Курстық жұмыс: Тарих | Кенесары ханның халық ауыз әдебиетіндегі бейнесі

Тақырыптың мақсаты:
Кенесары Қасымұлы бастаған ұлт – азаттық көтерілістің халық ауыз әдебиетіндегі бейнесін толық ашып, тарихи тұрғыдан жан – жақты баяндау.

Тақырыптың міндеттері:
--- Кенесарының жыраулар жырындағы бейнесін ашу.
--- Ол туралы жазылған әдебиеттерді қарастыру.
--- Кенесары көтерілісінің деректерін саралау.
--- Көтерілісті жан—жақты зерттеу.
Тақырыптың өзектілігі. Қандай халық болса да оның тарихы --- ұлт болып қалыптасуында үлкен әсерін тигізеді. Сол тарихымыз Кеңес одағының қылышынан қан тамып тұрған кезде, дұрыс зерттелмей келді. Тәуелсіздік алған соң, ғана тарихымыздың ақ таңдақ қалған жерлерін анықтай бастадық. Сол ақ таңдақтың ең бір үлкені – халқымыздың ұлт азаттық жолындағы Кенесары Қасымұлы бастаған күресі.
Енді міне, еліміз аңсаған тәуелсіздігі алғаннан кейін, Кенесары көтерілісін дұрыс бағалау бүгінгі күнгі қазағым деп соғар жүректердің борышы.
Тарихтың тарихнамасы. Патша өкметінің отарлау саясатын ақтаған Л. Мейр, А. Добрасмыслов, М.Красовский, М.Тереньевтер Кенесарының ұлт азаттық күресін «заңға қайшы» әрекет деп қабылдап, көтерісшілерді «тобыр» «шайка» деп, көтеріліс басшыларын -- «қарақшы» және «жыртқыш» деп барынша қаралап жазды.
Мұндай теріс байлам --- Кеңес өкіметі кезінде де қайталанды. Олардан: А. Рязанов, М. Стеблин – Каменская, А. Якушин және М. Вяткиндер. Бұлар Кенесарыны өз мүддесін көздеді десе де, алайда оны мықты қолбасшы, ақылды саясаткер, нағыз патриот деп мойындады.
Сондай – ақ, орыстың аты әлемге әйгілі географ саяахатшысы П.Семенов Тянъ – Шанъский. Кенесары ханды біздің дәуірімізге дейінгі халқын Рим империясының жаулап алушыларына қарсы көтерген Понт патшасына теңеп « Қазақ халқының Митридаты» деп атауы, оның ұлы кұрескер екендігін даусыз мойындауы деп ұғынуымыз керек.
Кеңестің дәуірі кезіде Кенесары көтерілістің жай жапсарын терең байандаған шоқтығы биік екі еңбекті айрықша атап айтуымыз керек. Оның бірі – тарлан тарихшы Е.Бекмаханов «Қазақстан ХІХ – ғасырдың 20 -- 40 жылдар» атты монографиясы.Бұл кітаптың ұлтшылдықты уағындайтын антикеңестік, тек Сталин өлгеннен кейін ғана ақталғандығы белгілі.
Екіншісі-заманымыздың заңғар жазушысы Ч.Есемберлинің «Қаһар» романы . Көркем шығарма болғаны мен Е.Бекмахановтың еңбегі
қамауда жатқансол кезде бұл романның талайымыздың көкремізге
«осындай да бабаларымыз болыпты-ау» деген сезім сәулесін себізгілеп, тұтас бір ұрпақтың көзін ашып көңілін оятқан ешқандай дәлелдеуді қажет етпейтін шындық .
Қазақ атты халық мекендейтін байтақ аумақты тұтас қамтыған Кенесары Қасым ұлының көтерілісі туралы көптеп кітаптар шыға бастады. ....
Курстық жұмыстар
Толық
0 0

Өлең: Сары жез құмған-ай (Қазақ ауыз әдебиеті)

Біздің ауыл, сұрасаң, Белтұрғанда,
Биік ағаш солқылдар жел тұрғанда.
Күн мен айын басқаның мен қайтейін,
Тал шыбықтай солқылдап сен тұрғанда.

Сары жез құмған-ай,
Отта тұрған-ай.
Айналайын көзіңнен,
Ашып-жұмған-ай......
Өлеңдер
Толық
0 0

Өлең: Ананың ұлын жоқтауы (Қазақ ауыз әдебиеті)

Мінгенде атым қан жирен,
Қан жирен жүрер әр күймен.
Алды-артымды ойласам,
Әуе айналып, күн күйген.
Белеңге шығып қараймын,
Желге шашымды тараймын.
Келмеген соң жалғызым
Не болам деп ойлаймын,
Кереге бойын бойлаймын.
Әуеден ұшқан кекілік,
Кекілік отыр бекініп.
Жылады деп сөкпеңдер,
Жалғызымнан айрылып,
Мен отырмын өкініп.
Қайыңнан алған күрегім,
Қайғылы болған жүрегім.
Алладан мен тілегем жоқ,
Осылай болды тілегім.
Білезік салдым білекке,
Жеткізе ме деп тілекке.....
Өлеңдер
Толық
0 0

Өлең: Келіншек (Қазақ ауыз әдебиеті)

Қан түссе аяғына ат сүріншек,
Келгенде жиырма беске қыз еріншек.
Осы әнге шаттандырып салады екен,
Түбінде займкенің бір келіншек.

Әмірхан, Темірхан,
Ау, қалқатайым-ау,
Бір келіншек-ау......
Өлеңдер
Толық
0 0

Өлең: Ақ дариға (Қазақ ауыз әдебиеті)

Қолымда бір қамшым бар бүлдіргелі,
Айтайын мен бір сөзді күлдіргелі.
Орныңнан әрі отырған, ахау, бермен отыр,
Қолымда қармағым жоқ ілдіргелі-ай.
Ақ дариға, ілдіргелі-ай.

Қолымда бір қамшым бар бунақтаған,
Бәйгеден екі ат келер ойнақтаған.....
Өлеңдер
Толық
0 0

Өлең: Бүлдірген (Қазақ ауыз әдебиеті)

Қонғаны аулымның ой болса екен,
(Қорадан өріп шығар қой болса екен.)
Ойдан төмен жайылған қой болса екен.
Тілеуін екі жастың біз тілейік,
Мереке, күнде осылай той болса екен.

[Қайырмасы]
Бүлдірген,
Қандай жақсы,
Құрбылармен бір жүрген......
Өлеңдер
Толық
0 0

Өлең: Алла жар (Қазақ ауыз әдебиеті)

Өлең басы бісміллә деп айтайық, ай,
Жарасымсыз жаман сөз неге айтайық.
Алла жар.
Бәрімізді жаратқан Жаппар Құдай, ай.
Құдайды айтпай алдымен, нені айтайық.
Алла жар.

Бола берсін Алла жар,
Шырқа, сәулем, әнге сал. .....
Өлеңдер
Толық
0 0

Өлең: Шынар-ай (Қазақ ауыз әдебиеті)

Қаратаудың басынан арша ап жүрмін,
Көтере алмай аршамды шаршап жүрмін.

[Қайырмасы]
Шынар-ай, әркім бір сізге құмар-ай,
Қайткенде көңілім тынар-ай.

Кішкентайдан бірге өскен, қарағым-ай,
Көре алмастан жүзіңді аңсап жүрмін.....
Өлеңдер
Толық
0 0