Әркім қылығынан табар,
Пейілінен жазар.

Ықылас пен ынтымақ,
Бітер іске болсын тап.

Игілік басы - ынтымақ,
Ынтымақты елде күншуақ.

Берген ас түске жетпейді,
Ниет естен кетпейді.

Бір жаманның ниеті түзелсе
Екі жаманнаң беті түзеледі.

Жыланның сырты жұмсақ,
Тісі заһар.
Жауыздың тілі жұмсақ,
Ниеті қатал.

Қазақтың ХХ ғасыр мәдениеті Абайдан басталған қазақ мадениетіндегі тың сарым ХХ ғасырдың бас кезінде ары қарай жалғасты.Қазақ мадениеті ХХ ғасырды әрі үмітпен, әрі түңілумен қарсы алды. Дүниежүзілік техникалық жане демократикалық прогресс Азия орталығына да жете бастады. Ұлттық идея темір тордағы халықты толғандырып, оны азаттық үшін күресуге ұмтылдырды. Әрине, ұлт-азаттық күреске бүкіл Ресей империясын қамтыған революциялық жане реформалық қозғалыстар да әсерін тигізді. Алайда Қазақстандағы толқулар тек орыс революционерлерінің ықпалымен болды деу жаңсақ пікір. Бірде-бір ресейлік саяси ұйым мен белгілі қайраткерлер империяны таратып, басқа ұлттарға азаттық әперу туралы мәселе көтермеді. Социал-демократтардың өздері Шығыс халықтарының оянуына панисламизм, пантюркизм айдарын тағып, күдіктене қарады. Мәселе, сонымен бірге Ресейдің халықтары әр түрлі өркениеттерге жататындығында. Батыс христиандарына жақын эстондар мен араб-парсы әлеміне түбірлес өзбек, қзақтардың арасында ортақ мәдени негіз тым аз еді.....

Журналистика мен мәдениет туралы жазбас бұрын, алдымен жалпы журналистикаға және мәдениет түсінігіне жеке-жеке тоқталып кетсек. Журналистика маңызды әлеуметтік құбылыстардың бірі болып табылады. Онсыз қоғам өмірін көзге елестету мүмкін емес. Өз тарихында журналистика бұқаралық ақпарат құралдары жүйесі ретінде ұзақ жолдан өткені белгілі. XVI ғасырда адамдардың бір-бірімен хабар алмасу құралы ретінде пайда болғанымен, оның негізі ерте кезді меңзейді. Сол уақыттан бері журналистика даму, қалыптасу жолдарынан өтті. Әртүрлі қоғамдық формация дәуірлерін бастан кешірді. Сөйтіп, өзінің тарихи ролін толық ашып берді. Бұлай дейтін себебіміз, ешқандай басқа құрал дәл осы журналистика секілді халықты әлеуметтік-саяси тұрғыда жылдам әрі жан-жақты, белсенді түрде әртүрлі хабарлармен қамтамассыз етіп көрген емес. Ол барлық уақытта қоғам өміріне араласып отырып, пайымдаулармен, баға берумен, қорытындылар жасаумен, ұсыныстар айтумен зор қозғау салады. Әсіресе, саясат, экономика, экология, мәдениет, қоғамдық-әлеуметтік қатынастар т.б. көптеген салаларда шешім жасап, жүзеге асыруға ықпалы болады. ....

Пән: Дүниежүзі тарихы
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Ислам тарихы
Сабақ тақырыбы: Неліктен VIII-XII ғасырларды ислам мәдениетінің "алтын ғасыры" деп атайды? 1-сабақ
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме): 6.2.2.1 – тарихи оқиғалардың өзара байланысын орнату арқылы діндерің әлемдік мәдениетке ықпалын анықтау;
6.2.2.4 – Шығыстың ортағасырлық мәдениетінің ерекшеліктерін сипаттау;
6.2.3.1 – Шығыс ойшылдары жетістіктерінің маңызын бағалау
Сабақ мақсаттары: Ислам мәдениетінің әлемдік өркениетке қосқан үлесін бағалау.....

