Пән:Жаратылыстану Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Жанды табиғат. Өсімдіктер Сабақтың тақырыбы: Өсімдіктерді қорғаймыз 2-сабақ Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары: 3.2.1.5 сирек кездесетін және жойылып бара жатқан өсімдіктерді сақтаудағы Қызыл кітаптың рөлін анықтау 3.1.2.2 ақпарат көздерінің артықшылығы мен кемшілігін анықтау; Сабақтың мақсаты: Оқушылар: өсімдіктерді қорғау жолдарымен танысады; сирек кездесетін және жойылып бара жатқан өсімдіктерді сақтаудағы Қызыл кітаптың рөлін анықтайды.......
ВВЕДЕНИЕ Наркомания представляет собой негативное социальное явление, включающее социальный правовой, криминалогический, экономический, биологический и экологический элементы, затрагивающие основные сферы жизнедеятельности общества. Общественная опасность этого вида преступлений выражается в нарушении общественных отношений, обеспечивающих защиту важных и значимых общечеловеческих социальных ценностей, объединяемых понятием «преступления против здоровья населения и нравственности. На современном этапе развития мирового сообщества приоритетное значение приобретает международный аспект борьбы с наркотической преступностью. Это обусловлено тем, что указанный вид преступности охватил весь мир, преступления, связанные с наркотиками расцениваются, как преступления международного характера, относящиеся к категории транснациональных; наркомания проникла во все уголки земного шара1. «Мы живем в эпоху расширяющейся глобализации и возрастающей взаимозависимости, когда мощные внешние силы будут неизбежно играть существенную роль в определении нашего будущего»2. Казахстан сегодня занял особое территориальное положение в знаменитом «красном треугольнике», обозначающем трансконтинентальные пути распространения наркотиков мировыми наркомафиями. Если в советское время эти пути проходили по территории Чечни, Таджикистана, то по причине наличия военного положения они сместились в Каракалпакию, Киргизию, Казахстан, и далее, через Китай на Ближний Восток. Таким образом молодое казахстанское государство стало транзитом распространения сильнейших синтетических и полусинтетических наркотиков, а также изготовителем и распространителей и собственных растительных наркотиков (долина Шу – конопля, Южный Казахстан - мак). «Болезненный переход от командной к рыночной экономике породил острые, доселе не известные нам в таких масштабах проблемы бедности и безработицы. Они создают тщательную почву преступности, наркомании, порождают общественную депрессию…. Наркотики - это весьма особенная и избирательная сфера, и, большой вопрос, насколько здесь применимы принципы гуманизма. На одной чаще весов жизнь человека, который их ввозить и распространяет, а другой – загубленные с его помощью жизни потребителей наркотиков»3. Рассматриваемая тема на сегодняшний день является одной из актуальных. Основной задачей Правительства Республики Казахстан, на основании Основных направлений развития Республики Казахстан до 2030 года является следующее: « Будет создана нормативная правовая база, укреплены таможенная и государственная границы. Эти мероприятия будут развиваться с учетом расширения и углубления международного сотрудничества в области безвозмездной помощи со стороны управления ООН по контролю над наркотиками.».1 .....
Чотабаев Медет 1981 жылы 30 қазанда туды. 2008 жылдан – Абай атындағы МАОжБТ опера солисті, Алматы қ., 2013 жылдан бастап «Астана Опера» Мемлекеттік опера және балет театрының опера жетекші солисті болып табылады, театр репертуарының опералық спектаклдерінде жетекші партияларды орындайды.
Театрда қызмет атқару барысында театр өнерінің көрермендері мен табынушылары арасында танымдылыққа ие болған көптеген қойылымдарға қатысты. Қазақстан жас орындаушыларының IV Республикалық байқауының 2 сыйлық лауреаты (2003), Ұлы Абайдың 160-жылдығына орай аймақтық байқаудың Гран-при иегері (2005), «Шабыт» IX Халықаралық фестивалінің Гран-при иегері (2006), Бибігүл Төлегенова атындағы Халықаралық вокалшылар байқауының 1 сыйлық лауреаты (2007), Беньямино Джильи атындағы Халықаралық байқаудың дипломанты (Порто-Реканати қ., Италия, 2008), Глинка атындағы XXIII Халықаралық байқаудың 1 сыйлығы мен үздік тенор арнайы сыйлығының иегері (Мәскеу, 2009), «XXІ ғасыр өнері» Халықаралық байқауының Гран-при иегері (Финляндия, 2009), «Опералия-2011» байқауының қатысушысы....
