Бүгінгі таңда қазақ және өзге де түркі елдері алдында өзекті мәселелердің бірі ретінде тұрған руникалық түркі жазба ескерткіштері өзін зерттеуді тек көне тарих жазылып қалдырған кезеңнен емес, бастауын сонау ғұн, сақ мәдениетінен іздеуді меңзейді. Орталық Азиядағы алғашқы ірі көппелі ғұндар империясы біздің дәуірімізге дейінгі ІІІ ғасырдың соңында құрылды. .....

Зардап шегушінің тек тыныс алуы ғана емес, сонымен қатар жүрек қан тамырлары арқылы қан айналымын қамтамасыз етпеген кезде оның қан айналымы да тоқтауы мүмкін. Мұндай жағдайда көмек көрсету кезінде бір ғана қолмен дем алдыру жеткіліксіз болады. Себебі оттегі өкпеден қан арқылы басқа мүшелер мен ұлпаларға өтпейді, қан айналымын жасанды түрде қалпына келтіреді.



Егер төс сүйекті басса, жүрек көкірек қуысы мен омыртқа ортасында қысылады да оның қуысынан қан тамырларға сығылады. Бұл жасанды түрде қан айналымын қалыпқа келтіретін жүрек сыртына (тікелей, жабық түрде емес) массаж жасау деп аталады. Осылайша қолмен дем алдыруды жүрек сыртына массаж жасаумен үйлестіру кезінде тыныс алу, қан айналу қызметтері жасанды түрде жүргізіледі.



Осы шаралардың жиынтығы реанимация (яғни ағзаны тірілту) деп, ал шараларды – реанимациялық деп атайды .....

Диарея немесе алиментарлы диспепсия.



Алиментарлы диспепсия шамадан артықтамақтандырудан, тәртіпсізтамақтандыруданболады. Алиментарлы диспепсияданөзгешелігі, ішек – асқазанауруларыүлкен дәреттіңжиілеп (тәулігіне 10 рет не одан да көп), су сияқты болатындығымен, патологиялыққоспалармен, денеқызуының көтерілуімен, токсикоз бен сусыздануға дейінбаратын интоксикация пайдаболуыменсипатталады.



Қарапайым диспепсия синдромындабаланыүйдеемдеугеболады, тамақтандырудақысқаүзілісжасап (6 – 8 сағатқа), негізделгенсұйықрежимімен, редукциялаған (жеңілдетілгентамақберіледі). Қажеттамақмөлшерінің ½ -1/3 –інқолданып, 1- 2 тәуліктеанасүті не қышқыл – сүтқоспаларытағайындалады. Сұйықтапшылығынденесалмағыныңәр кг-мына 150 мл есебінентәттішаймен, Рингер – Локк ерітіндісімен не оралитпентолтырады. Симптоматикалық ем – ішкеқұрғақжылытукомпресі, адсорбент ретінде карболен мен ферментер, пепсин, хлорлысутегіқышқыл. Шіріктідиспепсияларда - панкреатин, панзинорм, фесталқолданылады.

.....

Қызмет кезеңдері Тәрбиешінің қызметі Балалардың қызметі
Мотивациялыққозғаушылық Балаларды шаттық шеңберіне тұрғызу, өлең жолдарын айтқызу.Кел, балалар күлейік,Күлкіменен түлейік!Қабақ түйген не керек,Көңілді боп жүрейік Шаттық шеңберін құрады, хормен бәрі бірігіп айтады.
Ұйымдастыру-іздестіру Осы кезде ішке мысық есік қағып кіреді. Мысық балалармен амандасып, торғайды іздеп жүргенін айтады. - Торғайды не үшін іздеп жүрсің?Мысық:
Менің қарным аш, сол үшін іздеп жүрмін.
Мысық, саған біз өлең оқып берейік, сен мұқият тыңда, ақылға кел......

Қазақ әдебиеті тарихы қазақ халқының ерте замандардан бастап бүгінге дейін жасаған көркем әдебиет туындыларын толық қамтыды. Ежелгі дәуірдегі әдебиетіміз туралы айтқаңда, ең алдымен, екі мәселені айқын түсінуіміз керек. Біріншісі – біздің ежелгі дәуір әдебиетіміздің туындылары тек қазақ халқының ғана еншісі емес, олардың басқа түркі тектес халықтардың да әдебиетіне ортақ екендігі. Екіншісі – қазақ тілінде емес, ежелгі түркі тілінде жазылғандығы. Енді осы жайттарға түсінік бере кетейік.
Қазақ халқының құрылуына негіз болған ру-тайпалар ол замандарда қазіргі Қазақстанды, Орта Азияны, Оңтүстік–шығыс Сібірді, Орталық Азияны, Еділ бойын, Каспий жағалауларын мекен еткен. Олар өзбек, қырғыз, әзірбайжан, түрікмен, ұйғыр, қарақалпақ, хакас, башқұрт, татар халықтарының төл құрамына енген ру-тайпалармен аралас өмір кешкен. Сөйтіп, экономикалық, әлеуметтік, мәдени өмірі бір-бірімен өзара тығыз байланысты болған түркі тілдес халықтардың әдебиеті де ортақ болды. Кумандар, Дешті Қыпшақтар, тағы басқадай атанған жартылай көшпелі, жартылай отырықшы түркі тілдес халықтардың ерлігі, тұрмыс-тіршілігі, арман-қиялы поэзия тілімен жырланып, ерлік эпостар, ертегілер, аңыздарда баян етілген. Құлпытас, күмбез түріндегі ескерткіштерге өздерінің елеулі-елеулі тарихи адамдары туралы жоқтау, мадақтауларын жыр түрінде ойып жазып қалдырып отырған. Бұл түркі ұлыстарының жазу мәдениеті ертеден пайда болғанын көрсетеді. Ол жазулар дами келе Күлтегін, Тоңұқық*, Қорқыт ата, Жүсіп Баласағұни, Махмұд Қашқари, Ахмет Йасауи, Бақырғани, Хорезми, т.б. орта ғасырлық ғұламалар шығармаларының сақталуына негіз болды.
Ру-тайпалық дәуірде өмірге келген шығармалардың тілі қазаққа түсініксіз болса, олар қазақ әдебиетінің мұрасы бола ала ма деген сұрақ туындайды. Кейбір ғалымдардың теріс пікірде екенін де ескеру керек. .....

