Реферат: Тіл қатынасы жөнінде түсінік

А
дам өзінің өмір қажетін өтеуге байланысты басқа біреулермен пікірлеседі, ой алмасады. Бұл үшін сол ұлттың, тілдің грамматикалық ережесіне сәйкес сөз тіркестерін пайдаланылады.
Адам баласының сана – сезімнің дамуында дыбысты тілдің пайда болуының маңызы зор. Сөйлеудің пайда болуы нәтижесінде адам организмі анатомиялық өзгерістерге түсіп, дыбыс артикуляциясына қабілеті бар сөйлеу аппараты жасалды. Осының арқасында адам жеке дыбыстарды ғана емес, түрлі дыбыс тіркестерін, тиісті мән-мағынасы бар сөздерді айта алатын басты белгісі. Ол бізді жануарлар дүниесінен ерекшелендіріп тұратын негізгі жан қуаты. Сөйлеу адам сананың пайда болып, біртіндеп қалыптасуын тек биологиялық жағдайлардан емес, ең бастысы қоғамдық -әлеуметтік, тарихи факторлардан іздестіруіміз қажет. Сана мен тіл адамзат қоғамның тарихи дамуының, олардың іс-әрекетпен айналасуының, еңбек құралдарын жасап, пайдалана білудің нәтижесі.
Тіл сөйлеу ежелден бері жеке адамның да, қоғамдық ой-санасын дамытып жетілдіруде аса маңызды рөль атқарады. Сөз ойлы да, мәнерлі де болуы тиіс. әйтпесе ол көздеген мақсатына жете алмайды. Тіл арқылы жеке адамның тәжірибесі, санасы ұжымның басқа мүшесінің игілігіне айналады. Ал жеке адамның жеке санасы да сыртқы ортаның ықпалымен, оқу-тәрбие процесінің әсерінің нәтижесінде үздіксіз дамып отырады. Бұл екеуінің дамуы бір-бірімен шарттас. Адамдардың арасында қатынас құралы ретінде тілдің қызмет атқаруы, оның негізгі қызметі. Тіл, сондай-ақ, адам сана-сезімінің, оның психологиялық көрсеткіші де. Тіл адамды қимыл-әрекетке де итермелейді. Бұл оның атқаратын екінші қызметі.
Тілдің бұл екі қызметі өзара тығыз байланыста болады. Олар үнемі қатарласа, бірі екіншісін демеп, кейде қарама-қарсы бағытта жүріп отырады. Мәселен, «мұғалім келді» деген сөйлемде мұғалімнің келгені жөнінде айтылса, «мұғалім келді ме?» деген сөйлем екінші бір адамды осыған жауап қайтаруға мәжбүр етеді.
Тіл арқылы ойымызды басқа біреуге жеткізуді сөйлеу деп аталады.
Сөйлеу-пікір алысу процесінде жеке адамның белгілі тілді пайдалануы. Бір тілдің өзінде сөйлеудің сан алуан формалардың арасындағы өзара түсінуді реттестіру үшін, пікір алысу үшін қызмет білімін, практикалық тәжірибесін байытып қана қоймай, сонымен қатар ғасырлар бойы жинақталған қоғамдық тәжірибесін меңгеруге де мүмкіндігін алады.
Ойдың т ілі - сөз. Сөзді қабылдау және оны ұғыну бір-бірімен тығыз байланысты. Сөзді дұрыс қабылдамай тұрып, оны ұғынуға болмайды. Жеке сөздерді қабылдаудың өзі оны ұғынуды қажет етеді. Қабылдау мен ұғыну бір мезгілде жүріп отырады, бірінсіз-бірі іске аспайды. Интонацияны қабылдау сөйлеу аппаратында, адамның мәнерлі қозғалысында түрліше реакция тудырады. Мәселен, бұйрық интонациясына келісу немесе келіспеушілік білдіреді.....
Рефераттар
Толық
0 0

Өмірбаян: Бөлтірік Әлменұлы (1771 жылы)

Бөлтірік Әлменұлы — қазақтың көрнекті шешені, биі, батыры. Бөлтірік Әлменұлы 1771 жылы қазіргі Жамбыл облысының Шу ауданындағы Шоқпар темір жол станциясы маңында дүниеге келген.

