүмкін. Төлем айналымы және оның біздің елдегі қалыптасуы мен жұмыс жасау қарқыны ақша-несие саясатының негізгі мақсатының бірі, мұнымен қоса инфляциялық тежелуді қамтамасыз ету және қаржы нарығының тұрақтылығын қадағалау қызметтері де жүктеледі. Айырбас бағамының икемділігін сақтап тұру өз алдына үлен жауаптылық. Бұл мақсаттарды бір мезгілде шешу қиындық тудырады. Себебі экономикалық өсу үшін несиелік экспансия, ал инфляцияны тежеу үшін, керісінше, несиелік рестрикция, яғни ақша массасының жалпы шектеулілігі қажет. Сондықтан да ақша-несие саясаты тұрақты бюджет, төлем балансы және салық саясатымен байланысты келеді. Ақша-несие саясаты бүгінгі таңда несиелеуге болатын экономика секторын дұрыс таңдай білуге, сондай-ақ несие беру мүмкіндігі туралы, төлем балансы сұрақтарын шешуде банк үшін бірінші реттік маңызы бар басқа факторлар мен қарыз алушының несиелік қабілетіне қарап өз клиентін таңдаудағы біліктілігіне негізделеді.....
Д a тчики звездной ориент aции используются в систем aх упр a вления космическими a пп aр a тa ми (К A), н a чинa я с первых ш a гов освоения космического простр aнствa . Зa долго до н aч a лa космической эры люди н a учились использов a ть звезды для решения н a виг a ционных зa д a ч. Поэтому созд a ние оптических приборов, способных в a втом a тическом режиме выполнять слежение з a звездa ми, было естественным р a звитием пр a ктических зн aний человечеств a . Помимо звезд, в к a честве опорных ориентиров для решения з a д aч, связ a нных с ориент a цией и н a виг a цией лет a тельных aпп aр a тов могут выступ a ть и другие небесные объекты, н a пример, Солнце или Земля. Существуют специ a льные приборы, позволяющие определять ориент aцию К A по результa тa м съемки д aнных небесных тел (солнечные д a тчики, построители местной вертик a ли), но в р a боте речь пойдет только о д a тчик aх звездной ориент a ции или, к aк их еще н a зывa ют, о «звездных координ a тор a х». Вследствие того, что положения звезд известны достa точно хорошо, использов aние их в к a честве ориентиров позволяет с высокой точностью р a ссчитыв a ть ориент aцию с a молетa или космического a ппa р a тa (КA). Aстрод a тчик ( AД) визирует звезды, н aходящиеся в его поле зрения, и выд a ет нa пр a вления н a них относительно системы координ a т, связaнной с К A. Обр aботкa измеренных н a прa влений н a звезды позволяет р a ссчитa ть ориент aцию К A и определить уход инерци a льной системы. Современнaя элементнa я б a зa и новые фотоприемники типa ПЗС (приборы с зaрядовой связью) позволяют создa вa ть a стросистемы с новыми техническими х a р aктеристик a ми. Уменьшились г aб aриты a строд a тчиков. Их вес a снизились в десятки р a з. Требуем a я точность к ориент a ции, р a ссчитыв a емой по звезд aм, возрослa в десятки (иногд a и сотни) р aз. Р a нее р aсчет ориент aции К A по звезд a м осуществлялся н a Земле по телеметрии от a стросистемы. В н a стоящее время вычислительные мощности бортовой цифровой вычислительной системы (БЦВС) КA позволяют обрaбaтывaть информ aцию от a стросистемы и р a ссчитыв a ть по ней ориентa цию непосредственно н a борту К A. Для создaния конкурентоспособного товaрa нa мировом рынке от производителей звездных приборов требуется рaзрaботкa мер, нaпрaвленных нa: Цель д a нной р aботы состоит в р a звитии методов р a счетa ориент a ции по визируемым звезд a м, оптимизиров aнных для р a боты в бортовых вычислителях. Воспроизведения aлгоритмa обрaботки изобрa жения в ЗД и определения ориент a ции по полученным д aнным КA....
