Көктем келді. Күн жылына бастады. Адамдар малдарын далаға шығарады. Малдар төлдейді. Күн ұзарып, түн қысқарады. Жаңбыр жиі жауады.......

Қыс келді, өзімен бірге қарды ала келді. Қала аппақ қардың қоршауында қалды. Адамдар аяз тістеп алғандай асығыс жүреді. Қысқы демалыста қаланың қасындағы Қырыққұдық ауылына қыдырып бардық. Даланың қары қалың болады екен. Аязата үйлердің әйнектеріне әртүрлі суреттер салып тастаған.

Ауылда орман бар, ондағы ағаштар тоңып, бір-біріне тығылып тұр. Қысқы орманның ауасы таза, табиғаты тамаша. Бірақ, орман өзінің достары аң-құстардан айрылып қалғандай болып көрінді. Үстіне ақ тон......

Ну орманды мекендеп, бірімен-бірі сыбайлас боп қатар жүрген піл мен маймыл бір күні өз бойларындағы артықшылықтарын айтысып отырып дауласып қалыпты.
– Менің бойым таудай. Күшім де көп, – деп мақтаныпты піл. – Ашулансам бар ғой, қандай жуан ағашты болса да тамырымен қопарып тастаймын. Ондай қайрат сенде жоқ!
– Ал мен ептімін, ештеңе бөгет бола алмайды, – деп, таласыпты маймыл. – Ағаштан-ағашқа ырғып, ну жыныстың арасымен сырғанап жүре беремін.......

Жалтырап көзге түседі,
Ай астында ақ тақыр.
Ақ тақырдың үстінде,
Ақ алтындай.....

Ертеде бір байдың Еснияз деген баласы болыпты. Баласы өскеннен кейін бай оған келіншек әпермекші болады да бір байдың қызына құда түседі. Ал Еснияз өзі оқығысы келіп жүреді екен. Әкесі келіншек әпергеннен кейін үйінен қашып кетеді. Бала қашып бір қалаға барады да, сол қалада оқиды. Бірнеше жыл оқығаннан кейін ауылына кайтып келе жатса, алдынан қой......

Моңғол империясының құрылуы
1. Моғолстан, Әбілқайыр хандығы.
2. Алтын Орда, Ақ Орда мемлекеттері.

Татар-моңгол тайпаларының саяси жағынан басын біріктіріп, Моңғол феодалдық мемлекетінің негізін салушы Темучин болды. Ол тарихтағы бір деректер бойынша 1162 жылы, екінші бір деректер бойынша 1155 жылы ірі ноян Есугай баһадүрдің отбасында туған......

Қазақ елі - Еуразияның жүрегінде орналасқан, тарихы бай үлкен мемлекет. Қазақ халқы жүзі жайдарлы, пейілі кең, қонақжай халық екені бүкіл әлем жұртшылығы үшін аян шығар.Барша халыққа тарихымен де, ерлігімен де, мәдениетімен де, салт-дәстүрімен де үлгі болатын тұғыры биік алып мемлекет. Қазақ жерінде туып -өскен әрбір қазақ баласы- біреуде болса біреуде болмайтын үлкен бақыт иесі. Құс ұясыз болмайтын сияқты, адам отанынсыз болмайды. Каспий теңізінен Алтай өңіріне дейін созылып жатқан қасиетті өлке – қазақ жері.......

Баяғыда бір етікші болыпты. Ақшадан жұрдай болса керек. Ақырында әбден кедейленіп бітіп, қос етік тігерліктей ғана былғарысы қалыпты. Іңірде әлгі былғарыдан етік пішеді де:

«Қазір жатып, ұйқымды қандырайын, таңертең ертерек тұрып, тігіп тастармын»,— деп ойлайды.

Сөйтеді де, жатып ұйқтап қалады. Таң сәріден оянып, беті-қолын жуып, жұмысқа кіріспекші болып ыңғайланса, жұмысы дайын тұр — етіктерді біреу тігіп қойыпты.......