Сыныпқа орта бойлы, дембелше денелі, сәнді киінген қара торы жігіт кіріп келгенде, оқушылар "бұл кім еді?" дегендей, бір-біріне таңданысып қарап қалды. Жігітті сонан соң барып шырамытты. Бұл келіп тұрған мынау сабағын бастағалы тұрған жас мұғалима ұстаздың жұбайы еді. Жігіт жолдасының жанына барып тұрды да: "Қайсысы, қане, тыныш отырмай жүрген?!" - деді. Балалар бір-біріне қарап жымың-жымың етісті. Мәселе түсінікті еді. Бұлар - ерлі-зайыпты жас, тату отбасылар. Екеуі де - жоғары білімді маман. Демек, сыныпқа сабақ беретін жас апай жолдасына сыныптың өзіне қиындық келтіріп жүргендігі туралы аз-маз бірдеңе айтқан болу керек. Ал жұбайын сыйлайтын жігіт оларды ертең барып тәртіпке шақырып бергісі келсе керек. Бірақ балалар бұл жігіттен ығысқан жоқ. Себебі олар сыныпқа ешуақытта да үшінші бір адамның кіріп, араласуға болмайтындығын жақсы біледі. Сыныпта тек мұғалім және оқушылар болады. Мұғалімнің жұмысына ешкім келіп сырттан араласпайды. Мысалы, мына жұбайдың жолдасы осы жерде мұғалім болған жағдайда да.

Рас, кейде өз мұғалімінің мүддесін қорғап, сыныпқа завуч немесе директордың кіретіні бар. Балалар мұның өзінің де артық екендігін іштей сезіп отырады.

Себебі сыныпта басты тұлға - тек мұғалімнің өзі.

- Қойсаңдаршы! - дейді мұндайда қыздар. - Жетті ғой қылжақтарың! Қазір тағы да директор келеді енді.

Сыныпқа директор келе жатады.

- Қайсысы, қане, отырмай отырған?! Еділбаев па?! Бұл класта бірдеңені бастайтын Еділбаев қой?!

- Бәрі, - дейді мұғалима орамалын көзіне апарып. - Ер балалардың бәрі.

- Мынау да ма?! - Директор саусағымен бірінші сыныптың баласындай болып, партадан бойы асар-аспас боп отырған баланы көрсетеді.

- Әй, саған дейін де басынайын дедің бе бізді?! Бұл сыныптың ер балдарын түгелдей колонияға жіберу керек қой. Сонда біледі бұлар мұғалімнің талабына бағынбау дегеннің не екенін! Мектебін сағынып жылайтын болады әлі! Өмір сені бағындырады! Өмір деген саған
мектеп пен мұғалім емес, басыңнан сипап отыратын. Сабағыңызды өткізе беріңіз, - дейді директор сонан соң мұғалимаға. - Бұлармен жеке-жеке сөйлесу керек.

Сынып сол күні тыныш отырады. Келесі сабақта да солай. Ал одан кейінгі сабақта баяғы әуенін бастайды.

Мұғалімнің талабына бағынбаған бір бала кейін өзі жігіт болып, әке атанғанда: "Сол кездегінің бәрі ақымақшылық екен. Мұғалімнің талабына бағыну керек екен. Мектепте он жыл оқисың ба, он бір жыл оқисың ба, сол өзің оқыған мектеп өзің жайлы бір ауыз жылы сөз айтпаса, сол уақытың босқа кеткенмен бірдей", - депті. Өзі оқыған мектебінің өзі жайлы бір ауыз сыртынан айтқан жылы сөзіне қуаныпты.

Әлгі жас мұғалима кейін басқа мектепке ауысып кетсе керек. Оның орнына келген дәл өзіндей жас мұғалима сыныпты шырқ үйіріп алып кетіпті.

.....

