Кейкі батыр (Нұрмағамбет) Көкембайұлы (1871–1923 ж.), 1916 жылғы Торғай көтерілісінің батыры. Орта жүз құрамындағы Қыпшақ тайпасының Құланқыпшақ руынан шыққан. Тұрмыс тапшылығын ерте көрген Кейкі Жыланшық болысының алпауыты Р. Шашамбайұлының малын қорып, дұшпандарына аттандыратын.......
Малайсары (шамамен 1700–1756 жылдар) – Абылай ханның сенімді серіктерінің бірі, жоңғар шапқыншылығына қарсы күресте ерекше көзге түскен батыр әрі би. Қазіргі Павлодар облысының аумағында дүниеге келген. Арғын ішіндегі бәсентин руынан шыққан. Оның әкесі Тоқтауыл — батыр, балуан, анасы Мөлдір — қалмақтың атақты ноянының қызы, қарындасы Гауһар (Қабанбай батырдың әйелі) — ерлігі аңызға айналған қаһарман.......
Ертеде құла қасқа атты Құрмерген деген батыр болады. Батырдың жаны қылышында екен. Оның әкесі кедей адам болыпты. Мал дегенде жалғыз биесі бар екен. Бүкіл елінің қарағаны да осы бие көрінеді. Биенің туған құлынын жылда бір дәу көтеріп әкетеді екен. Жалғыз Құрмергеннен басқа ешкім оны іздеп шыққылары келмейді.
Бір күні ол әкесінен бата алып, құлындарды іздеуге шығады. Іздеп күн жүреді, ай жүреді. Жолда құлағын жерге төсеп жатқан кісіні кездестіреді.......
Ұлы жазушы Мұхтар Әуезовтің «Қилы заман» хикаяты көпке жақсы таныс. Кітаптың бас кейіпкерлері – Ұзақ батыр мен Жәмеңке бастаған патшалық Ресейдің отаршылдық саясатына қарсы көтерілген 1916 жылғы Қарқара көтерілісі шығарманың негізгі арқауы болғанын оқырман жақсы біледі. Ұлы қаламгер оқиғаның қасиетті ошағы Қабан-Қарағайдан басталғанын, осында Ұзақтың ақ бозы азаттықтың алғашқы құрбаны болып, ант қабылдағанынан.....
Әрбір ер отбасысыз жақсы өмір сүріп жатады. Бірақ, өмір өз дегенін жасап, біртіндеп әлгі адамды сенімінен айырады. Егер сіз төменде келтірілгендердің ішінен төрт белгіні өзіңізден тапсаңыз, демек, сізге өте-мөте батыл қадамға бару қажет деген сөз, нақтысын айтар болсақ (тек шошып кетпеңіз) - үйлену.
Пән: Әдебиеттік оқу Бөлім: Атақты тұлғалар Сабақ тақырыбы: Тұңғыш ғарышкер «Тоқтар батыр» Тұманбай Молдағалиев Оқу мақсаттары: 3.2.1.2 шығарманы іштей саналы түрде түсініп, көз жүгіртіп/ шолып/ түртіп алып/ қажетті ақпаратты тауып/ белгі қойып/сын тұрғысынан бағалап оқу; 3.3.2.1 шығарма кейіпкеріне хат/ ертегі (кейіпкер қосу, соңын өзгерту...)/ өлең (төрт жолды)/ әңгіме (оқығаны, көргені бойынша) жазу; 3.1.5.1 өз ойы мен сезімін көркем-бейнелі сөздерді қолдана отырып жеткізу. Сабақ мақсаттары: Барлық оқушылар: өлеңді түсініп оқиды, өлең мазмұны бойынша сұрақтарға жауап береді; Көптеген оқушылар: өз ойы мен сезімін көркем-бейнелі сөздерді қолдана отырып жеткізеді, кейіпкерге хат жазады;. Кейбір оқушылар: кейіпкерге хат жазады, өз ойын дәлелдеп, қорытынды жасайды......
Пән: Әдебиеттік оқу Бөлім: Атақты тұлғалар Сабақ тақырыбы: Пулеметші батыр қыз Сәду Машақов «Мәншүк» Оқу мақсаттары: 3.1.5.1 өз ойы мен сезімін көркем-бейнелі сөздерді қолдана отырып жеткізу; 3.2.1.2 шығарманы іштей саналы түрде түсініп, көз жүгіртіп/ шолып/ түртіп алып/ қажетті ақпаратты тауып/ белгі қойып/сын тұрғысынан бағалап оқу; 3.2.7.1 мұғалімнің көмегімен шығармадағы әдеби көркемдегіш құралдарды (теңеу, эпитет, кейіптеу) табу. Сабақ мақсаттары: Барлық оқушылар: шығарманы түсініп оқиды, өлең мазмұны бойынша сұрақтарға жауап береді; Көптеген оқушылар: өлеңді шолып оқиды, кейіпкерді көркем сөздерді қолданып сипаттайды: өлеңдегі көркемдеуіш құралдарды табады; Кейбір оқушылар: өлеңдегі көркемдеуіш құралдарды анықтайды, сөйлеу барысында қолданады......