Рашбиль Илхананұлы 1955 жылы Әзербайжанда дүниеге келіп, онда 15 жасқа дейін тұрды. Кейін ата-анасымен бірге Баку қаласына көшіп барып, еңбек жолын етікшінің көмекшісі ретінде бастайды. Екі жылда етікшілікті әбден меңгеріп алады. 1977 жылы Калининград облысында Кеңес әскері қатарында болып келген соң, Солтүстік Қазақстан облысындағы Булаев ауданына көшіп барады. Жергілікті тұрмыстық қызмет көрсету комбинатына аяқ киім жасау шебері болып орналасып, кейін цех басшысы атанды.
1979 жылдан бастап Есіл ауданында «Явленский» аяқ киім цехын басқарды. 3 жыл жұмыс істегеннен кейін ол аудандық зауыт директорына дейін көтерілді. 1994 жылдан бастап, Рашбиль Илхананұлы Петропавл қаласына аяқ киім зауытының директоры лауазымына ауыстырылды. Осылайша, ол жиған-терген тәжірибесі арқасында жеке кәсіпкерлікпен шұғылдана бастады. Ол бүгінде өз ісінің нағыз маманы ретінде табысты кәсіпкер, меценат атанып отыр. ....
Алғашқы күннен бастап 1945 жылдың мамыр айы бұрын-соңды болмаған нұрын төкті. Ел жұрт табиғат шуағына шомылды. Нұрына бөленді. Адамдар бетінен жылылық, жайдарылық, күлкі сезіледі. Өйткені «Қызыл армия Берлинге кірді» деген хабар лезде бүкіл елге тарады. Сондықтар 1418 күнге созылған қанды қырғынның жеңіспен аяқталар сәтін ақ шашты ана да, белі бүгілген қарт та, майданда қанды қырғынды белшесінен кешкен жауынгерлер де, олардың елде қалған балалары мен іні-қарындастары да, екі көзі төрт болып күткен арулар да аңсады, армандап асыға күтті. Сол күн туды. 9 мамыр - Жеңіс күні, ұлы мейрам деп жарияланды. Жеңіс күні деп бүкіл әлемге паш етті. Халық сол хабарды естіген сәттен бастап, бұған дейін тұла бойыңды тітіреткен «соғыс» деген улы жыландай суық сөзден мәңгілікке құтылғандай сезінді. «Бейкүнә жандардың қаны енді төгілмейтін болар» деп шүкіршілік етті. «Өткенге салауат, қалғанға берекет бергей» тәуба, тәуба деп сабасына түсті. Сабыр сақтады. Сақтамасқа не шара? Болары болды. Иә, бүкіл жұмыр жерді шарпыған екінші дүниежүзілік соғыстан кейін туған селкеу ұрпақ биыл 75-ке келеді. Жеңіс, Тыныштық есімді балалар соғыс жаңғырығын көрмесе де, оның ауырпалығын балғын жүректері сезіп өсті. Неміс басқыншылары басынан бақайшығына дейін қаруылы болғанымен, Кеңес мемлекетінің жалаңаш қызыл қаруы - патриоттық ұлы рухы оған тайсалмай қарсы шықты. Миллиондаған денелер майдан далаларында туралып жатса да, өрттей өршеленіп, екінші бір толқын бой көтеріп жатты. Соғыс комбайыны еңкейген қарттан, еңбектеген балаға дейін қомағайланып жұтып жатты. Соғыс мынау орыс, мынау хохол, мынау қазақ деп ұлтқа бөлінген жоқ. Алып майданда сан қилы ұлт өкілдері қол ұстасып, қоян – қолтық соғысқа қарсы соғысты. Ажалмен бетпе- бет келген адамның қорықпауы мүмкін емес. Бар- жоғы бір- ақ рет берілетін өмірін кімнің өз еркімен қиғысы келсін, бәрі бос сөз. Рас қорқа жүріп, ерік- жігеріңді жанып, бойдағы қорқыныш сезімін басу оңай емес. Қиын да болса, солай етуге өзіңді- өзің көндіресің. Бұл - Отан алдындағы, халқың мен отбасыңның алдындағы азаматтық парызыңды, қала берді үлкен жауапкершілікті сезінуден туатын батылдық......
