Аулым көшіп барады белден басып,
Белден асқан бұлтпенен араласып-ай.
Аулың алыс кеткенде, әй қарағым,
Ақ қағазбен жүрелік амандасып-ай.

Қара көзім,
Бар ма есіңде сондағы
Айтқан сөзім-ай......

Айдап салдым жылқымды теріскейге,
Бақпай қойса мал шіркін өрістей ме-ай.
Жылқы ішінен саңлақты ұстап мініп,
Осылайша ән салсам-ай, келіспей ме-ай.

Қара жорға,
Жорғалатып салайын-ей,
Жолдан жолға-ай......

ВВЕДЕНИЕ
Одной из главных задач агропромышленного комплекса Казахстана является повышение урожайности и качества стратегически важных сельскохозяйственных культур. Годовое производство зерна пшеницы в мире составляет около 600 млн. т, предполагается, что к 2020 году потребность будет достигать уровня от 840 до 1000 млн. т. По мнению международных экспертов, посевные площади пшеницы в мире уменьшаются, а урожайность пшеницы в большинстве развитых стран уже достигла предельного уровня. По оценке экспертов Продовольственной и сельскохозяйственной организации ООН (Food and Agriculture Organization – FAO), ежегодные мировые потери урожая от болезней и вредителей сельскохозяйственных культур выросли с 52,2 млн. условных зерновых единиц в 1986-1990 гг. до 70 млн. т в 1998-2005 гг. Аналогичная тенденция усиления их вредоносности наблюдается и в Казахстане. В период 2006-2010 гг. пшеницей в РК засевалось порядка 13 млн. гектаров и производится около 14 млн. тонн зерна. Потеря урожая – это экономический фактор, и он сильно влияет на устойчивость развития сельскохозяйственного производства.
Основными причинами недобора урожая в Казахстане являются болезни с воздушно-капельной инфекцией. Ржавчинные болезни пшеницы являются одной из главных причин снижения урожайности этой культуры. В истории земледелия известны огромные эпифитотии ржавчины на пшенице, охватывающие целые континенты, что приводило к катастрофическим неурожаям.
В связи активизацией напряженных очагов инфекции и необходимостью борьбы с ржавчиной в масштабе планеты международным сообществом была создана Глобальная инициатива по ржавчине пшеницы имени Лауреата Нобелевской Премии, отца «зеленой революции» доктора Нормана Борлауга (Borlaug Global Rust Initiative). Целью BGRI является снижение уязвимости пшеницы во всем мире к стеблевой, желтой и бурой ржавчине пшеницы, сдерживание угрозы ржавчины и увеличение потенциала урожайности пшеницы. Этой организацией проводятся ежегодные технические .....

Мынау қолым, Қарагөз саған созған,
Махабаттың жүректе оты қозған.
От-жалындай көзіме көрінеді,
Желбіреген көйлегің берен боздан.

Қайырмасы:
Қарагөз сәулем көз көрген,
Түн ұйқысын төрт бөлген.
Шақырғанға бармаған,
Сұм басым,үйбай, сөзге ерген.....

ВВЕДЕНИЕ
Одной из главных задач агропромышленного комплекса Казахстана является повышение урожайности и качества стратегически важных сельскохозяйственных культур. Годовое производство зерна пшеницы в мире составляет около 600 млн. т, предполагается, что к 2020 году потребность будет достигать уровня от 840 до 1000 млн. т. По мнению международных экспертов, посевные площади пшеницы в мире уменьшаются, а урожайность пшеницы в большинстве развитых стран уже достигла предельного уровня. По оценке экспертов Продовольственной и сельскохозяйственной организации ООН (Food and Agriculture Organization – FAO), ежегодные мировые потери урожая от болезней и вредителей сельскохозяйственных культур выросли с 52,2 млн. условных зерновых единиц в 1986-1990 гг. до 70 млн. т в 1998-2005 гг. Аналогичная тенденция усиления их вредоносности наблюдается и в Казахстане. В период 2006-2010 гг. пшеницей в РК засевалось порядка 13 млн. гектаров и производится около 14 млн. тонн зерна. Потеря урожая – это экономический фактор, и он сильно влияет на устойчивость развития сельскохозяйственного производства.
Основными причинами недобора урожая в Казахстане являются болезни с воздушно-капельной инфекцией. Ржавчинные болезни пшеницы являются одной из главных причин снижения урожайности этой культуры. В истории земледелия известны огромные эпифитотии ржавчины на пшенице, охватывающие целые континенты, что приводило к катастрофическим неурожаям.
В связи активизацией напряженных очагов инфекции и необходимостью борьбы с ржавчиной в масштабе планеты международным сообществом была создана Глобальная инициатива по ржавчине пшеницы имени Лауреата Нобелевской Премии, отца «зеленой революции» доктора Нормана Борлауга (Borlaug Global Rust Initiative). Целью BGRI является снижение уязвимости пшеницы во всем мире к стеблевой, желтой и бурой ржавчине пшеницы, сдерживание угрозы ржавчины и увеличение потенциала урожайности пшеницы......