Кіріспе
Бүгінде еліміздегі экономокалық реформалар барысында көптеген өзгерістер болып жатыр. Әр түрлі заңдар қабылданып, құқықтық мемлекетімізді нығайта түсер түбегейлі шаралар жүргізілуде. Сондай өзгерістердің бірі, еліміздің нарықтық экономикаға көшуімен ілесіп келген күрделі құбылыстардың бірі - «лизинг» тақырыбының кең орын алуы.
Қазіргі кездегі нарықтық экономиканың заңына байланысты еніп отырған бұл ұғымның маңызы зор. Нарықтық экономикалық қатынастың заңы қатаң, икемің және ақшаң болса ғана өмір сүре аласың. Ал мемлекет мойнындағы дотацияға сүйеніп келген шаруашылықтар, зауыт, фабрикалар мұндай қатаң талап тезіне төзе алмай, өмір сүруден қалып, тоз - тоз болып кетті. Яғни белшесінен борышқа батып, банкротқа ұшырады. Олар жаңа экономикалық қатынасқа орай бұрынғы шаруашылықтар орнына қайта құрылған өндірістік кооперативтер. Алайда, олардың құрал - саймандары яғни техникасы бүгінгі күннің талабына сай емес, сапалы өнім беруге жарамсыз. Міне, еліміздің экономикасының өркендеуіне әсер ететін осындай мәселелерді шешуде инвестициялық құрал ретінде мүлікті жалдау шартының бір түрі лизингті қолдану оң нәтиже беретіні сөзсіз.....

Кіріспе
Монополия (грек. monos — жалғыз және poleo — сатамын) — 1) бір нәрсені иемденуге немесе қандай да бір іс-әрекетті орындауғы деген ерекше құқық; 2) капитализмге тән белгілі бір саладағы билік; 3) бір заттың мемлекетке, ұйымға, фирмаға, жеке адамға және т.б. жинақталуы.
Жұмыстың өзектілігі. Қазіргі таңда монополиялық державалар өз мемлекетінде немесе дүние жүзінде бәсекелес компанияларға қиындық туғызуда. Ал бәсекелестік болмаса, онда алға даму да баяу жүретіні белгілі. Тұтынушылардың олардан шегетін негізгі зияны — компаниялардың қалауынша қойылатын бағалар. Бағалар еркіндігі де бәсекелестіктің болмауынан туады. Осының салдарынан тұтынушылардың таңдауы да шектеледі. Ал бұл өз кезегінде елдің әлеуметтік жағдайы жағынан нашарлауын көрсетеді. Монополиялық билік ұсыныс пен сұранысқа да үлкен әсерін тигізеді. Қазіргі таңда Қазақстан Республикасы Дүниежүзілік сауда ұйымына кіруге дайындалуда. Бұл елдің отандық өнім өндірушілерінен жоғарғы деңгейдегі дайындықты талап етеді. Егер елде тек монополиялық компаниялар болса, онда олардың бәсекелестікке төтеп бере алуы мүмкін деуге болады.....

Пән: Жаратылыстану
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Табиғат физикасы. Жарық, дыбыс, электрлік, магниттілік.
Сабақтың тақырыбы: Көлеңке қалай пайда болады? 1-сабақ
Оқу мақсаты: 3.5.2.1 көлеңкенің пайда болу себептері мен ерекшеліктерін түсіндіру;
3.5.2.2 денелердің жарықты шағылдыру қасиетін түсіндіру;
3.1.2.3 экспериментті жоспарлау және жүргізу.
Сабақтың мақсаты: Көлеңке жарықтың түзусызықты таралуынан пайда болатынын, оның ерекшелігін түсінеді.......

(сықақ)

– Әй, шөпжелке албастылар!

Мен сендердің жындарыңды басқалы келдім,

Білімсіздіктеріңді...

Беттеріңе басқалы келдім

Тойыс, арттарыңды ашқалы келдім,-

Деген еді.

Директордың осы сөзі

Мұғалімдерді жіпсіз көгендеді.

Жөнге көнбегендерді

Айтқанына еріп

Жолында өлмегендері

Директордың қаһарына ілігіп, .....

Мұғалім үстелі мен орындығын балаларға темір пештің жанына жылжытқызып қойдырып алды. Сөйтті де, өзі сол жерге отырып алып сабағын беріп отырды.

Осы кезде мектептің завучы сыныптарды аралап жүр еді. Кезек осы сыныпқа келді. Завуч есікті ашып көрді де, өз көзіне өзі сенбеді. Мұғалімнің үстелі мен орындығы жоқ еді. Завуч ішке бас сұқты. Сонан соң пештің жанында отырған мұғалімді көрді.

- Мұның не? - деді завуч ренжіп. - Үстел мен орындықты орнынан неге жылжытасың?

- Онда тұрған не бар? - деді мұғалім аспай-саспай тура бір завучтың қитығына тигендей. - Кластың ішінде отырмын ғой. Кластың қай жерінде отырып сабақ берсем де дауысым, әйтеуір, балаларға естіліп тұрса болды емес пе?.....