1941 жылы 22 маусымда Фашистік Германия соғыс жарияламастан, жасалған келісімді бұзып КСРО аумағына басып кірді. Фашистер Кеңес адамдарын қырып-жоюды бастады. Ал Кеңес адамдарының патриоттық сезімдері бұл жоспарға қарсы тұра білді. Қазақстан халқы Отан қорғаушылар қатарына өз еркімен жаппай жазыла бастады. Ұлы Отан соғысы кезіндегі біздің жерлесіміз-атақты қолбасшы, әскери жазушы Бауыржан Момышұлының батырлығы ешқашан ұмытылмас. Ыстық-суық майданның, оқ пен оттың қақ ортасында қан кешіп, қар жамылып, өліммен күнде бетпе-бет келіп жүрген қазақ қолбасшысының ерлігі, тапқырлығы мен талапшылдығы, жауапкершілік сезімі әрқашан да ел есінде. Жауға қарсы шайқастарда алдыңғы қатарда жүрген қазақтың екі қызымерген Әлия Молдағұлова мен пулеметші Мәншүк Мәметова. Алматы медицина институтының студенті Мәншүк Мәметова:«Отбасымыздан майданға жіберетін ешкім жоқ, ағам да, апам да жоқ, сондықтан өзімді жіберуді өтінемін»,- деп әскери комитетке өтініш берген. Фашистік баскесерлердің ордалы ұясы- Рейхстагқа шабуыл жасап, Жеңіс Туын тіккендер арасында болған қазақстандық Рақымжан Қошқарбаев орденмен марапатталды. Жаудың ішінде партизандарды басқарған Қасым Қайсеновтың жасағы дұшпанның көптеген санын жойды. Қ.Қайсенов мемлекетіміздің ең жоғарғы «Халық Қаһарманы» атағымен қоса Алтын Жұлдызбен марапатталды........
Әрине, ойымызға ең алдымен біз үшін жанын қиған атабабаларымыз еске түседі. Міне осыдан жетпіс бес жыл бұрын Германияның қалың қолы Кеңестер Одағына шабуыл жасаған болатын. Енді кішкене соғыстың қалай басталғанына тоқтала кетсек. Бір мың тоғыз жүз қырық бірінші жыл жиырма екінші маусым тарихымыздағы ең ауыр да, қасіретті күн болып саналады. Жиырма екінші маусым күні таң атысымен неміс әскерлері Кеңес Одағының жеріне басып кіреді. Сол кезеңде біз Ресейдің қол астында болатынбыз. Бұл төтенше жағдай еді, сондықтан Кеңес Одағы тез арада оларға жауап қайтару үшін, елін сақтап қалу үшін әскер жинай бастайды. Олар әскерді жан-жақтан жинайды, тіпті Қазақстанға да келеді. Олардың жасына қарамай, күштеп алып кете бастады. Тек ауруға ұшыраған, соның ішінде басқаларға тез жұғып, тарайтын аураларға жеңілдік бар еді.Тіпті кейбір өз балаларын соғысқа жібермеу үшін ата-ана баласын сол ауруға ұшыратқан. Соғыста айдалада өлгенше, өзіміздің көз алдымызда дүниеден өтсін деп санаған. Әрине ата-ана жүрегін түсіну қиын. Қиындықтарға шыдамаған қазақ отбасылары көрші елдерге көшіп кетуге мәжбүр болған. Соғыстан қашып өз өмірін сақтап қалу үшін бәріне дайын азаматтар бар болса да, бірақ оларға қарсы шығуға дайын, кеудесінде жүрегі Отан деп соғып тұрған қыздар мен жігіттер де бар. Соңында қоса келгенде бір Қазақстаннан Кеңестер Одағының әскерінің қатарына бір миллион екі жүз мың адам аттанған. Ұлы Отан соғысы төрт жылға созылды. Майдан даласында алты жүз мыңдай қазақ қаза тапты. Көбісі хабар-ашарсыз кетті. Олардың тіпті денелері қайда қалғанын білмегені туысқандарына қатты батты. Аман-есен оралмаса да, оларды ең болмаса денесін дұрыстап жер қойнына тапсырғысы келді. Бірақ амалдары жоқ. Бірақ соңғы жылдары кейбіреулері қайда жатқанын тауып, денесін Отанымызға әкеліп, туған жердің топырағына денесін тапсырған болатын.......