Бала кезінен-ақ ақындық, шешендік сөз өнеріне және батырлыққа бейім болған, есейген шағында ел арасындағы жер, су, еңбек, құн және жесір дауларына талай әділ төрелік айтқан. Ел арасындағы тапқыр, ұтқыр сөздерді, тақпақ, терме, аңыз әңгімелерді жаттап, оны жастар арасында айтып, қызық думан құрған. Ел арасында "Бөлтірік айтыпты" деген шешендік сөздер көп. Бөлтіріктің "Аппақ сақал қараңғы түнде айдай көрінеді", "Ұры қары деген атақ алыпты", "Төре баласы мен түйе ботасы", "Хан баласына бата", "Қырғыз-қазақтың байлық айтысқаны", "Құдайдың өзі оңғарар", "Даудың түбін қыз бекітеді"секілді сөздері аз сөзбен көп мағына берудің үлгісі болып табылады. Соның бірінде Бөлтірік шешен "Арғымақ атта жал болмас, жабы келіп жалыменен теңесер", - деп түйіндейді. Бөлтіріктің шешендің сөздері қырғыз, өзбек халықтары арасында да кездеседі. ....
Өмірбаян / Биография
Толық
0 0

Реферат: Экономикалық басқарудағы кәсіпкерлік қызмет

Нарықтық қатынас кәсіпкерлік міндетті істі орындайтын, нарықтық шаруашылықты жүргізетін субъектілердің қызметін ұйғарады.Дәстүрлі кәсіпкерлік қызмет тек пайда алу үшін ғана өндіріс факторларын жүйелі пайдаланып келді. Өтпелі кезеңді бастан кешіріп отырған қоғамның нақты жағдайына сәйкес нарықтық экономиканың тиімді құрылымын қалыптастырудың қажеттілігі мен осы өтпелі нақты жағдайына сәйкес келетін стандарттарды, әдет-дағдыны қалыптастыру қажеттілігін ұштастыруы тиіс күрделі де ұзақ уақытты керек ететін міндетті шешім алу қажет.
Кәсіпкерлікті қалыптастыратын жағдайда:
-алдымен жаңа экономикалық қатынастар мен жаңа экономикалық құрылым пайда болады, содан кейін осы қатынас пен құрылымға араласатын адамдар жаңа әлеуметтік сапаны иеленеді.
-кәсіпкерлер пайда болуы үшін кәсіпкерлік заң тұрғысынан реттеліп , белгілі бір іспен айналысуына қажетті тауашасын алуы керек;
-реформа стратегиясын саналы түрде таңдау кәсіпкерліктің айрықша жолмен қалыптасуына әсер етеді.Кәсіпкерліктің айрықша қалыптасуына тән бір нәрсе – бұл айрықшалықтардың стратегиялық мінез- тәртібі шектеулі күйінде қалған. Бұл мінез (яғни, айрықшалық) кәсіпкерлікті қалыптастыратын жағдайлардың ерекшеліктерімен ғана анықталып қоймай, сонымен бірге осы заманғы экономикалық ахуалдың өзіндік ерекшелігіне де қатысты болады;
- кәсіпкерлікке тән мінез өндірістік секторлармен айналысатын көптеген кәскерлер үшін қысқа мерзімді мақсаттарының шамадан артық көрсетілетін әсері болып табылады.
Кәсіпкерлік қызмет – мүлікті пайдаланудан, тауарларды сатудан және қызмет көрсетуден жүйелі түрде пайда алуға бағытталған қызметін өз тәуекелімен дербес жүзеге асырады. Кәсіпкерлік қызметтің маңызды белгілері:
1. нарықтық экономика субъектілерінің дербестігі. Ешкім де басқа біреуді кәсіпкерлік қызметтің ана түрін істейсің немесе мына түрімен айналысасың деп мәжбүрлей алмайды;
2. өндіріс факторларын қиындастыруға, инновацияға, жаңа еңгізулерге негізделген бастамашылдығы;
3. тәуекелділік;
4. пайданы жүйелі алуға бағытталғандығы;
5. шаруашылық жүргізуші субъектілердің кәсіби қызметі.....
Рефераттар
Толық
0 0

