Мал етінің құрамында адам организміне қажетті органикалық заттар түгелдей бар және ол оңай сіңімді күйінде кездеседі.

Малдың еттілігін мына төменгі көрсеткіштер арқылы бағалайды: тірілей салмағы, сыртқы дене пішіні, тәулігіне қосатын салмағы, тез жетілгіштігі, сойыс салмағы мен оның шығымы, ұшасының салмағы мен шығымы, ұшасының морфологиялық құрамы, сұрпы етінің химиялық және биологиялық құрамы......

Топырақ

Өсімдіктердің, жануарлардың (әсіресе микроорганизмдердің), климат жағдайларының және адамдардың әсерімен өзгерген жер бетінің үстіңгі борпылдақ қабаты. Топырақ бойында құнарлылық қасиеті, яғни өсімдіктерді сумен, басқа да қоректік элементтермен қамтамасыз ететін қабілеті болады. Механикалық құрамы (топырақ түйіршіктерінің мөлшері) бойынша топырақ құмды, құмдақ сазды және саз топырақ болып бөлінеді. Жасы мен генезисі бойынша — қыртысты күлгін топырақ, батпақты топырақ, ормандық сұр топырақ, қара топырақ, қоңыр топырақ, күрең топырақ, тағы басқалар болып бөлінеді. Топырақтың жер бетінде таралуы зоналық (горизонтальды және вертикальды) заңдылыққа байланысты. Топырақ - литосфераның жоғарғы әуе қабатымен байланысатын қабат, бүкіл биосферадағы тіршіліктің тірегі. Топырақ ғасырлар бойы топырақ түзуші факторлардың үздіксіз әрекетінен пайда болған табиғаттың ерекше табиғи, әрі тарихи денесі. .....

Тақырыбы: Аралар мен құмырсқалар – қоғамдық бунақденелілер.
Сабақтың мақсаты: 1. Аралар мен құмырсқалардың тіршілігі мен отбасы құру ерекшеліктерін және мінез - құлықтары мен түйсігі жайлы мәлімет алу.
2. Пәнге, тақырыпқа байланысты қызығушылық тарын іздену, құру және салыстыруға тапсырмалар беру арқылы дамыту.
3. Олардың табиғаттағы және адам өміріндегі маңызы жайлы білу, өмірде қолдана білуге үйрету және оларды қорғауға тәрбиелеу.

1 тапсырма: Дұрыс бір жауапты белгілеңіз.(1 ұпай)
1 Тірі ағзаларға тән белгілер
а) көбею б) ешқандай белгілер жоқ с) зат алмасу д) тыныс алу
Биология - ....
а) жер б) ауа с)ғылым д) тіршілік
2 «Жануарлар» оқулығын жазған Қазақстандық ғалымды ата
а) Х.Досмұхамедов б) К.Линней с)А.Грачев д) Ж.Құдерин
3 «Қызыл кітап»....
а) сирек кездесетін және жойылып кету қаупі бар өсімдіктер мен жануарлар түрлерін қорғау мақсатында жасалынған
б) сирек кездесетін өсімдіктер түрлерін......

І-бөлім. Төмендегі тест тапсырмасынан 1 ғана дұрыс жауабын табыңдар.Жоғарғы балл-35

1.Лейкопласта болмайды:
а/АТФ синтезі, б/гликоген синтезі, в/нәруыз синтезі, г/крахмал синтезі.
2.ХХ ғасырдың ортасында АҚШ-тың оңтүстік шатаындағы халықтарда негізгі қорегі жүгері болғандықтан, пеллагра ауруы .......................тапшылығынан пайда болды.
а/май қышқылы, б/никотин қышқылы, в/мырыш, г/холин
3.Дальтоник ерлі-зайыптылар, әкесі де дальтоник....

«Ешкі сүтінің пайдасы» тақырыбындағы ғылыми жобасына аннотация
Тақырыптың өзектілігі: қазіргі таңда ұмыт болып бара жатқан халық емдері туралы ізденіп талдау жасау. «Ешкі сүті тоқсан тоғыз аурудың емі» айқын мысалдармен дәлелдеп, көз жеткізу.
Зерттеу болжамы: Егер ешкінің сүті күнделікті өмірде, медицинада қолданылса өскелең ұрпақтың денсаулығы әлдеқайда зор болмақ.
Зерттеу заты: Ешкінің сүтінің пайдасы туралы терең білу.
Зерттеу әдістері: іздену, салыстыру, талдау, жинақтау, әңгімелесу т. б.
Жобаның мақсаты: Қазақ халқының көнеден келе жатқан қазақ медицинасының түрлері, аурудан сақтану шараларының мазмұны жайлы мағлұмат беру. Қазіргі таңда жастарға мал шаруашылығының жетістіктерін, ата – бабамыз ешкі өсірумен ертеден – ақ айналысқанын, сүтінің адам ағзасына пайдасын түсіндіру. Тәуелсіз елімізде ата - бабамыздың қалдырған асыл мұрасын қадірлеп жоғалтпай қайта жаңартатын ендігі болашақ - ұрпақ, біздің қолымызда......