Қазіргі қоғамда өзекті мәселелердің бірі – әлеуметтік, экономикалық өзгермелі жағдайларға өмір сүруге дайын болып қана қоймай, сонымен қатар оны жақсартуға игі ықпал ететін жеке тұлғаны қалыптастыру. Мұндай тұлғаға қойылатын бірінші кезектегі нақты талаптар шығармашылық, жоғары интелектілік, терең білімділік, кәсіби сауаттылық.Осыған байланысты мектеп баланың дамуында негізгі рөл атқарады. Баланың жеке тұлға ретінде жан-жақты дамуы, өзіндік көзқарасының қалыптасуы мен ой өрісінің кеңеюі мектеп қабырғасынан қаланады.

Ұлттық бірыңғай тестілеу – жалпы орта білім беру ұйымдарында оқушыларды қорытынды аттестаттаудың бір түрі.

Бүгінде қазақ тілін оқытудағы басты мақат – мемлекеттік тіл болып табылатын ана тілімізді жан-жақты терең меңгерту. Ал, бұл міндеттің орындалуына ҰБТ cынағына оқушыларды жан-жақты дайындау үлкен рөл атқаратындығы айқын. Оқушыларды ҰБТ-ға дайындауда төмендегідей жұмыстар атқарудамын.


ҰБТ-ға дайындыққа арналған жобалар құрастырдым.

Өткен тақырыптардан теориялық білімдер беремін.

Оқушының сабақ үрдісінде жаңа білімді меңгеруіне басты көңіл бөлемін.

Тест жұмысын орындағаннан кейін коррекциялық жұмыстар жүргіземін.

Тақырыптық тест құратырамын.

Әр тараудан кейін сынақ қабылдаймын.

Күнделікті сабақ барысында қойылған баға сол саба .....

Нарықтық эканомика жағдайында елімізде кез келген өндірістің әлеуметтік-эканомикалық тиімділігін жоғарылатуға мүмкіндік беретін персоналды басқарудың қазіргі кездегі түрлері мен әдістерін тәжірибеде пайдалану мәселелері ерекше мәнге ие болып отыр.
Қазіргі кезде меншік түрі әр түрлі кәсіпорындарда нарықтық қатынастардың дамуы мен кәсіпкерлікті ынталандыруға бағытталған ұйымдық құрылымдарды басқару әдістері мен түрлерін қайта өзгерту көбінесе тиімсіз және қойылған мақсаттарға жеткізбей отыр. Мұның негізгі себептерінің бірі – елімізде жүргізіліп отырған реформаларды нарықтық эканомиканың күрделі мәселелерін жоғары кәсіптік деңгейде, дәстүрлі емес жолмен шешуге қабілеті бар қажетті кадрлардың аздығы. Бұл мәселелерді шешу үшін персоналмен жұмыс істеудің тиянақты жүйесі керек. Тиімсіздігі белгілі қазіргі жүйе айтарлықтай өзгерісерге ұшырап отырған жоқ. Себебі ұйымдағы әр түрлі деңгейдегі басшылар мен кадр бөлімінің қызметкерлері кадр саясатының негізін айтарлықтай білі бермейді, көбісінің техникалық білімдері бар болғандықтан, басқару жүйесін техниканы дамытуға қарай бағыттай береді. Сондықтан басшылардың көбісі әлеуметтік және мәдени мәсәлелеріне, кәсіпорын персоналын жұмылдыра жұмыс істету жайлы жоспарлау мен ұйымдастыруға немқұрайды қарайды.
Кейінгі 20-30 жылдың ішінде персоналды басқару тәжірибесінде күрделі өзгерістер болды. Бұрын маман бұл салада қызметкерлердің іс қағаздарымен, инструкциялармен, ережелермен, сонымен қатар жұмыстың күрделілігін және жалақы мәсәләләрін шешумен ғана айналысатын еді. Ал қазіргі уақытта персоналды басқару функцияларының айырмашылығы мен рөліне келесі өзгерістер әсер етіп отыр:
1. басқару жүйесі мен кәсіпорындардың қарым-қатынастары түбегейлі өзгерді;
2. персоналмен жұмыс істеуге көмектесетін көптеген үйлестіруші әдістемелік орталықтар жойылды,
3. басқару және шаруашылықпен айналысудың жығдайлары күрт өзгеріске ұшырады, ал бұл болса ой-пікірдің селсоқтығына, арқа сүйенушілік сана сезіміне, қызметкерлердің немқұрайды қарауына қайшы келді.
Кәсіпорында менеджменттің тиімділік факторы есебінде персоналды басқару проблемасына кейінгі уақытта аса көңіл бөлініп отырғанына персонал менеджментінің маңыздылығын ғалымдар мен кәсіпорын басшылары мойындыуы себеп болып отыр.
Жалпы алғанда, персоналды басқару – ұйымда қажетті өндірістік тәртіпті сақтайтын, өндірістік функцияларды қызыға орындайтын жұмыскерлердің қажетті санымен қамтамасыз ету болып табылады.
Басшының ең басты міндеті өзіне бағынышты қызметкерлерінің күш-жігерін алға қойылған міндеттерді шешуге және оларды мейлінше жақсы атқаруға қабілетті ұйым құруға бағыттау болып табылады. ....