Реферат: Экология және экономикалық тәрбиелеу жайлы ұғым

Қалың ағашы сыңсыған орман ішін жайлаған өрт бір тиылмай-ақ қойды. Осыдан екі аптадай уақыт бұрын Баянауылдағы орман алқабтары өрт¬ке оранды. Ал, оның алдында, яғни сәуір айы¬ның ор¬тасында Шалдай орман ша¬руашылығы¬ның Бауыртал бөлімшесінде болған өрттің зардабын ауыл тұрғын¬да¬ры әлі ұмыта қойған жоқ. Өрт сал¬дары¬нан ор¬ман¬ға жақын отырған осы ауылдағы бір¬неше отбасының үйлері, қора-қопсылары тұтастай жанып кетті. Шарбақты ауданы¬ның әкімі Сапаркелді Смағұловтың ауыл тұрғындарына дер кезінде көмек көрсетіп, қол ұшын бергенінің арқасында үй-жайлары, қора-қопсылары жөнделіп, ретке келтірілді. Солтүстіктің қыстың ызғары тез кете қоймайтын көктем айларында мұн¬дай ала¬пат өрттің тағы да қайта¬лан¬басына кім кепіл. Орманшылардың айтуынша, сол жолы өрттен 960 гектар жердің орман алқабы зиян шегіпті. Осы жерде тіршілік етіп отырған ауылдар үшін табиғат байлығы орманды қорғау, жөн-жосықсыз ағаш кесуді тыю, орман өрттерін болдырмаудың алдын-алу жолдары қалай қолға алынып жатыр деген сауалға біз де жауап іздеп көрген едік.
Орманды қорғау – міндет. 2002 жылы 16 шілдеде еліміздің Үкіметі шет елге ағаш экспорттауға тыйым салды. Орман ағаштарын кесуді лицензиялау жөнінде қаулы қабылдады. Орман ша¬руа¬шылығы мамандары табиғат қорғау прокуратурасы, қаржы полициясымен бірлесе отырып, заңсыз түрде ағаш өнім¬дерін дайындайтын кәсіпорындарды тексеріп, анықтауға қол жеткізді. Олар енді орман ағаштары өнімдерін облыс¬тық орман және аңшылық шаруашы¬лы¬ғы аумақтық басқармасының келісімінсіз теміржол бойымен басқа жаққа апара алмайтын болды. Орман шаруашылық¬тарын¬да күзет те күшейе бастады. Табиғат байлығы орманды қорғап қалу үшін ортақ іске жұмылған орман қорғау полициясы, қаржы полициясы, табиғат қорғау прокуратуралары құрылды. Орман сақшылары мен жанашырларының қатары көбейіп, күрес күшейген тұста қарақшы¬лар¬дың да ағаш ұрлау тәсілдері өзгере бастады. Олар ұрлыққа енді бұрынғыдай үлкен КамАЗ-дармен емес, шағын қорап¬ты тракторлар мен ГАЗ-53 маркалы авто¬көліктерді, ат-шананы пайдалануға көш¬кен көрінеді. ....
Рефераттар
Толық
0 0

Дипломная работа: Диалог как часть авторского произведения

Среди обширного круга лингвистических проблем, особо выделяется связь их с теорией диалога. Эта теория шире, нежели обычные условные рамки языкознания.
Всякое наше представление о взаимодействии, контакте или коммуникации связано с диалогом. Поэтому неудивительно, что именно к диалогу мы проявляем столь много внимания, когда рассматриваем человеческие отношения.
Человеческая речь представляет собой такой вид деятельности, которая учитывает в себе теоретические достижения психолингвистики и социальной психологии. На основе этого представления и сформировался современный комплексный подход к теории диалога, отражающий его связь с другими областями знания. В обществе наблюдается большое количество различных видов взаимодействия отдельных его членов. Эти взаимодействия отличаются друг от друга целями и условиями общения, и в зависимости от них различается использование имеющихся в общенародном языке средств, что предопределяет коммуникативную функцию языка. Эта функция реализуется по-разному в зависимости от различных условий, в том числе, от функционально-стилистических разновидностей языковой системы.
Основной формой разговорной функционально-стилистической разновидности общенародного языка, в которой наиболее ярко проявляется его коммуникативная функция, является диалогическая речь. Это происходит потому, что именно в ней происходит непрерывное взаимное общение людей, в процессе которого оформляется сообщение. Вся жизнь людей в быту, на работе, в средствах массовой информации и компьютерных сетях связана с диалогом.
Диалог составляет и определенную часть текста художественных произведений, будь то эпическое повествование или драматическое произведение. Причем, в последнем он играет доминирующую роль. Также следует отметить диалог как самостоятельный жанр, использующийся в философии и публицистике, примером чего могут служить диалоги Платона.
Имеющийся обширный материал различных языков, устной речи, художественных произведений стал основой для широкого изучения диалогической речи, как в русском, так и в зарубежном языкознании. Однако нужно заметить, что эта область знания все еще не является полностью исследованной. ....
Сборник дипломных работ [бесплатно]
Толық
0 0

Өмірбаян: Даниал Ахметов (1954 жылы 15 маусым)