Экономическая интеграция представляет собой широкое межгосударственное объединение, которое обладает своей организационной структурой. Между участниками интеграции осуществляется более глубокое разделение труда, ведется интенсивный обмен товарами, услугами, капиталами, рабочей силой. Это процесс экономического взаимодействия стран, приводящий к сближению хозяйственных механизмов, принимающий форму межгосударственных соглашений и согласованно регулируемый межгосударственными органами. Европейский Союз стал результатом протекания экономической интеграции в мире. Он был создан в 1958 г. и превратился в мощную экономическую группировку. В рамках Союза установлены льготы взаимной торговли, проводится общая экономическая политика, постоянно снимаются ограничения на передвижение товаров, капиталов, рабочей силы. В своей эволюции ЕС прошел все формы интеграции: зону свободной торговли, таможенный союз, экономический и валютный союз, политический союз (становление третьей и четвертой форм еще не завершено), развиваясь вглубь и вширь. Интеграция вширь означает увеличение количества полноправных членов Союза и ассоциированных членов. Развитие вглубь - это формирование регионального хозяйственного механизма Западной Европы и расширение сфер, подвергающихся межгосударственному регулированию и унификации. При этом неоднократно изменялись официальные и неофициальные названия данной интеграционной группировки, что отражало ее эволюцию. В декабре 1991 г. руководители государств - членов Европейского сообщества подписали Маастрихтский договор, которым предусматривалось создание Экономического и валютного союза (ЭВС) и введение единой валюты. После семи лет бурных дискуссий и напряженной подготовительной работы ЭВС стал реальностью. Первоначально в его состав вошли 11 государств - членов Европейского Союза - Австрия, Бельгия, Германия, Ирландия, Испания, Италия, Люксембург, Нидерланды, Португалия, Финляндия и Франция. Были присоединены к ЭВС и другие страны Евросоюза - Великобритания, Греция и др., но к сожаленью множество государств столкнулись с проблемами вступления в Европейский союз. Актуальность темы. Переживаемый в настоящее время этап развития мирового хозяйства вновь актуализировал вопрос об экономической интеграции. В последние годы активизировался процесс формирования интеграционных группировок, в том числе и таких, которые включают в себя страны, находящиеся на различных стадиях социально-экономического развития Примеры таких процессов можно наблюдать сейчас в бассейне Тихого океана, Юго-Восточной Азии, Северной Америке и других регионах. Однако наиболее известной организацией, преследующей цели прежде всего экономической интеграции, безусловно, является Европейский Союз (ЕС).....
Актуальность темы. Общность исторических судеб евразийского сообщества имеет глубокие корни, уходящие к временам существовавшего в 13-16 веках могущественного государства – Золотой Орды. Это нынешнее сообщество в какой то мере может рассматриватся как аналог Золотой Орды, поскольку они охватывают разные народы и на, примерно, в тех же границах. Общность его - это прежде всего историческое, геополитическое единство народов, населяющих регион. Укрепление этого единства, особенно после 1991г. – после обретения независимости странами СНГ, в том числе и Казахстаном, расширения новых возможностей представляется отвечающим актуальным и потенциальным задачам совместного развития. Полномасштабное вхождение в систему международных отношений становится эффективным при интегрированных усилиях молодых республик в преодолении любого рода разногласий. В поиске путей сближения этих стран наряду с политиками большую роль призвана сыграть научная, интеллектуальная общественность, используя весь багаж накопленных знаний. Современное состояние казахстанской исторической науки и характер проблем, стоящих перед ним, связаны с кардинально изменившимся пониманием сущности и задач отечественной истории и с выработкой новых методологических подходов. В связи с этим наша рассматриваемая тема о распаде Золотой Орды и возникновении новых тюркских государств приобретая необходимость охвата новых аспектов, является актуальной. Долгое время в мировой истории считалось, что Русь, затем Россия есть наследница Золотой Орды. В тот период, когда все эти тюркские государства находились под властью Российской империи, потом Советского Союза речи о том, что они являются наследниками такой могущественной страны, как Золотая Орда и быть не могло. Поэтому тюркские государства, в частности история приемственности структуры Золотой Орды Казахстаном не освещалась и не исследовалась. Исходя из этого, многие труды ученых посвящены связям Золотой Орды и образовавшимся благодаря ее защите единой Руси. Поэтому актуальность ее заключается в