1941 жылдың 22-маусымы, таңғы сағат төрт. Бұл күні талай шаңырақты от шарпып, миллиондаған адамның өмірін жалмаған адамзат тарихындағы ең сойқан соғыс басталды. Фашистік Германия Кеңес Одағына басып кірді. Ұлы Отан Соғысы деген атпен тарих дәптерінің парағына қанды әріптермен таңбаланған зұлмат қантөгістің алапатынан қазақстандықтар да шет қалмады. Соғыс жылдары Кеңес Одағының өзі 27 млн. боздағын жоғалтты. Осыдан 71 жыл бұрын Қазақстанның өзінен майданға 1 млн. 196 мың 164 қаракөз қазақ баласы аттанды. Бүгінде 90-ның төріне шыққан Айтжан ақсақал қырғын уақыттың бел ортасына 19 жаста аттанып, аман қайтқан ардагердің бірі. Соғыс басталды деген суық хабар ел арасына тарағанда, жаман сөзден бүкіл елдің дүрліккенін айтады. 1941 жылғы маусымның 13-інде С. Тимошенко пен Г. Жуков Киев ерекше әскери округының басшыларына 1941 жылғы шілденің 1-іне дейін барлық «тереңде орналасқан» дивизиялар мен корпус басқармаларын мемлекеттік шекараға жақынырақ орналасқан жаңа лагерлерге жылжыту туралы директива шығарды. Осы сияқты директива сол кезде Батыс ерекше әскери округының басшыларына жіберілді. Маусымның 14-інен 19-ына дейін шекара маңы округтарының басшылары маусымның 22-23-іне дейін майдандық (армиялық) басқармаларды далалық пункттерге шығару туралы бұйрықтар қабылдады. К. Рокоссовский былай деп жазған: «Біздің авиацияның алғы шептегі аэродромдарда шоғырландырылуына және орталық маңызы бар қоймаларды майдан маңындағы аумақта орналастырылуы алға секіріс жасауға жүргізілген дайындық сияқты болып көрінді де, әскердің орналасуы мен әскерде жүргізілген шаралар соған сәйкес болмады». .....
Шаңырақтың негізі-ата-ана.Адам бойындағы жақсы да жаман қасиеттердің бəрі ата-анадан.Оның ішінде тəрбие əкеден болғанымен,ана əрқашанда басым болып тұрады.Өйткені,ананың тілі,ананың мейірбандығы,ананың махаббат сезімі,ақ көңілі,толассыз мейірімділігі бəрі-бəрі адамға ана құрсағында жатқанда-ақ дарыды,ананың ақ уыз сүтімен бойға сіңіп,болмысымызға тарады.Тіпті бұны ең білікті ғылым салалары да,ақындарда сөзсіз дəлелдеп отыр.Бұрынғы ата-бабаларымыз өмір сүрген заманда ананың осы бір абзал қасиеттерін ертеден-ақ білген екен.Сондықтанда шығар қазіргі болашақ ұрпақтың сай тасындай салауатты,саңлақ болып өсуі.Батыр да,бағлан да,көсемде шешен де,данышпан да барлығы əке мен анадан жаралды.Бірақ ана емеспе? тоғыз ай құрсағында көтеріп,кейін төрт ұйқысын төрт бөліп,бесік жырымен əлпештеп, бізді үлкен адам ретінде мына бір өмірге қалыптастырған. Сондықтан да болар-ау,қазақ ана парызын əке парызынан əлдеқайда жоғары қояды.Біз əрқашанда ата-анамызға сол бір сəби қалпымызда қаламыз.Əке-шешеге деген біздің атқаратын парызымыз ешқашан бітпейді.《Ата-анаңды көтеріп,Меккеге үш барып,үш келсенде,перзенттік парызыңнан құтыла алмайсың》деудің өзі 《ата-анаға мəңгі бақи қарзызсың》дегенді аңғартпайма?! Сол үшінде ата-анаға жасаған істерімізді,көмектерімізді міндетсінбеуіміз керек.Ата-ана біз үшін қолдарынан келгенше бағып-қағып,қанаттыға қақтырмай,тұмсықтыға шоқтырмай өсіреді. Осы жолда біз үшін барын жұмсайды.Тіпті өзінің жаның беруге де даяр тұрады.Бірақ уақыт шіркін əрқашан озады емеспе?!Осы бір күйбең-тіршілік,бала-шағаның қамы,ата-ананы тез қартайтып,қауқарсыз күйге түсіреді.Кейінен əкеміз бен анамыздын қара шаштарының арасынан жаңа түскен қардай ақ басқанын,жүздерін əжім көлеңкелегенін байқап,ажарларын уақыт ұрлап бара жатқанын аңғарамыз... Еңсені езген,тағдырыдың ісіне сыр бермей,балаларына білдіртпей барынша бақытты да ұзақ өмір сүруге тырысады.Бірақ қазір адамдар ата-ананың қадірін білеме? Иə,көпке топырақ шашпаймын.Ата-анасын бағып қағып,бар қалған уақытын немере шөберелірімен өткіздіріп,жүздерін жадыратып,разылығын,алып жүрген ұл-қыздарда аз емес.Дүние кезек деген барғой,енді ата-анасы баласына сəби болып,Жаратушы иенің аманатын,арқалау міндеті перзентінің мойнына жүктеледі......