Даниал Ахметов 1954 жылы 15 маусымда Павлодар облысында дүниеге келген. Орта жүз, руы арғын, қанжығалы.
Отбасылық жағдайы
Үйленген, екі баласы бар. Жұбайы – Гүлия Ахметова.
Білімі
1976 жылы Павлодар индустриалды институтын (қазіргі С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті) инженер-құрылысшы мамандығы бойынша бітірген.
Еңбек өтілі
1976-1981 жылдары "Павлодар тұрғын үй құрылыс" тресі үй құрылыс комбинатының шебері, аға прораб болып жұмыс істеген;
1981-1983 жылдары Екібастұз қалалық партия комитетінің нұсқаушысы;
1983-1987 жылдары "Екібастұз шахта құрылыс" комбинаты партия комитетінің хатшысы, бас инженердің орынбасары;
1987-1991 жылдары Екібастұз қалалық атқару комитеті төрағасының орынбасары;
1991-1992 жылдары "Екібастұз энерго тұрғын үй өндіріс құрылысы" тресінің басқарушысы;
1992-1993 жылдары Екібастұз қалалық әкімшілігінің басшысы;...
Өмірбаян / Биография
Толық
0 0

Өмірбаян: Арман Бердалин Тілектесұлы (10 желтоқсан 1983 жылы)

Арман Тілектесұлы Бердалин (10 желтоқсан 1983 жылы, Айсары ауылында туды) — айтыскер, ақын, жазушы, саясаттанушы. Ұлты — қазақ, діні — ислам.
Өмірбаяны
Арман Тілектесұлы Бердалин 10 желтоқсан 1983 жылы, қазіргі Солтүстік Қазақстан облысы, Ақжар ауданы, Айсары ауылында туды. Біржан сал атындағы өнер колледжін, Ш. Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университетінің саясаттану факультетін бітірген (2004). Красный Яр кентіндегі Мәдениет үйінің директоры (2007). 1992 жылы өткен «Әнші балапан» конкурсының жеңімпазы. Абайдың 150-жылдығына (1995), Қарасай батырдың 400 жылдығына (1998), Сұлтанмахмұт Торайғыровтың 110-жылдығына (2003), Мағжан Жұмабаевтың 110-жылдығына (2003, 2-ші орын), Сейтен Сауытбаевтың 95-жылдығына (Гран-при), Көкен Шәкеевтің 80 жылдығына (Гран-при, 2004), Шығанақ Берсиевтың 125-жылдығына (Гран-при, 2006), Қостанай облысының 70-жылдығына (Гран-при, 2006), Қарағанды облысының 70-жылдығына (2007), Ақмола облысының 70-жылдығына (2009) арналып өткізілген көптеген өңірлік, республикалық айтыстардың жеңімпазы. Махамбет Өтемісұлының 200 жылдығына арналған «Жас толқын» фестивалінде 1-орын алды. Ресейдегі Қазақстан жылына (Мәскеу, 2004) арналып өткізілген халықаралық ақындар айтысына қатысқан.....
Өмірбаян / Биография
Толық
0 0

Өмірбаян: Ғалым Арыстанбаев Қазбекұлы

Ғалым Арыстанбаев Қазбекұлы – полиция сержанты, көпбалалы әке, үлгілі отағасы. Қазіргі таңдам 11 бала тәрбиелеп отыр, 6-ы ұл, 5-і қыз. Олардың 8-і жетімдер үйінен алынған әр түрлі ұлт өкілдерінің балалары, олардың ішінде қазақ, әзербайжан, қытай, өзбек, сыған, орыс, ұйғыр, татар бар. Ол әйелімен отбасы типіндегі балалар үйін ашқан. Ғалым өз әйелінің керемет қолдау көрсететінін айтады. Әйелі Әлиямен 10 жылдан астам уақыт бірге өмір сүріп келеді.

Ғалымның айтуы бойынша олар бір-бірін түсініп, толықтырып отырады, сол үшін де олардың отбасы түсіністікпен бақытта өмір сүріп жатыр.....
Өмірбаян / Биография
Толық
0 0

Шығарма: Ардагер аталарыма мың тағзым!

