Бозінгендей боздадым, Өз құрбымнан озбадым. Оң жаққа салған қу төсек, Жақсылықпен тозбадың. Айналайын, Құдайым! Оң жақтан неге қозғадың? Шақырайын шаяндай, Бар дауысыммен аянбай. Қосыла түсіп айрылдым, Қожіке мен Баяндай. Жасымнан мені зарлаттың, Құдіреті ұлық бір Алла-ай. Құдай қосқан жолдасым, Түсірдің мені қиялға-ай. Жолдасым еске түскенде, Отырмын жерден тұра алмай.....
Пән: Қазақстан тарихы Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: 7.4А XIХ-XX ғасырдың басындағы Қазақстанның мәдениеті Сабақ тақырыбы: Қазақтардың XIX ғ. соңы– XX ғ. басындағы ауызша тарихи дәстүрдің дамуы 1-сабақ Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары: 7.2.3.4 – Шәкәрім Құдайбердіұлы, Мәшһүр Жүсіп Көпейұлы, Қ.Халид еңбектерін тарихи дерек ретіндегі маңызын айқындау Сабақтың мақсаты: Ш. Құдайбердіұлы, М. Көпейұлы және Қ. Халидтің тарихи дерек негізінде жазылған шығармаларының мазмұны мен мәнін зерттеу....
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: 6 Сабақ тақырыбы:Салт-дәстүр және ауыз әдебиеті. «Шалқан» ертегісін жазу. (2-сабақ) Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары: (оқу бағдарламасына сілтеме)Ж 5 Жай сөйлемдерді жазуда бас әріптер мен нүктені саналылықпен қолданады. Сабақ мақсаттары:Барлық оқушылар төмендегіні меңгереді: Жай сөйлемдерді жазуда бас әріптерді қолданады. Оқушылардың көпшілігі: Жай сөйлемдерді жазуда бас әріптер мен нүктені саналылықпен қолданады. Кейбір оқушылар: Жай сөйлемдердің арасына қойылатын тыныс белгілерді саналылықпен қолданып, ара жігін ажырата алады.......
Бісміллә еді сөз басым, Айтсам бір келер көз жасым. Кетіпті-ау әкем келмеске, Иманың болсын жолдасың! Бір пайғамбар Нүсіп-ті, Басынан сұңқар ұшыпты. Кеше де жүрген әкешім, Қара жерге түсіпті. Имансыз ауыз ашпаған, Дәретсіз жерді баспаған. Иманды болғыр әкем-ай! Артына бізді тастаған. Әкем келді сексенге, Жылайын жұртым сөксең де. Әкемдей, шіркін, жан тумас, Алтын мен күміс ексем де! Мұңы бар адам жылап тұр, Мұңы жоқ адам сынап тұр.....
Биссимилләдан бастайын, Тездете айтып саспайын. Иманды болғыр, әкежан! Аузымнан қайтып тастайын. Есік алды қос арық, Екеуі де бос арық. Иманды болғыр, әкежан! Қалдық қой біз бозарып. Дүние, шіркін, жалған-ай! Өте шығар алдап-ай. Әкешім, сенен айрылып, Артыңда қалдық зарлап-ай! Алдым биік, артым жар, Айналатын жерім тар. Иманды болғыр, әкежан! Бір көруге болдым зар.....
Ауыздың шырышты қабығының аурулары көбіне организм әлсіреген, ауырғыш, иммунитеті төмен балаларда және бала күтімінің гигиеналық тәртіптер сақталмаған кезде жиі ездеседі.
Себептері: Әртүрлі микробтар (стафилококктар, стрептококктар) мен вирустар. Бұл микроорганизмдер аызға таза емес ыдыстармен, ойыншықтармен, әртүрлі күтім бұйымдарымен түседі.
Айқындалуы: Ауыздың шырышты қабығының зақымдану дәрежесіне байланысты:
Аударма - адам қызметінің байырғы түрлерінің бірі. Халық арасындағы үзілмейтін үрдіс. Аударма көптеген халықтардың тілдерінің және әдебиеттерінің пайда болуында және дамуында маңызды рөл атқарады. Аудармашы түпнұсқа тілін терең әрі жан-жақты біліп, сондай-ақ, сол халықтың тарихы мен мәдениетін көрсеткен жағдайда ғана аудармашы аударманың әлеуметтік жоспарын сәтті орындайды. Аударманың бірінші теоретиктері аудармашылардың өзі болды. Кез-келген теориялық концепциялар аударма процесінің қадағаланып отырған фактілерінің сипаттамасына сүйену керек, сонымен бірге осы фактілерді жалпылап, түсіндіру керек. Аударма - бұл күрделі құбылыс. Оның жеке аспектілері түрлі ғылым салаларын зертеу пәні болуы мүмкін. Пәнге байланысты зертеуді бірнеше түрге бөлуге болады:психологиялық аударматану, әдебиет аударматану, этнографиялық аударматану, тарих аударматануы және т.б. Аудармашылық халық арасындағы мәдениеттің әдебиеттің, қатнастың ортақ жылжу процесіндегі даму қабілеті. Аударма сын - бұл, аударма өнерінің қандай дәрежеге жеткендігін көрсететін бірден-бір көрсеткіш. “Әр халықтың адамзатқа, өткен мәдениетке, көршілеріне деген өзіндік ерекше қатысы бар. Әр халықтың аудармашылық іске байланысты өзінің тарихы бар. Бірақ, ұлттық мәдениеттің дамуындағы халықтың шығармашылығы, әдеби тілінің өзара байланысындағы аударманың рөлі белгіленген заңдарға бағынышты” [7] Олексий Кундзич а)Аударма түрлері. Аударманың жалпы екі түрі бар; 1) Жазбаша аударма 2) Ауызша аударма Жазбаша аударма мен ауызша аударманың бір-бірінен айырмашылығы – бұл осы аудармалардың әрқайсысын жүзеге асыру барысында, аудармашы түпнұсқаның әртүрлі үзінділерімен жұмыс атқарады. Аудармашы жазбаша аударма кезінде түпнұсқадағы айтылымды бірінен соң бірін аударады, бірақ түпнұсқаның мәтіні түгелдей оның қолында болады, және де әр айтылым берілген мәтіннің бірлігі болып есептеледі. Аудармашы бөлек айтылымды бүкіл мәтіннің мазмұнымен қатыстыра аударады;ол мәтіннің алдыңғы және соңғы бөлімдерінен аударма нұсқасын таңдауға қажетті қосымша ақпаратты іздей алады, ойдың даму логикасын , бөлек айтылымдар арасындағы дұрыс байланысты бақылай алады. ....
Аран немесе ауызжұтқыншақ — ас (азық) қорыту жүйесінің дененің бас аумағында орналасқан бөлімі. Ауызжұтқыншақ екі бөлімнен: ауыз қуысынан және жүтқыншақтан тұрады. Ауыз қуысын (көне грекше: cavum oris, көне грекше: cavum — қуыс, көне грекше: оr — ауыз) — жоғарғы және төменгі ерін, ұрт, тіс, қызыл иек, қатты және жұмсақ тандай, тіл, сілекей бездері құрайды. Ауыз қуысында ас механикалық өндеуден (шайнау, сілекеймен жібіту, араластыру) өтеді және сілекей .....