введении в научный оборот новых подходов в исследовании данной проблемы, с появлением интереса к позднесредневековому этапу истории Казахстана. И актуальность ее обьясняется необходимостью более широко исследовать все аспекты. Теперь у независимого Казахстана есть все основания и возможности ставить эту проблему на ведущее место. Действительно, Казахское ханство, образованное естественным путем, на развалинах Золотой Орды очень много вобрала в себя, в структуре государственного управления, в политике из опыта золотоордынского государства. И имеет право считаться полноправным приемником Золотой Орды. Это подтверждается закономерным процессом исторического развития. Источниковая база выпускной работы. Для изучения вышеназванных проблем необходимо рассмотреть источниковедческую базу исследования, привлечение источников, их систематизация, классификация и анализ. Исследование истории позднесредневекогого Казахстана базируется, главным образом, на материалах письменных источников, созданных мусульманскими и русскими авторами. Среди источников служащих изучению истории Золотой Орды и тюркских народов особое место занимает араба-персо-тюркоязычные нарративные сочинения. Их значение в изучении истории казахов вряд ли может быть переоценено. Любой труд, предпринятый без привлечения этих рукописей, не будет полноценным, не сможет воссоздать непрерывный хронологической канвы исторического пути, пройденного казахами - одним из крупных тюркских народов: останутся в тени значительные отрезки истории этих народов, не могут быть прослежены некоторые аспекты их истории 14-17 веков. По данной теме представлен очень широкий круг источников. Чтобы легче было ориентироваться в этом море источников была сделана систематизация, классификация по некоторым параметрам. Первым параметром является язык их написания, по нему они делятся на арабские, персидские, тюркские и русские. К арабским источникам относятся: сочинения ибн Халдуна и ибн Арабшаха(15в.). Они содержатся в 1-томе «Сборника материалов относящихся к истории Золотой Орды», (далее СМИЗО) собранных В.Г.Тизенгаузеном и освещают, в основном, 13-14 века. К персидским относятся: «Зафар-наме» («Книга побед») Низам-ад-дина Шами и Шереф-ад-дина Йезди, «Мунтахаб ат-таварих-и Муини» («Аноним Искендера») Муин-ад-дина Натанзи, « Матла ас-са дайн ва маджма аль-бахрайн» Абд ар-Раззака Самарканди, «Тарихи Рашиди» Мухаммеда Хайдара дулати, «Шайбани-наме» Камл-ад-дина Бинаи, «Фатх-нмае» муллы Шади, «Михман-наме-ий Бухара» («Записки Бухарского гостя») ибн Рузбихана Исфахани, «Бахр аль-асрар фи манакиб аль-ахиар» Махмуда ибн Вали. К тюркоязычным сочинениям относим: «Зубдат аль-асар» («Сливки летописей» Абдоллаха Балхи, «Чингиз-наме» Утемиш-хаджи, «Таварих-и гузида-ий нусрат-наме» анонимного автора, «Жами ат-таварих» («Сборник летописей» Кадыргали Жалаира и «Генеология тюрков» Абулгази. Они собраны во 2-м томе СМИЗО, в «Материалах по истории Казахских ханств» (далее МИКХ), составленного К.А.Пищулиной, А.А.Ибрагимовым, Н.Н.Мингуловым, В.П.Юдиным, в «Письменных источниках по истории и культуре Казахстана и Центральной Азии в 13-18 веках» М.Х.Абусеитовой и Ю.Г.Барановой и в сборнике «Прошлое Казахстана в письменных источниках» Б.Б.Ирмуханова. Русские летописи периода подчинения русских земель Золотой Орде зафиксировали многие стороны взаимоотношений русских князей с ордынскими властями. Они: Никоновская/1/, Рогожская/2/, Симеоновская, Ермолинская, Воскресенская, Казанская, Сибирская, Рязанская летописи. Летописи эти собраны в «Полном собрании русских летописей» (далее ПСРЛ). Вот таким образом мы расположили источники по языковому параметру. Теперь же, возвышения и падения династии волновали современников и заставляли их отображать пережитое в своих трудах. Претенденты на власть пытались использовать эти творения в интересах своих групп, в целях своей борьбы. Бывало что они являлись прямыми инициаторами написания сочинений утверждающих законность их власти и восхваляющих их деяния. Будучи приверженцем или противником участвующей в междоусобице феодальной группировки, автор невольно или сознательно отражал в своем произведении определенные симпатии или антипатии в результате чего круг мусльманских источников распадается на несколько групп по параметру политической ориентации: шайбанидские, тимуридские и чагатаидские. К источникам шайбанидского круга относятся: «Таврих-и гузида-ий нусрат-наме», «Фатх-наме», «Михман-наме и Бухара», «Шайбани-наме», «Зубдат аль-асар», «Тарих-и Абу-л Хайр-хани». К тимуридскому кругу – «Зафар-наме и «Аноним Искендера». К чагатаидскому кругу – «Тарихи Рашиди». Некоторые сочинения были написаны в более позднее время для аштраханидов, это «Бахр аль-асрар» А «Сборник летописей» Кадыргали Жалаира было написано для Бориса Годунова. ....