Мен нағыз патриотпын! Ата-бабам мұра етіп кеткен өзімнің ғажап тілімде сөйлеп, дәстүрімді дәріптеймін. Қазақ даласы – мәрттік пен кеңдіктің куәсіндей дарқан дала. Дарқандық қанына сіңген қазақ баласының рухы асқақ, арманы алып, мақсаты биік болуға тиіс. Жасампаздық рух жанына серік жомарт халықтың ұрпағы жасымауға міндетті.
Мен – өзім сүйетін елдің патриотымын. Қаныма біткен қайсарлық, мұңға мұқалмас жігер мені әрқашан кеңдікке тәрбиелеп, өрлікке жетелеп келеді. Алтай мен Атырауға, Арқа мен Алатауға дейінгі алып мекен арманыма қанат бітіріп, шабытыма шабыт қосқандай болады. Мен бақытты ұрпақ екенімді айтудан әсте жалыққан емеспін. Тағдырдың талай тезін басынан өткеріп, теперішін көрген қаймана қазақтың бағы жанар, бабы келісер уақыты жаңа мыңжылдықтың еншісінде. Замана зары өткен халықты кеудесін жаныштаған ауыр езгіден құтқарып, қалың ұйқысынан оятуға барын салған ақын М.Дулатов:
Алыстан Алаш десе аттанамын,
Қазақты қазақ десе мақтанамын.
Болса да әкем қазақ, шешем қазақ,
Мен неге қазақтықтан сақтанамын – деп жырлайды. Өршіл рухты ақын елінің ертеңі үшін жаны ышқына жар салады. ХХ ғасырдың басында жүрегі қазақ деп соққан асыл ұлдарымыз атойлап алаш атын алып ұран салса, ХХІ ғасырдың жаңа буыны әлемге қазақ атын паш етуі тиіс. Әлем жаһандану деп жар салып жатқан алмағайып заманда түркілік тектілік пен жасампаздықты, көшпелі ұлы өркениеттің асыл жәдігерлерін, бабалар аманатын шашау шығармай, келер ұрпаққа жеткізу – біздің басты борышымыз.
Менің кеудемдегі кішкентай жүрек «Отан» деп, «Қазақстан» деп бір сәт дамыл қақпай соғады. Ол жүректе қазақтың қаны бар. Ол жүректе ұлы өркениет жаратқан алып арман, асыл мұрат жатыр. Күре тамырды бойлай аққан әрбір тамшы қан «қазақ» деп атойлайды. Мен – нағыз патриотпын. Ұлы елдің, ұлы даланың ұрпағы екенімді мақтан тұтамын. Жаратылысымнан даланы сүйетін жаным оның әрбір сайы мен саласын, тауы мен тасын мейірлене құшады. .....

Пән: Көркем еңбек
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Демалыс мәдениеті. Мерекелер.
Сабақ тақырыбы: Мерекелік ашықхат
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме): 3.2.3.1 Нақты дәлдікке жету үшін материалдарды және компоненттерді өлшеу, белгілеу, қию, формасын келтіру, жинақтау, қосу және біріктіру
3.3.1.1 Өз жұмысының негізгі идеясын және үдерісін арнайы терменологияларды пайдаланып таныстыру.
Сабақ мақсаттары: • Мерекелік ашықхат жасау мақсатында ол туралы ақпарат жинау және оқып білу;
• Хабардарлығын көрсетіп, жеке жұмыстарын шығармашылықпен ұсыну. .......