Абай (Ибраһим) Құнанбайұлы (1845-1904) — ақын, ағартушы, жазба қазақ әдебиетінің, қазақ әдеби тілінің негізін қалаушы, философ, композитор, аудармашы, саяси қайраткер, либералды білімді исламға таяна отырып, орыс және еуропа мәдениетімен жақындасу арқылы қазақ мәдениетін жаңартуды көздеген реформатор. Абай ақындық шығармаларында қазақ халқының әлеуметтік, қоғамдық, моральдық мәселелерін арқау еткен.
Көрнекілік: Әр баланың алдында 2 дискіден (қызыл, көк) тарелкаларда түрлі-түсті геометриялық пішіндер. Сызбаның көмегімен балалар сұраған пішіндерді дискілерге лақтырады. - Міне біздің геометриялық пішіндер туралы барлық ақпараттарымыз дискеталарда сақталады деп ойлаймыз. - Балалар, енді сендермен компьютерлік «Лото» ойынын ойнайық, мұның да нәтижесі сәтті болса, вирусты жоюға көп көмегі бар. Дидактикалық ойын: «Лото» Мақсаты: Кеңістіктегі бағдарлай ілу шеберліктерін шыңдау. Көрнекіліктер: Ақ қағаз беті (монитор), көк түсті шеңбер. - Мониторларыңды алдарыңа жақындатыңдар. - Шеңберді экранның қақ ортасына қой. - Енді жоғарғы оң жақ бұрышқа апар, төменгі сол жақ бұрышқа түсір, төменгі оң жақ бұрышқа жеткіз, жоғарғы сол жақ бұрышқа көтер. - Балалар, жарайсыңдар! Енді мен осы нәтиженің бәрін электрондық пошта арқылы Математика Патшайымына жіберемін. Егер ол біздің жауаптарымызға риза болса, мына шам жану керек, яғни вирус жоғалды деген сөз. Тәрбиеші ойыншық компьютердің көмегімен ақпараттарды жөнелтеді. Шам жанады.(телефон шырылдайды)......
[quote]Саяда бұлбұл тұрса сайрап әнге, Ұйытып жан-жануар күллі әлемге, «Көк - көк» деп таста отырған тау көкегі, Мақтанды ұялмастан жалғыз әнге. К ө к е к: Ау, бұлбұл, көрінсеңші, үнің өшкір, Дүниеден жасырынып күнің өткір! Күн-түні көз ілмейсің қақсап босқа, Гүл құсап үш күн жайнап мүрдем кеткір! Б ұ л б ұ л: Мақтаншақ, тәкаппарсың, көкек есер, Қарғысың маған айтқан тасты тесер, Әуелеп аспанға айтқан жалғыз әнді, Шақырып өз атыңды жүрсің бекер.......[quote]
Кейкі (Нұрмағамбет) Көкембайұлы (1871-1923 ж.), 1916 жылғы Торғай көтерілісінің батыры. Орта жүз құрамындағы Қыпшақ тайпасының Құланқыпшақ руынан шыққан. Тұрмыс тапшылығын ерте көрген Кейкі Жыланшық болысының алпауыты Р. .....
Пән: Әдебиеттік оқу Бөлім: Табиғат құбылыстары Сабақ тақырыбы: Шығарманың түрлі жанры бойынша шығармашылық жұмыс жазу Сәкен Сейфуллиннің «Көкшетау» Оқу мақсаттары: 4.1.4.1 сөйлеу барысында мақал-мәтелдерді/ нақыл сөздерді, вербалды емес тілдік құралдарды қолдану; 4.3.2.1 таныс мәтінге жаңа кейіпкерлер қосу, жаңа сюжеттер енгізу, өлең (төрт жолды) жазу Сабақ мақсаттары: Барлық оқушылар: сөйлеу барысында мақал-мәтелдерді қолданады; Көпшілік оқушылар: нақыл сөздерді пайдаланып, туған жер туралы ойын айтады; Кейбір оқушылар: шығармашылық жұмысын сурет түрінде ұсынады.....
Бұл көктемді алты ай қыс күтіп едіңдер, Осылай басталады екен бүкіл өмірлер. Тал, теректер, түн бойы толғақ қысып, Бебеу қағып, ыңырсып, уһіледіңдер. Азабыңды түсіндім мен басыңдағы, Дөңбекшиді қою бұлт — қорғасын дағы.......
Көк дауылмен жағаласып кемеміз, Көк мұхитта қақпақыл боп келеміз. О жасаған! Өстіп жүріп бір күні Өлеміз-ау, Өлеміз-ау, Өлеміз! Кейбірулер соны неге ұқпайды! Қадалады жүрегіме мық-қайғы......
Кіріспе Тілімізде семантикалық ерекшелігі жағынан да, грамматикалық сыр-сипаты жағынан да,фонетика-морфологиялық құрылымы жағынан да өзге сөз таптарынан оқшауланып тұратын,соған сәйкес,өз алдына дербес сөз табы ретінде қаралатынбір алуан сөздерді еліктеу сөздер дейміз.Еліктеу сөз табына жататын сөздер адамды қоршаған табиғат құбылыс-тарының және айналадағы заттардың қозғалуынан шыққан дыбыстарға еліктеуден немесе адамның түрлі жағдайға байланысты әрекетіне, қозғалысына қатысты көріністердің, сонымен бірге желдің гуілі, жапырақтың сыбдыры, найзағайдың жарқылдауы, күннің күркіреуі, өзеннің сылдырап ағуы, заттардың құлап тусуі, домалауы, соқтығысуларына елікгеуден пайда болған мән-мағынаны білдіретін ұғым атаулары, сол сөздердің жиыны. Қазақ тілі адамның көру, есту мүшелері арқылы түйсіну, ұғу қабілетінен пайда болған мұндай еліктеу сөздерге өте бай. Олар ауызекі тілде де, әдеби тілде де кеңінен қолданылады. Ойды дәл де ықшам, жинақгы да көрікті етіп жеткізуде ерекше көркемдік мән үстейтін сөздер. Мысалы:Бір мезгілде бас жағында сатыр-сұтыр, сырт-сырт сынған ши, тобылғы қу шөмшектер дыбысы келді де, есін жиғанша бірдеме қасына тарсылдатып келіп қалды (3б).. Тұрғанда «арс» етіп, азу тістері ақсиып, ырылдай түрегелді (3б)-деген сөйлемдердегі сатыр-сұтыр, сырт-сырт, арс еліктеу сөздері айтылған ойды көрікгендіріп тұр. Сөз табы ретінде еліктеу сөз тілде кейіннен танылған сөздердің тобы. Ол түркі тілдерінің ертеректе шыққан грамматикаларында одағай сөз табының құрамында қаралып келген. Түркі тіліндегі еліктеу сөздерді өз алдына бөліп, одағай сөзден айырмашылығын көрсеткен ғалым Л. Н. Харитонов . ....