Ай, Орағым, Орағым!
Жалғыз қалдың, қарағым!
Мамайжан еді ырысың,
Бір құрсақтан дүреген
Екеу еді туысың.
Екеуің жауға барғанда,
Қалмақты жеңді ұрысың.
Серіксіз қалдың, Орағым,
Дүние, шіркін, құрысын!
Қарағым, Орақ, ай, Орақ!
Ай балтасы қанды Орақ,
Алаштап ұран шақырса,
Құрбысының алды, Орақ.
Мамай кетіп алдыңда
Туғансыз жалғыз калды Орақ!
Атыңды дұшпан атаса,
Мамай еді серігің,
Оркөз еді көлігің,
Артында жалғыз сен қалдың,
Мамайдың көрдім өлігін.
Мамайжан бойға біткенде,
Арыстан, бөрі етін жеп,
Қанып еді жерігім,
Мамай еді қуатым
Екі жыл шөлге қамады,
Қалмақтың бермей суатын.....

В клетку, в линию бывает,
Без обложки ей - тоска.
"Вы помяли мне странички!" -
Возмущается ...

Тетрадь

Был высоким, деревянным,
Вид отточенный имел.
Прочертил пятнадцать линий
И сломался. Это ...

Карандаш

Дом для линеек и карандашей.
Закрыт на замок он для малышей.
Его только взрослые дети берут
И вместе с учебником в ранец кладут.

Пенал

Өрнегін өрген іздеп пендемін, ашып көмбеген,
Жылады деп сөкпе, жұрт, иесі кетті төрдегі.
Жасым тоқсанға келді, жылайын, сөксең де, халқым,
Бұрынғы заман маған жоқ, арпаға бидай ексең де!

Жылқы ішінде алады алаға тоқым салады.
Жылады деп сөкпе, жұрт, отырмын жетім баладай. ....

Ертеде бір бай бар екен. Ол байдың үш баласы бар екен. Үлкенінің аты Жандос, ортаншысының аты Табанақ екен. Ең кішісінің аты Майлықараша екен. Майлықараша үш жасар екен. Бір күні екі ағасы мал табамыз деп жолға шықты. Майлықараша айтты: «Ай, ағалар, мен бірге барамын». Ағалары айтты: «Жарайды, жүрсең жүр»,—деді. Үшеуі ата-шешесіменен амандасып кетті. Келе жатып бір үлкен тасқа келді. Сол тастың түбінде қонды. Үшеуі жатты. Майлықараша айтты: «Ай, ағаларым ортадарыңа жатқыз,—деді,—Мен қорқамын»,—деді. Екі ағасы жатқызады. Майлықараша үш күн, үш түн ұйықтайды екен. Екі ағасы қастық қылып бір үйдей тасқа байлап кетті. Ұйқысы қанды. Майлықараша оянды. Білді, екі ағасының қастық қылып байлап кеткенін. Біліп, тасты көтеріп, екі ағасына алып келді. Екі ағасы айтты: «Мұны не қыласың?»—деді. Майлықараша айтты: «Шешемнің ұршығының басы жоқ еді, соған бас қыламын»,—деді. Екі ағасы шешіп тастады. Тағы да келе-келе жатып бір терек түбіне келді. Үшеуі сол жерге қонды. Майлықараша айтты: «Ай, ағаларым, қорқамын,—деді,—Ортадарыңа жатқыз»,—деді. Екі ағасы жатқызды. Тағы да ол терекке байлап кетті. Үш күннен соң ұйқысы қанып оянды.....

«Адамзат баласының алдында үш айғақты зор міндет тұр: бірі – бейбітшілікті, екіншісі – руханиятты, үшіншісі – табиғатты қорғау hәм сақтап қалу. Бұлардың қай – қайсы да біздің тіршілігіміздің басты бағдары. Бір-бірін толықтыратын ұғымдар. Осы үш бастауға Қазақстанның ғана емес, бүкіл әлемнің болашағы байлаулы» деп елбасымыз Н.Ә.Назарбаев айтпақшы адамзат баласының өмір сүруіне қажет деп танитын осы үш фактор. Мұның ішінде, әсіресе «руханият» ең маңыздысы. Себебі адам баласы рухани азықсыз өмір сүре алмайды. Жалпы әлемдегі кез-келген алыпты алып қарасақ та ең алдымен тәлім-тәрбиеге, білімге, адамгершілікке үндейді, болашақ ұрпақтың өн бойына рухани азық сіңіруге тырысады. Өйткені тәлім-тәрбиенің, адамгершілік қасиеттердің адам өмірінде алар орны ерекше. Атақты ғұлама ғалым, әлемнің екінші ұстазы Әл-Фарабидің де «Тәрбиесіз берілген білім – адамзаттың қас жауы» деген аталы сөз бар. Осыдан – ақ тәрбиенің адам өміріндегі маңызын көруге болады. Осы тұрғыдан келгенде қазақ халқының ұлыақыны Абай Құнанбайұлының өлеңдері мен қара сөздері халыққа ерекше тәрбие береді, адамгершілікке үндейді. Оңайдан қиынға қарай, жақыннан жыраққа қарай, қызықты, күлкілі жайдан үлкен толғаулы қорытындыға қарай біртіндеп жетектейді. Мұның барлығы адамзатты адамгершілікке жетелеу мақсатында еді. Енді ақынның бірнеше қара сөздеріне көңіл аударып көрелік. Абайдың қара сөздерінің кім үшін болса да, тәрбиелік мәні зор. Әйтсе де білімге ұмтылушы жастар үшін адамның қолын бақытқа жеткізетін ілім – білімді игеру де жастардың ғана қолынан келетін іс. Қартайған адамға қанша ұмтылса да, өндірері аз болмақ. Сондықтан білімге ұмтылған жастар ұлы ақынның бұл айтқандарын берік есте сақтау қажет. .....