Сөйлеу мәдениеті- адамның жалпы мәдениетінің ажырамайтын және құрама бөлімі. Сөйлеу мәдениеті сипаттамасы, ұғымның теориялық қорытындысын талдау.
Мұғалім сөзі –оқыту, тәрбиелеу әдісі. Сөйлеу мәдениетінің тәрбие теориясы біліміненғ, жұмыстағы ептілік, дағды оқу пәнінің және оған шектес пәндер материалдарын игеруге өз бетінше жетілуге үздіксіз талаптануға негізделген мұғалімнің жан-жақты қызметімен байланысты.
Жеке адамның сөйлеу мәдениетін көтеруде мұғалімге қойылатын жауапкершілік.
Сөйлеу техникасы - көркем сөз оқу өнері сөйлеу техникасын әбден меңгеруді талап етеді. Сөйлеу техникасы сөйлеу мүшелерінің қызметімен тығыз байланысты. Сөйлеу техникасына жақсы жаттықпаған, дағдыланбаған адам көркем шығарма тексін таңдыушыларына ауызша мәнеріне, мақамына келтіріп жеткізе алмақ емес. Сөйлеу техникасын игеру тәсілі музыкалық аспаптарды күйіне келтіру сияқты. Егер аспап күйіне келмесе, орындалатын шығарманың әуезділік сапасы төмендейді, тыңдаушылардың, құлағына жағымсыз тиеді. Демек, тексті оқыр алдында сөйлеу техникасына біршама көңіл бөліп, дайындық жұмысын жүргізу қажет.
Сөйлеу техникасына: тыныс алу, (ауына ішке жүту, сыртқа шығару), дауыс, дикция (үн реңкі) жатады.
Мәнерлі сөйлей білу мен оқи білу деңгейіне көтерілу үшін, тілдің дыбыс шығаратын мүшелерін көп жаттықтыру, сөйлеу техникасы біліп, игеру міндеті қойылады. Бұл мәселеге қазақ тілінің фонетикасын өткенде, дыбыстардың шығу, жасалу орнына айрықша көңіл бөлінеді. Сөйлеу мүшелері және оның дыбыс жасаудағы қызметі баса айтылады.
Мектеп жасына дейінгі балдырғандардың дыбыстау мәдениетін тәрбиелеу жөнінде арнайы оқу құралы қазақ тілінде жоқ, сондықтан қазақ тілі дыбыстарының жасалу жолдарын жогары оқу орнына арналған оқулықтан қараңыздар. ....

Қазіргі кезде тарихшы-ғалымдардың алдында тереңдей зерттеуді қажет ететін күрделі де қызғылықты мәселелердің ішіндегі уң маңыздысы – бір кезде жер бетінен «жойылып кеткен» халықтар тарихы. Бұл халықтар хақында – хазарлар,печенегтер, скифтер, қыпшақтар – біздің бәріміз де «Игорь жорығы туралы жыр» мен Пушкин, Блок шығармалары арқылы мектеп қабырғасынан-ақ жақсы хабардармыз. Киев князьдерінің көшпелілермен қиян-кескі щайқастары орыс шежірелерінде кең қамтыла көрсетлген.
Олардың тұрмыс тіршілігі, көші-қоны, бет-бейнесі, бүкіл тарихы әлі күне дейін зерделі түрде зерттелінбей келеді. Әлбетте, жер қойнауына жете үңіле білетін археология мамандары өздері қазба жұмыстарын жүргізген ескілікті елді мекендердң, қоныстарынан, оба-қорғандар мен кесенелерден табылған көптеген «ұсақ-түйек» жебе, сауыт, қалқандар тағы басқа заттардың мол қоры арқылы олардың өмір-тарихын қайтадан қалпына келтіруге тырысады. Алайда, өздерінің құдіретті күшімен, тіпті, европалық мемлекеттердің зәре-құтын алған «көшпенділер империясы» атанғанған көптеген ұлыстардың одақтары тарихи шежірелер мен географиалық жазбаларда болмаса артына қанды жорық іздерінен басқа ешқандай археологиялық белгілер қалдырмаған.
Сондықтанда археологтар бұл халықтар жайында сақталған әрбір ұсақ –түйек мәліметтерді көркем ойдан шығарылған аңыз-әңгіімелермен салы салыстыра отырып, шыдық елегінен өткізеді.
Осындай халықтардың бірі – қыпшақтар. ....

