Эссе: Үй керек

Үй – адамның басты баспанасы. Адамзат баласы жұмыр жер бетіндегі тіршілік атаулының биігі – адам болып жаралып, таспен тасты үйкеп от жаққаннан, қайла ұстап қайратын жұмсағаннан бері үй жасауға құмар. Бұл құмарлық ыстық пен суықтан, түрлі сыртқы күштерден қорғануға деген биологиялық, қала берсе, қарапайым тұрмыстық қажеттіліктен келіп шықты. Есте жоқ ескі заманда баспана үңгірден басталып, кейін ұра, одан беріректе лашық, жаппа, киіз үй болып жалғасып, келесі сатыда іргетасы қаланып, керегесі көтерілетін қазіргі тұраққа келіп табан тіреді.

Қазақ тілінде «үй» сөзі «шаңырақ», «отбасы», «түтін», «үй іші», «отау» және «баспана», «қоныс», «тұрақ», «жай», «там», «пана» деген сөздерге синоним ретінде қолданылады. Алғашқы синонимдік қатардағы ұйытқы сөздің «отбасы» екеніне қарап қазақ атамыз материалдық құндылықтардың бәрін отбасы құндылығының алдына әкеп басын идіріп, соған қызмет көрсеткізіп, қажетіне жаратқанын аңғарамыз.

Үй әрбір адамға керек. Өң мен түсі түрлі-түрлі, ниеті мен пейілі әр қилы адамзат баласының бір бөлігі басқа түскенге баспақшыл деп немесе тағдырына наласын жаудырып тулақтай болса да тұрақ-жайға жете алмай зар, бір бөлігі барына қанағат етушілер, қалғаны баспанасы бар болу деген бақытты баяғыда-ақ ұмытып кеткендер. Тіпті кейде жылдар бойы жабық тұрған үйлерінің кілтін қайда қойғанын әлдеқашан есінен шығарып алғандар «кілтсіздерді» де кездестіреміз.......
Эсселер
Толық
0 0

Шығарма: Қырық күн үлкен жүрек тоқтағалы

Қырық күн үлкен жүрек тоқтағалы,
Біз оны көп айтармыз жоқтап әлі,-деп бір кездері Әбділда ақын жырлағандай Алланың берген саналы ғұмырын асқан парасаттылықпен пайымдап, тынымсыз тірлікпен терлеп, елеулі еңбекпен көгеріп, жан-жағын қаумалаған қауымға сыйластықпен сән түзеп, өзінен кейін өшпестей із қалдыруға бекініп, жай отындай жарқ етіп, мынау фәниден мезгілсіз мизам боп ұшып кететін, санада қаққан қазықтай қатталып қалатын ерекше жандарды таңды таңға ұрып жырлап біте алмайсың... Сондай жанның бірі әрі бірегейі Сарысу ауданының сары даласында Жаңа-арық деген өнегелі өлкесінде 1965 жылы шыр етіп дүние есігін ашқан, ес білген шағынан ортасында озық ойымен оңашаланған, зеректігімен зерделенген, қабақ шытып көрмеген, өмірде өзіндік қалпынан өзгермей, адалдық пен аңқылдаған ақ жүрек пейілінен айнымаған қайсар қыз Зияш Тұзақбайқызы. Бала күнінен әдеби кітаптарға аңсары ауып, тауып сөйлейтін сөзшеңдігімен ел құлағын елең еткізген есті қыз алтын ұя мектебінен түлеп ұшып арман қуып қазақи ұлттық құндылықтардың қаймағы бұзылмаған шырайлы Шымкенттің педагогикалық институтының филология факультетіне оқуға түсіп оны ойдағыдай тәмамдайды. Бірге оқыған курстас құрбы қыздары Зияшпен университет қабырғасында және жатақханада өткен әр күндерін тәтті ертегідей ерекше еске алып отырады.

Ол кездері жаңадан оқу бітірген жас мамандарды қолына бір жапырақ қағазын ұстатып ұстаздықтың ұлы ісіне белсене атсалысуға бағыт беріп, шалғай ауылдарға жіберетін болған. Машақаты мол мамандықты бір кісідей игеріп, игілікті істі иіруге икемділік танытқан инабатты бойжеткен Комунар мектебі яғни қазіргі Шоқай датқа атындағы орта мектепке жолданады......
Шығармалар
Толық
0 0

Сабақ жоспары (ұмж): Нұрсұлтан Назарбаевтың Астананы көшіру стратегиялық шешімі неліктен қабылданды? (Қазақстан тарихы, 10 сынып, ІV тоқсан)

Пән: Қазақстан тарихы
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:10.4 А.Тәуелсіз Қазақстан мемлекеттілігінің нығаюы (1997 жылдан бүгінге күнге дейін)
Сабақ тақырыбы: Нұрсұлтан Назарбаевтың Астананы көшіру стратегиялық шешімі неліктен қабылданды?
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме): Астананы Қазақстанның өркендеуінің нышаны ретінде бағалау;
Тәуелсіз мемлекеттің қалыптасуындағы тұңғыш Президент, Ұлт көшбасшысы Н. Назарбаевтың ролін түсіну
Сабақ мақсаттары: Әр түрлі дерек көдерінен тарихи фактілерге сүйене отырып, оқиға желісін құрастыра алады, түсінеді;
Астананы көшіру секілді тарихи оқиғаға өзіндік пікір (интерпретация) айту арқылы өзіндік көзқарастары дамиды;......
Ұзақ, орта, қысқа мерзімді жоспар (ҰМЖ, ОМЖ, ҚМЖ)
Толық
0 0