Екінші дүние жүзілік соғыс. Бұл соғыс негізінен германияның өкіметіне Адольф Гитлердің фашистік партиясының келуінен туындады. Гитлердің сайлауда жеңуі-оның мақсатына жетуіне көмектесті. Фашистік Германия 1939 жылы 1 қыркүйекте Польшаға шабуыл жасап, екі апта ішінде талқандайды. Осылайша Германия біртіндеп басқа да елдерді бағындыра бастады .Бәрі де осылай кете берер ме еді, бірақ Фашистік Германия енді КСРО-ға көз тіге бастады. Ал КСРО мен Германия арасындағы келісім байынща, Германия КСРО-ға шабуылдамауы керек болатын.
1941-жылдың 22-маусымында таңғы сағат төрттер шамасында Фашистік Германия әскерлері соғысты жарияламастан КСРО жеріне баса-көктеп кіреді.Германия жағында соғысқа Румыня, Италия, Венгрия, Финляндия, Словакия және Хорватия елдері де қатысты. Испания өкіметі кеңес-герман майданына еріктілерден құралған дивизия жібереді. Кеңес Одағына қарсы жүз тоқсан дивизия, оның ішінде. Жүз елу үш неміс дивизиясы, жалпы Герман қарулы күштерінің 80%-ы катысты. Шығыс майданы Екінші дүниежүзілік соғыстың шешуші майданы болды.
Германия шабуылы Кеңес Одағына өте ауыр тиді. КСРО-ның батыс шекаралық аймақтарында жүз жетпіс дивизия шоғырланған еді. Соғыс қарcаңында қырық мыңнан астам командир мен саяси қызметкерлерді қуғынсүргінге ұшыратқан болатын. Сөйтіп Қызыл армияның басшылық құрамы қатты әлсірейді. Кеңес одағында арнайы дайындалған әскер, қару-жарақ жеткіліксіз балғандықтан, елдегі 16 жасқа толған еркек кіндікті азаматтардың бәрін соғысқа алып кетуге мәжбүр болды. Сөйтіп елде тек қариялар, әйелдер мен балалар ғана қалады. Бұл соғыста әйелдер де қарап калған жоқ,өз Отандарын қорғауға олар да барынша үлес қосты........
Шығармалар
Толық
0 0

Шығарма: Отан үшін, жан берген ерлер!

Қазақ халқы ел басына күн туған қасіретті шақта Отанды қорғауға аттанды. «Адал адам Отанын сүйеді. Адал, ақ жүрекке Отан анасындай, Отанның дегенін істеу – қуаныш, мақтаныш. Отанға деген махаббатты бізде өлшеуге болмайды», - деп Баубек Бұлқышев айтқандай, жаратылысынан ақкөңіл, ақжүрек, батыр, намысты халық өз мүддесінен Отан мүддесін артық қойып, өмірін құрбан етуден асқан асыл мұрат жоқ екенін, Отанға деген махаббатын оыслай дәлелдей білді. Қазақ деген – батыр халық. Ол еңкейгенде еңкейеді, шалқайғанда шалқаяды. Шірене қалса, асқар – асқар тауларына сүйенеді, азаматтығына, өзінің парасаттылығына сенеді. Сөйлесе Қазыбек данадай шешендігі бар, Төле бидей көсемдігі бар, айтыса қалса, дауласа қалса Бөгенбайдай ерлігі бар, Қабанбайдай ірілігі бар, қолынан қиыстырып жол табар Абылайдай тірілігі бар ел. Қазір өз алдымызға мемлекет болып есептелгендіктен, батыстан жау шапқанда Отанымыздың абыройын, бостандығы мен тәуелсіздігін қорғауда жаппай ерлік пен қайсарлықтың үлгісін көрсетті.
Даламыз қандай кең болса, пейілі де сондай кең, жер қойнауы қандай бай болса, жүрегі де сондай бай халқымыз қан майданда елдік мінездері мен ерлік қасиеттері сынға түсті. Осы жолда қаншама ардагер әкелеріміз, аталарымыз бен апаларымыз қанын төкті, жанын пида етті десеңші! Осылайша, біздің халқымыз соғыс барысында бүкіл әлем алдында бар ұлылығымен көрінді. Сол кездегі Кеңес Одағы халықтарының тұтасқан бірлігі мен мызғымас достығы, халық пен әскердің жаппай ерлігі Жеңісіміздің кепілі болды. Басынан аяғына дейін құрыштай қаруланған гитлершілдер соғыстың бас кезінде 190 дивизияны, 5 мыңдай самолетті, 3700 –дей танкті, 50 мыңнан астам қару мен минометті шабуылға шығарды. ССРО жеріне басып кірген жау әскерлерінің жалпы саны бес жарым миллион адамға жетті. Оған дейін 12 мемлекетті басып алған және 14 одақтасы болған жау Баренцов теңізінен Қара теңізге дейінгі аралықтағы зор майдан шебінде соғыс ашты. Гитлер және оның төңірегіндегі дүлейлер Кеңес елін «тұтқиыл» шабуылмен талқандап,әлемдегі тұңғыш социалисті мемлекетті құртып жіберуді, совет адамдарын құлға айналдыруды, Кеңес елін герман империализмінің отарына айналдыруды ойлады. Бірақ совет халқы міз бақпай, анталап келген жауға айбындылықпен қарсы тұрды......
Шығармалар
Толық
0 0