Жұмыстың тақырыбана жалпы сипаттама. Дін - әлеуметтік институт ретінде адамзат қоғамымен бірге жасасып келе жатқан рухани құбылыс.
Батыс мәдениетінде «Дін» ұғым түсінігінің мәні екі мағынада түсіндіріледі. Оның бірінші мағынасы латын тіліндегі «religare» ұғымының түсінігі. Бұл ұғым түсінікпен жер мен көк /аспан/ арасында рухани байланыс бар екендігі түсіндіріледі. Ал екінші, осы латын тіліндегі «religo» ұғым – түсінігі – қасиетті, табыну заты, құдайға құлшылық ету мағынасында танылады.
Екінші ұғым – түсінік біріншісіне қарағанда діннің мәнін нақтылы бейнелейді.
Батысқа қарағанда исламдық өркениетте «дін» терминінің мәні басқашалау түсіндіріледі. Мұның себебі «Дін» ұғымының кең ауқымдығы сан қырлы мән мағынасы исламға дейінгі араб елі тұрғындарының әртүрлі түсіндірілуіне байланысты.
Мұсылмандық дінтанушылардың түсіндірулерінше, дін дегеніміз – әлемді байланыстыратын күш Алланың барлығына сенім. Бүкіл әлемді және адамды жаратушы ие – Жалғыз Алла адам баласының жүрегін өзіне ұштастыра жаратады, яғни Жаратушының барына сеніп, оның ажырамас бөлшегі екенінадам өз жүрегі арқылы сезіну керек дейді.
Дінді әлеуметтану тұрғысынан талдаудың нәтижесінде ең алдымен әлеуметтік феномен ретінде алға шығады.
Сонымен қатар дін әлеуметтануының ғылыми пән ретінде қалыптасуы көбінесе еуропалық қоғамдағы әлеуметтік, экономикалық және мәдени процестерге байланысты.
Қоғамдағы діннің орны мен қызметі өте күрделі. Діни қатынастардың ерекшелігі ол қоғамдық әлеуметтік-экономикалық және мәдени, рухани сфералардан көрінеді.
Жұмыстың тақырыбына байланысты классикалық ғалымдардың ой пікірлері. Сол заманның Гобб, Лок, Юм сияқты әлеуметтік теоретиктері діннен табиғаты бойынша қоғамға пайдалы, тұрақтылық Гоббс өзінің еңбектерінде дінде негізделген қоғам үшін жағдайын қауіпті күштерді сараптайды. Ағартудың біршама төмен бағыты діннің әлеуметтік пайдалылығын мойындап ешқандай қоғам дінсіз өмір сүре алмайды дегенді алға тартты. Бірақ әңгіменің бәрі мынады еді, жаңа заманда еуропа тарихындағы болған оқиғалардағы нақты көрініс берген діни дау-дамайлар мен әлеуметтік жан-жалдардың қайнар көзі болады. Діннің қоғамдағы әлеуметтік тәртіпке қауіп тудырмайтындай әрекетіне жағдай жасап, дінге қоғамнан лайықты орын беру қажет болды. Локк дін мен әлеуметтік өмірдің бұлай үйлесімділігінің бір мүмкіндігі деп, дінді «ресми емес» деп алып мемлекеттен бөлу керек деді. ....