КІРІСПЕ Тестілеу техникасы және тест мүмкіндіктері[center][/center] Қандай тест тілдік білімді – тілді білуін бағалай алады немесе тілді үйренуге көмектесе алады? Жақсы дайындалған тест тіл үйренушіге екі себеппен көмектесе алады: 1. Біріншіден, мұндай тест аудиторияда, тіпті көпшілік қауым үшін позитивтік қатынасқа әкеледі. Мотивациялық тұрғыда және оқыту нәтижесі үшін оқытушылар негізінен позитивтік ауан қалыптастыруға тырысады. 2. Екіншіден, тест тіл үйренуші үшін тілді жетілдіруге жетелейді, көмектеседі. Тіл үйренуші тест тапсыруға дайындалудың, оны тапсырудан кейінгі нәтижесін талқылаудың пайдасын көреді. Тест оқушының, тілдің қай жағына көңіл бөлу керектігіне көз жеткізеді. Қысқаша айтқанда, дұрыс құрастырылған тест оқуға деген позитивтік қатынастың құрылуына көмектеседі және оқушы, студент немесе кез-келген тіл үйренуші үшін жетістік сезімін, оқытушы бағалауының да өзінің оқыған-тоқығанымен сәйкес келетінін аңғартатын сезім пайда болады. Жақсы тілдік тестілер, сондай-ақ студенттерге, оқушыларға олардан табандылықты талап ете отырып, тілді оқуға көмектеседі және тіл үйренушінің жақсартуға тиісті әлсіз жақтарын да көрсетіп береді. Тест бағалаушыға қалай көмектеседі? Барлық оқытушылар өздерінің оқытуының нәтижесі үшін жауапты. Біздің тестілеріміз бізге төмендегідей маңызды сұрақтарға жауап беруге көмектеседі: «Менің оқытуым тиімді болды ма, болмады ма?» Басқаша айтсақ, біз тест көмегімен, өзіміздің тырысуымызбен тіл үйренушінің қатынасын бағалай аламыз. Тест нәтижесін есептеуді жүргізгенде біз: «менің сабақтарым тиісті деңгейде жүргізілді ме екен?», «Мен қалай оқытып жүрмін?», «Қандай пункттерді қайта қарау керек?», «Осы материалға менің көбірек, азырақ көңіл аударуым қажет пе?» деген сияқты сұрақтарды өзімізден сұрай аламыз. Оған қоса, тестер бізге болашақ тестерді жетілдіруге көмектеседі: «Тест нұсқаулары анық болды ма екен?», «Тест тапсырушы арнайы берілген уақытта тесті аяқтай ала ма екен?», «Тест мазмұны оны орындауға деген ниетін жоғалтып немесе көңіл толмаушылық туғызуы мүмкін бе екен?», «Тест тапсырушының алған тілдік білімін тест анықтай алды ма екен?» деген сияқты сұрақтар біздерді мазалауы тиіс. Тест бағаланушыға да бағалаушыға да көмектеседі, яғни тестер жасалынған, жеткен прогресті растайды және болашақ жұмысымызды жақсы жақтарға бұруға бағыттайды. Түйіндесек, жақсы тест аудиторияда мораль ауанын жақсартуға, сондай-ақ, оны қолдауға, сақтауға көмектеседі, оқытудың көмекші құралы да болып табылады. Тілді тестілеу өнер тәрізді тарихи мәліметтер, көз жүгіртсек, бүгінгі күндердегі тілдік білімді тестілеу оқытудағы қазіргі көзқарасқа сай келетін коммуникативтік мақсаттарды білдіреді. Өткен жылдар еншісіндегі әлемдік тәжірибедегі тестілеу, негізінен, интуитивті болды немесе субъективті сипатта болды десе болады және оқытушының жеке пікір-ойларына да байланысты болды. Интуитивтік кезеңнен кейін тестілеу ғылыми кезеңге көшті десек те болады, тілшілер бұл кезеңде тілдік білімнің объективтік бағалануының маңыздылығын баса көрсетеді 1, 6 б.. Қазір біз тілдік білімді бағалаудың коммуникативтік кезеңіндеміз, бұл кезең тілдік тұлғаны емес, оны қолдана білуін бағалау маңыздылығымен ерекшеленеді.....