Сабақ жоспары (ұмж): Ежелгі Грекия өнерінде мифтер қандай көрініс тапқан (Дүниежүзі тарихы, 5 сынып, ІІІ тоқсан)

Пәні: Дүние жүзі тарихы
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Ежелгі Грекия мәдениеті
Сабақтың тақырыбы: Ежелгі Грекия өнерінде мифтер қандай көрініс тапқан
Оқыту мақсаттары: 5.2.2.3 Ежелгі дүниенің мәдениетіне сипаттама беру
Бағалау критерийлері: 1.Неліктен ежелде мифологиялық түсінік болғанын 2-3 себеппен түсіндіру;
2. Ежелгі грек өнеріне мифологияның ықпалын 2-3 мысалмен келтіру;......
Ұзақ, орта, қысқа мерзімді жоспар (ҰМЖ, ОМЖ, ҚМЖ)
Толық
0 0

Эссе: Бірер сөз

Туған жер-тұңған шежіре

"Туған елдің түтіні күйесіз" дейді ғой?
Әсте, сұңқар да қиясын,торғай да ұясын аңсайтыны белгілі ғой. Себебі сол табиғаттың заңы осы. Ғұмыр-дариямызда өлшеусіз толқыны тербелген туған жер жайлы алыста тұрып-ақ жазарым жетерлік..Айтарым көп-ті. Сенсеңіз де, сенбесеңіз де менің өскен жерім жұмақ мекен. Жо-жоқ, бәрі айтатын "жұмаққа" емес менің "жұмағыма" төрлетіңіз ендеше.!
Туған жер-адам табиғатының тынысы. Менің балалық шағымның жұмағына айналған бұл мекеннің ауасы түгіл шаңынан жұпар аңқиды. Шуылында бір жанға жайлы тыныштық бар. Ал,күздегі ескен самалынан бір сырды ұзуға тиіссің! Терезе бойындағы тал-теректен,
шашылған жапырақ бетінен шабыт алуға мәжбүрсің! Мал-жанның, құс тіршіліктің, тау-тастың, құбылған ауа-райының бір күндік ішкі дауысынан хабарыңыз болар ма? Әнге баладым өз басым.Тұнып тұрған табиғаттың таланты.Тіпті бір шығарма дерсіз! Автор табиғат секілді. Еріксіз,себепсіз еліңе деген алай-дүлей белгісіз сезімдерің қаламыңа тұсауланбай, жүрегіңе үстемдік етпей тұрмайды-ау,сірә! Қанатты кеңге, қиялды шыңға апаратын бұл сезімнің рухы биік қашан да.......
Эсселер
Толық
0 0

Махаббат хикаясы: Неге мен кінəлімін?

Біз екеуіміз жүргенімізге 2 жылдай болды.Сол 2 жыл аралығында көптеген оқиғалар болды. Біз екеуміз менің сінілім арқылы таныстық. Сол күннен бастап екеуіміз телефон арқылы сөлесип жүрдік. Сосын ол Астанага кетіп қалды біраз уақытқа. Сөйтіп сөйлесіп жүргенде екеуіміз бір-бірімізге ғашық болып қалдық. Ол Астанадан келгеннен кейін маған жүруге ұсыныс жасады. Мен жақсы көргеннен кейін келістім. Ол мені шын сүйетін шығар деп ойлағам. Шын мәнінде олай емес екен. Ол менің сыртымнан басқа қызбен жүріп жүрген екен. Ол мемен наурыздан бастап жүрді и ол қызбенда жүріп жүрген.

Ол кыздың туған күні маусым айында екен. Мемен жүріп жүрседе сол қызға туған күнінде үйленуге ұсыныс жасаған екен. Бірақ ол қыз оған жоқ дегеннен кейін маған көп мəн бере бастады. Ол маған көп өтірік айтатын. Мен жақсы көргеннен кейін оны кешіре бердім. Ол менің ак көңілдігімді жие пайдаланатын.Ол кайда баратының менен жасырмайтын......
Махаббат хикаялары
Толық
0 0