Ежелгі Грекияның негізгі шарушылық-саяси бүтіндігі полис, яғни қала-мемелекет болған. Бүкіл ежелгі Эллада осындай салыстырмалы түрде жабық қала-мемлекеттерден тұрған. Полистердің өмірі демократиялық принціптерге бағынған. Әрине, олардағы демократияның өзіндік ерекшеліктері болған. Демократияның құлдарға, әйелдерге, азаматтығы жоқ жатжұрттықтарға қатысы болмаған. Ол тек жасы жиырмадан асқан еркін ер азаматтарға ғана қатысты.
Солай бола тұрса да, демократияның мұндай шектеулі түрінің өзі индивидуалдылықтың, жеке тұлғаның дамуына, көп әсерін тигізген. Философияда бұл көптүрлі көзқарастардың тууына жол ашады. Сондықтан ежелгі грек философиясы туралы оны біртұтас жүйе деп айтуға болмайды. Керісінше, қанша философ болса, сонша философиялық ілім болған. Оларды жалпы бағыттар мен мектептерге біріктіруге болады, бірақ соның өзінде әлемдік философияда әр филосов ерекше орын алады.
Жалпы ежелгі гректердің дүниеге көзқарасы оның Космос деп түсіндірілетін әлемге көзқарасымен ерекшеленеді. Космос, олардың түсінігі бойынша, аяқталған біртұтас дүние. Ол шекті, бірақ, біріншіден, ол жетілген, екіншіден, Космостан тысқары ешнәрсе жоқ. Бұл дүниеге көзқараста эстетикалық таным басым. Сондықтан Космос өте әдемі көркем шығарма – скульптура және сонымен қатар, күйі келген музыкалық аспап тәрізді. Ол тірі, жаны бар, тіпті рухты. Ежелгі гректер қазіргі ғылымдағы сияқты өлі табиғатты білмеген, олар үшін әлемде барлығы тірі, өсімдік, жануар, адам тәрізді өсіп-өнеді.
Космос шекті және аяқталған болғандықтан өлшем, шек, үйлесімділік сияқты ұғымдар оң мағынаға ие. Керісінше, шексіздік, өлшемсіздік сияқты ұғымдарға көзқарас теріс. Ежелгі гректердің дүниетанымындағы бұл көзқарастар философиясында да орын алады.
Классикалық грек философиясы екі периодқа бөлінеді. Бұлай болу Ежелгі Грекияның данышпаны – Сократтың философиялық іліміне байланысты: Сократқа дейінгілер, Сократтан кейінгілер. Сократқа дейінгі философияның ерекшелігі, онда көпшілік жағдайда жалпы өлшемге байланысты сұрақтар қарастырылған, яғни онтологиялық мәселелер басым болған. Олардың ілімдері біртұтас әлемнің негізінде не жатыр деген сұраққа жауап берумен ерекшеленеді. Біртұтас әлем көптүрлі құбылыстардан тұрады. Әлем біркелкі емес, көптүрлі. Көптүрліліктің негізінде не жатыр, бұл көптүрлілік неден пайда болады? Космос деп аталатын ағаш неден өсіп-өнеді?....

Адам – планетамыздың басты баға жетпес байлығы.Адамзат факторының қоғам өміріне барлық саласындағы алатын орны маңызды.Сол себепті оны зерттеп білудің мәні де зор.
Жер шары халқының көбеюі мен таралуының алғышарттары,зерттелуі.
Тұрғындар географиясы зерттейтін басты нысандар қатарына – халықтың саны,оның құрамы,таралып орналасуы мен ырғақты түрдегі ұдайы өсу режимі жатады.Бұл мәселені демография және этнография ғылымдары да зерттейді.Осы ғалымдар негізінде географияның зерттейтін шептес саласы «демогеография» мен «этногеография» пайда болды.Ал тұрғындар географиясы халықты кеңістікте орналасу тұрғысынан,оның ерекшеліктерін және дамуын қарастырады.Маман-географтар үшін халықтың құрамын,оның ұдайы өсуін,олардың арасындағы айырмашылықтарын білу арқылы,еңбек ресурстарының сан мөлшері мен құрамы жайлы мәліметтерді білу өте маңызды.Сол сияқты бұл ресурстарды зерттеу барысындаәрбір халықтың этникалық тобының материалдық және рухани-мәдени жақтары,әдет-ғұрпы мен еңбек дағдылары ескеріліп сипатталады. ....

Пән: Дүниежүзі тарихы
Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімі: Рим империясының гүлденуі
Сабақтың тақырыбы: Ежелгі рим қоғамы римдік мәдениеттен қалай көрініс табады? 2-сабақ
Оқу мақсаты:5.1.2.1 ежелгі қоғамның әлеуметтік ұйымдастыру табиғатын сипаттайды
5.2.2.3 Ежелгі әлемнің өнерін сипаттайды
Сабақтың мақсаты:• Ежелгі Рим мәдениетінің ерекшеліктері меноның әлемдік мәдениетке әсерін анықтау......