Қазақтың ұлттық әдебиетiнiң төл тарихы қазақтардың ұлт болып қалыптасуы мен дербес мемлекеттiгiн құрудан басталады. 15—16 ғ-ларда қазақ жыраулары ежелгi түркi поэзиясындағы дидактик. сарынды мазмұндық, тiлдiк, стильдiк жағынан жетiлдiре түстi, гуманистiк, философиялық ой-пiкiрлердi қоғамдық дамудың жаңа асқар биiгiне шығарды; қараңыз: Жыраулық поэзия.
18 ғ-дың соңына қарай, Қазақ....

He айтам саған, жаным-ай, не айтам саған
Кете бердім жолменен шайтан салған.
«Қолда барда алтынның қадірі жоқ».
Қиын екен қосылып, қайта аңсаған.
...Сен қалдың қадіріме...

Сонымен құладың ба, тас қамалым,
Қалмады күйініштен басқа амалым,
Зиратың аяқ асты.....

Жол апатына ұшыраған Ернар Айдар есін жиді деп хабарлайды nur.kz.

Бұл туралы әнші Бағлан Әбдірайымов өзінің желідегі парақшасына жазды.

Казах не беспокоится о том, угодны ли Богу его моления. Он делает только то, что делают другие — встает и падает, молясь. С Богом обходится примерно как с купцом, явившимся за долгом: “Это все, что имею, хочешь — бери, не хочешь — не из-под земли же я достану тебе скот”. Не будет утруждать себя, думая, ломая язык......

Шортанбай-XIX ғасырдағы қазақ әдебиеті тарихынан елеулі орын алатын, өзіндік сөз өрнегі бар өнерпаз. Туған елінің тарихи тағдырын болжап, халқының басына түскен ауыртпалықтарды көкірегі қарсы айырыла жырлаған өз дәуірінің тамаша жырау-ақыны: замана құбылыстарының шындығына өз түсінігі тұрғысынан үкім шығарып, іргесі сөгіліп, реңі кетіп бара жатқан қоғамдық құрлыс пен ата-баба салтының жоғын жоқтап, зар шеккен ақ ниетті......

Патшаның қолтығы кең, құйрығы ұзын.

Бақа - көлінде патша,
Балық - суында патша,
Жігіт - елінде патша.

Патшаң соқыр болса, көзіңді қысып сөйле.

Туған күн кешіне барарда ең бірінші ойымызға «нендей сыйлық алып барамын», «не киіп барамын» деген секілді ойлар келеді. Оны таңдап алған соң барып, туған күн иесіне не ұнайтынын еске түсіре бастаймыз. Кей кезде таңдау жасай алмай қиналып қалатын да кездеріміз болады.
Әйел заты сыйлық алғанды өте жақсы көреді. Сыйлық сыйлана қалса, маған деген ықыласы, шын көңіл бөлуі деп түсінеді. Сондықтан да қыз-келіншектерге сыйлық аларда мағыналы, белгілі бір жақсы ниетті жеткізе алатындай сыйлық алған жөн. Әр сыйланған сыйлық шын жүректен болса, сыйлық алушыға жарқын көңіл, қуаныш сыйлайды.
8-наурыз қарсаңында ер адамдар өз жарларына, жақындарына сыйлық......