Дәнекер ұлпа (Textus connectives, лат. Textus – ұлпа және connectives – дәнекерлік) – жануарлар организмінің барлық мүшелері құрамына кіретін , демде ең көп тараған ұлпа. Дәнекер ұлпасы мезенхимадан дамып, организмның ішкі ортасын құрайды. Олар эпителидің астын төсейді. Сонымен қатар органдардың қабығын түзіп организмдегі ұлпалардың қабатын толтырып отырады. Организмдегі барлық органдар мен ұлпалардың клеткалары дәнекер ұлпасы арқылы қоректенеді. Дәнекер ұлпасы ішкі зат алмасуын жүзеге асыратын ұлпа болып саналады. Сондықтан ол қан мен бірге тропикалық және қорғаныштық маңызы бар бір тұтас жүйе құрайды. Органдардың қабығында бұл ұлпа механикалық қызмет атқарады. Дәнекер ұлпасының бірнеше түрлері ажыратылады:
1. Ритикулярлық ұлпа
2. Борпылдақ дәнекер ұлпа
3. Тығыз дәнекер ұлпасы.
Дәнекер ұлпасы күрделі құрылым оның құрамында ұрықтың мезенхимасынан дамитын түрлі клеткалар, клеткалардың өлі өнімдері болып саналатын талшықтардың бірнеше типтері және гиалурон қышқылынан, хондротиннен, хондроитинсульфаттан және кератинсульфаттан тұратын сұйық немесе қоймалжың, аморфтық матрикс болады. Бұл ұлпалардың құрылысының аралық затардың құрылысына және әр түрлі талшықтар мен олардың орналасу тәртібіне байланысты болады.
Аралық заттар - әр түрлі талшықтар мен аморфты заттардан тұрады. Талшықтардың үш түрі болады.
1. Коллагенді
2. Эластикалық
3. Ретикулярлы
болып бөлінеді.
Дәнекер ұлпасын құрайтын клеткалар, әдетте, бір-бірінен қашық орналасады. Дәнекер ұлпасының клеткалары:
1. Фибробласт
2. Гистиоциттер
3. Майлы клеткалар
4. Пигментті клеткалар
5. Қанның клеткалары
Борпылдақ дәнекер ұлпа. Дәнекер ұлпасының бұл түрі адам мен сүтқоректілердің организмінде кең тараған. Борпылдақ дәнекер ұлпа терінің астында жатады. Органдардың, ұлпалардың және клеткалардың арасын толтырып тұрады. Борпылдақ дәнекер ұлпада түрлі бағытта тәртіпсіз орналасқан, коллогендік және эластиндік талшықтар болады. Олардың
арасында клеткалар орналасады. Борпылдақ дәнекер ұлпасының клеткалары:
фибробластар, гистиоциттер, адвентициялық клеткалар, толық клеткалар, май және пигментті клеткалар. Сонымен бірге қанның клеткалары да кездеседі – лимфоциттер, плазмоциттер және макрофагтар. Борпылдақ дәнекер ұлпасының клеткааралық заты талшықтар мен аморфты затан тұрады.....

Азу тістер — тістің шығып тісеуі мен пішініне байланысты: алдыңғы азу тістер (премолярлар) және нағыз азу тістер (молярлар) болып екіге бөлінеді. Алдыңғы азу тістер (dentes praemolares; лат. dens — тіс; лат. praemolaris - алдыңғы азу) адам мен жануарлардың жоғарғы және төменгі тіс доғаларында (аркадаларында) күрек тістерден кейін орналасады. Нағыз азу тістер (лат. dentes molares) алдыңғы азу тістерден кейін, тіс аркадаларының шетіне қарай орналасады. Азу тістер тамақты (азықты) шайнап үсақтауға арналған, өте берік те, қатты ас қорыту мүшелері. Алдыңғы азу тістер адам мен жануарларда .....

Зерттеу мақсаты. Алоэ өсімдігін зерттей отырып емдік ерекшеліктерін тиімді пайдалану және насихаттау.
Зерттеу жұмысының негізгі болжамы:
Алоэ өсімдігінің емдік ерекшелігін пайдалану арқылы көптеген аурулардың алдын алуға болады.
Зерттеу жұмысының әдістемесі:
- Ғылыми - әдебиеттерге шолу жасау;
- Тәжірибелер жүргізу;
- Емделушілер арасында сауалнамалар жүргізу;

Зерттеудің жаңалығы мен дербестік нәтижесі:
-Алоэ өсімдігінін емдік ерекшеліктеріне жан...