Мәліметтер базасы деп деректердің электрондық сақтаушысын айтады. Оларға қатынас бір немесе бірнеше компьютерлер көмегімен іске асады. Әдетте деректер базасы деректерді сақтау үшін жасалады. Мәліметтер базасы – ақпаратты сақтауды және де мәліметтерге ыңғайлы, тез кіруді қамтамасыз етеді. Мәліметтер базасы өзінен белгілі бір ережелерге сай құрылған деректер жиынтығын құрайды. Мәліметтер базасын басқару жүйесі деректер базасын құруға, толтыруға, жаңартқанға, жоюға арналған программалық жабдық болып табылады. DELPHI жүйесі деректер базасын басқару жүйесі болып табылмайды, бірақ толық МББЖ ( мәліметтер базасын басқару жүйесі) мүмкіндіктеріне ие. Ұсынылып отырған DELPHI құралы локальдік және тораптық деректер базасын құрып, және оның ішінде жұмыс істеуге және кез-келген деректер базасымен жұмыс істей алатын қолданба құруға мүмкіндік береді . Көпқолданбалы МББЖ ақпараттық жүйе құруға мүмкіндік береді. Көпқолданбалы МББЖ-леріне: Oracle,Informix, SyBase, Microsoft SQL Server, InterBase және т.б жатады. DELPHI-ді кәдімгі МББЖ деп айтуға, оның өзінің кестелік форматының болмауы ( деректерді сипаттау тілі ) бөгет жасайды. Сондықтан ол басқа МББЖ кестелік форматын қолданады. Мысалы: dBase , Paradox , InterBase. Бұны бірақ та жетіспеушілігі деп те айтуға болмайды, себебі аталған форматтар өздерін жақсы қолданушылық қабілетін көрсетті. Сонда да DELPHI мүмкіншіліктері арнайы МББЖ мүмкіншіліктерінен қалыспайды, кей-кезде олардан асып та тұрады. ....
К І Р І С П Е Зерттеу жұмысының көкейкестілігі. Қасиетті қазақ даласы талай ұлы ғұламаларды дүниеге алып келді. Қазақ топырағынан көкірегі ояу, көзі ашық ойшыл азаматтарымыз бүкіл шығыс араб-парсы мәдениетін меңгеріп, өз шығармаларын көпке ортақ тілде жаза біліп, кейінгі ұрпақтарына мұра етіп қалдыра білді. Олардың ішінде аты әлемге танылғандары да аз емес. Солардың бірі — бәрімізге танымал ұлы жерлесіміз Әбу Насыр әл-Фараби. Бірнеше ғасырдан бері Әл-Фараби мұрасы әлемдік көркем ойға өз үлесін қосқан педагогикалық мұраның қатарында көрінді. Осындай биік рухани өсу біздің қазақ педагогикасының өткені мен оның даму тарихына,яғни Әл-Фараби мұрасына қатысты екені ақиқат.Сондықтан да оның қазіргі кездегі мұрасы сан-салалы гуманитарлық –педагогикалық арналары бойынша қазақ ғалымдарының зерттеуімен Әл-Фарабидің әрбір ғылымының арнасы айқындалып,ол біздің еліміздің рухани игілігіне айналуда. Фарабидің өмірі жөнінде бізге жеткен мағлұматтар үзік-үзік,аңыз-шыны аралас болып келеді. ....