Махаббат хикаясы: Мен оны жақсы көремін, бірақ

Мен онымен 2011 жылы тамыз айында таныстым.Шынымды айтсам,оны бұрыннан танитынмын.Тек жақын араласпайтынбыз.Екеумиз ұялы телефон арқылы,агент арқылы сөйлесіп жүрдік.Ол мені "аппақ қарындасым" дейтін.Мен де оны "аға" ретінде сыйлайтынмын.Осылайша "ағалы-қарындастай" боп араласып кеттік.Бір-бірімізден ештеме жасырмайтынбыз.Көп ұрсып қала беретін едік.Кішкентай нәрсеге таласып қалатынбыз.Ол менен екі жас үлкен болса да,тура кішкентай бала сияқты еді.Көшеде көріп қалсақ та,қырылып қала беретін едік.Бір үйдің балаларындай болатынбыз.Оға н "ағам" деп еркелейтін едім.Сол күндер қызық еді.
Бірде ол мені "аппақ қарындасым" демейтін болды. Менімен де бұрынғыдай сөйлеспейтін болды.Мен оған "неге мени қарындасым демейтин болдың?" десем,ол ангимени баска жакка бурып жиберетин.Бір күні ол маған "Жеңешең болады" деди.
Төбемнен жай түскендей болды."Кім?" деп сұрадым,бірақ ол айтпады."Уақытында көресің" деді де қойды.Ал мен болсам,онша қуана қойған жоқпын.Себебі оны "қызғандым".Егер оның қызы болса,ол мени ,"қарындасын" ,умытып кетеди деп ойладым.(Мумкін соның өзі МАХАББАТ шығар) Муным арине "балалық" қой. Ол екеумиз сойлесип журдик.Біра қ ол менімен сөйлесіп отырғанда,жылап отырғанын байқайтынмын.Не болды деп сурасам,ештеме деп баска ангиме айтып кететин.Сонымен не керек,оның "женешең" деп жүргені - өзім болдым.Мен сол кезде бәрін түсіндім.Ол маған сүйетіндігін өзі айтуға батылы жетпей,құрбыларымнан айтып жіберіпті.

Алғашында сенбедім,бірақ артынан бәрін түсіндім.Онын мени суйетинин естигенде танкалганыммен,іштей қуандым.Себебі мен де оны унататын едим.Арада күндер өтіп жатты.Ол екеумиз сойлесе алмай журдик.Білмеймін,мүмкін,Бір-бірімізді жоғалтып алудан қорықтық- ау,шамасы!Бір-бірімізге қатты бауыр басып қалған едік.Ақыры мен оған бір мүмкіндік беруге бел будым......
Махаббат хикаялары
Толық
0 0

Өлең: Жұмағали Саин (Мавзолейде)

Мраморлы Мавзолейдің,
Кіріп келсем ішіне.
Көзін жұмып жатыр Ленин,
Дақ түспеген түсіне.
Бұл:
Ұлы жан, терең мұхит...
Қалың ойға батқандай.
Бұл әлемге күн нұрындай,
Жаз бергендей — атқандай.
Қолтығынан қызыл жұлдыз
Шығып күлім қаққандай,
Барлық әлем жан рахатын,
Содан ғана тапқандай.......
Өлеңдер
Толық
0 0

Сабақ жоспары (ұмж): Механикалық және магнит өрісінің энергиялары арасындағы сәйкестік. (Физика, 10 сынып, IV тоқсан)

Пән: Физика
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Электромагниттік индукция
Сабақ тақырыбы: Механикалық және магнит өрісінің энергиялары арасындағы сәйкестік.
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме): 10.4.5.3 - механикалық және магнит өрісінің энергиялары арасындағы сәйкестікті жүргізу;
Сабақ мақсаттары: - механикалық және магнит өрісінің энергиялары арасындағы сәйкестікті жүргізу.......
Ұзақ, орта, қысқа мерзімді жоспар (ҰМЖ, ОМЖ, ҚМЖ)
Толық
0 0

Сабақ жоспары (ұмж): Координатадағы есептерді шығару 3-сабақ (Б-бөлім) (Геометрия, 8 сынып, IV тоқсан)

Пән: Геометрия
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Жазықтықтағы тік бұрышты координаталар жүйесі
Сабақ тақырыбы: Координатадағы есептерді шығару 3-сабақ (Б-бөлім)
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме): 8.1.3.14 координатасы бойынша жазықтықта екі нүкте арасындағы қашықтықты есептеу;
8.1.3.15 кесіндінің ортасының координатасын табу;
8.1.3.16 кесіндіні берілген қатынаста бөлетін нүктенің координатасын табу;
8.1.3.17 центрі (a; b) және радиусы r шеңбер теңдеуін білу: 〖(x-a)〗^2+〖(y-b)〗^2=r^2
8.1.3.19 берілген екі нүкте арқылы өтетін түзідің теңдеуін және жалпы теңдеуін жазу: ax+by+c=0, (х-х_1)/(х_2-х_1 )=(у-у_1)/(у_2-у_1 )
8.1.3.20 координатадағы қарапайым есептер шығару
Сабақтың мақсаттары: Оқушылар:
жазықтықта координаталары бойынша екі нүкте арасындағы қашықтықты есептеу;
кесіндінің ортасының координатасын анықтау;
центрі (a,b) және радиусы r шеңбер теңдеуін жазу
〖(x-a)〗^2+〖(y-b)〗^2=r^2 ;
берілген екі нүкте арқылы өтетін түзу теңдеуін жазу;
координатадағы қарапайым есептер шығару.......
Ұзақ, орта, қысқа мерзімді жоспар (ҰМЖ, ОМЖ, ҚМЖ)
Толық
0 0