Пән: әдебиеттік оқу
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Атақты тұлғалар
Сабақ тақырыбы: Шығарманың жоспарын құру «Қырдың жас түлегі» Сапарғали Бегалин
Оқу мақсаттары: 3.3.1.1 мұғалім көмегімен оқылған шығарманы логикалық бөліктерге бөліп, әр бөлікке ат қойып жоспар құру
3.2.1.1 мәтінді дауыстап түсініп, рөлге бөліп, мәнерлеп, теріп оқу
Сабақ мақсаттары: Барлық оқушылар: шығарманы түсініп оқып, логикалық бөліктерге бөлу, жоспар құрады.
Көптеген оқушылар: бөліктерге бөліп, жоспар құруда өз тұжырымдарын ұсына алады.
Кейбір оқушылар: дәлелдер келтіре отырып, бөліктерге бөледі, бөлімдерге ат қояды......

Пән: Биология
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Көбею
Сабақ тақырыбы: Өсімдіктердің вегетативті көбею тәсілдері
Осы сабақта қол жеткізілетін мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме): Өсімдіктердің вегетативті көбею тәсілдерін зерттеу
Сабақ мақсаттары: Барлық оқушылар
• Өсімдіктердегі вегетативті көбеюдің түрлерін біледі.
• Өсімдіктерді қалемшелеп көбейте алады.
Кейбір оқушылар
• Өсімдіктердегі вегетативті көбеюдің түрлерін ажырата алады......

Отан үшін отқа түс, күймейсің!
Бауыржан Момышұлы.
Осыдан жиырма екі жыл бұрын егемендігімізді жариялап, тәуелсіздікке қол жеткіздік. Бұл ғасырлар бойы біздің, яғни қазақ халқының, аңсаған арманы еді.
Менің Отаным осы күнге жеткенше үш жүз жылға жуық бодандықтың бұғауында, жетпіс жылдан аса кеңестік кезеңнің шырмауында болды. Жер бетінде елінің тәуелсіздігін, халқының бостандығын ойламайтын жұрт жоқ шығар. Бұл тәуелсіздік - біз үшін басқа қонған бақ, астыға тиген тақ. Бақты бағалаған халықты бастайтын тақ иесі де болуы тиіс. Бұл - ежелден келе жатқан өмір заңы. Осыған байланысты ата тарихты ақтарсақ, ежелден ел басқарған ер жүрек батыр бабаларымызды, ұлы хандарды кездестіруге болады. Күллі қазақ халқын өз туының астына жинап , үш жүздің басын қос-қан Абылай ханды, елінің азаттығы үшін аянбай қан мен тер төккен Кенесарыны айтсақ та жеткілікті болар. Сол замандарда ел ақылды, әрі айлалы ісімен, іскерлігімен сүйіндіретін аза-маттардың маңайына топтасқан.......

«Балапан» I кіші тобының ұйымдастырылған оқу іс - әрекетінің технологиялық картасы
Білім беру саласы: Шығармашылық
Ұйымдастырылған оқу іс - әрекет түрі: Сурет салу
Тақырыбы: Қағаз, қарындашпен таныстыру
Мақсаты: қағазбен майлы қарындашпен таныстырып, жұмыс істеу дағдыларын қалыптастыру.
Көлденеңінен, тігінен сызықтар сызуды үйрету. Зейінділікке, қабілетін дамыту.
Үстелде дұрыс отыра білуге және еңбек етуге тәрбиелеу.
Қажетті құрал - жабдықтар: сурет салуға арналған ақ қағаз, түрлі түсті майлы қарындаштар.
Қостілділік компонент: қарындаш - карандаш, қағаз - бумага.

Мотивациялық - қозғалушылық
Педагог балалардың назарын өзіне аударады.
Ертегі айтып береді.
- Қазір мен сендерге ертегі айтып беремін.
Ерте ерте ертеде...
Бір қорап өмір сүріпті.
Ол, міне, мынадай екен (қорапты көрсетеді).
Сырты қандай әдемі безендірілген (сыртқы суретіне тоқталып өтеді де), оның ішінде не бар екен?.....

Пән: Қазақ тілі (Т2)
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Қоршаған орта
Сабақ тақырыбы:Төрт мезгіл туралы оқу (4-сабақ)
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары: (оқу бағдарламасына сілтеме)2.2.4.1 суретті жоспар және тірек сөздер / сұрақтар негізінде шағын мәтінді мазмұндау
Сабақ мақсаттары:Барлық оқушылар: тірек сөздер негізінде шағын мәтінді мұғалімнің қолдауымен мазмұндайды.
Көптеген оқушылар: тірек сөздер негізінде шағын мәтінді мазмұндайды.
Кейбір оқушылар: тірек сөздер негізінде шағын мәтінді еркін, жүйелі мазмұндайды ...