Осыдан 71 жыл бұрын адамзат тарихында ең ауыр және қанды соғыстың соңғы оқтары атылды. Содан бері 1945 жылдың тоғызыншы мамыр жұртшылық жадында біздің халқымыздың ерлік үлгісі, мұқалмас қажырлығы мен мызғымастығының символы болып келеді. Отан қорғаушылар жасаған ерліктер мәңгілік және уақыт ағысымен жоғалып кетпейді.
1. Фашистік саясат
Адамзат баласының тарихында екінші Дүниежүзілік соғыс соңды болып көрмеген қантөгіс қырғын соғыстардың біріне жатады. Германия мемлекетінде 1933 жылы билікте Адольф Гитлер келеді. Содан бері онда фашистік саясат өзіне бағындырамын деді. Мемлекетте әскерін экономика дами бастады. Мыңдаған танкілер, зембіректер шығарылды. Соғысқа 61 мемлекет қатысып, соғыс қырықтан астам елдеріен жер аймағында жүргізілді. 1939 жылы фашистік Германания Польша Мемлекетіне шабуыл жасады. Одан кейін Чехословакия мемлекеттін жаулап алды. Сол кезден Дүниежүзілік соғыс басталды деп саналды. Қалаларына бомбалар лақтырып, оларды қиратып тастады. Еуропа мемлекеттерінің халқын концентрациондық лагерьлерге жинады, ауыр жұмыстарға жұмсады, көнбегендерді өлтірді.Фашистер, адамзат,бұрын көрмеген, қаталдық көрсетіп, көптеген поляктарды, чехтерді, венгрлерді, француздарды, испандықтарды және тағв басқаларды, жазалап, өмірлеріне қауіп туғызды. Еуропаны билеп, Африка, Азия елдерін жаулап алды. Халықтарын өзіне бағындырды.
2. Отан соғысы ......

Соғыстың зардабы осы күнге дейін сыр беріп, жадымыздан өшер емес. Оның қамтыған аумағы, қаза болған адамның шектен тыс мөлшері бұрынсонды болып көрмеген. Шайқасқа қару алып қатысқандармен бірге елде қалған бейбіт адамдар да сол зұламаттың зардабын тартты. Ол кездің балалары балалықты ерте ұмытты, шыбық мініп, ат ойнаудың орнына, өгіздің тізгінін ұстады, елде қалған қарттармен, әйелдермен бірге таңның атысынан күннің батысына дейін табандары мен алақандары тілінгенше еңбек етті. Жеңісті жақындатты. Бүгінгі күні «соғыс» сөзінен гөрі «Жеңіс» сөзін ауызға жиі аламыз. Ол заңды да. Елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың «Бұл күн-әділеттің әді-летсіздікті жеңген күн. Бұл күн бүгінгі ұрпақтың соғыс ардагерлері сыйлаған бейбіт даму жолын әрі қарай жалғастырып жатқан күн» деген еді. Ел басына күн туғанда бір жағадан бас, бір жеңнен қол шығарып, соғыстың алғашқы күндерінен-ақ қазақстандықтар Отанын қорғауға ұмтылды. Екінші дүниежүзілік соғыстың барлық майдандарында біздің жерлестеріміз жезқазған-дықтар белсене қатысты. Олардың қаны Москвадан-Берлинге, Прагадан-Қиыр Шығысқа дейінгі шайқастарда төгілген.
Ұлы Отан соғысының сұрапыл жылдарында майдан ұрысм даласында ғана емес, ең алыс ауылдарда да жүріп жатты. Совет халқы майданда шабуылға шықты, егіс даласында, шахталарда, завод пен фабрикада өздерінің бар қажыр-қайраттарын сарқып еңбек етті. «Тылдағы еңбек, майдандағы еңбеңтен кем бол-мады» деп тегін айтылмаған. Тылдағы ұрыс-ол таңның аты-сы, күннің батысы, уақытпен санаспай еткен еңбек. Отан мен халық алдындағы жауапкершіліктің жү-гі майдандағы солдаттардікінен кем болған жоқ. Барлық қазақстандықтар, жез-қазғандықтар «Бәрі де майдан үшін, бәрі де Жеңіс үшін!» деген ұранмен өмір сү-ріп, еңбек етті. .....

Міне, қазақ халқының еркін өмір сүріп жатқанына аттай жиырма бес жыл. Осы аз уақыттың ішінде Қазақстан біршама жетістіктерге қол жеткізді,қаншама игілікті істер атқарылып жатыр. Осының бәрі Елбасымыз Н.Ә Назарбаевтың көреген саясатының арқасында деп білем. Сонымен қатар, бізге еркіндіктің туын аманат еткен, яғни қазақ елінің тәуелсіздікке қол жеткізуі үшін жан алып, қан беріскен ата-бабаларымыздың, аға-әпкелеріміздің ерліктерін айтпай кету мүмкін емес. 1941 жылдың 22 маусымы. Бұл күнді көрмесек те, өзіміз оқып жүрген кітаптар мен күнделікті ақпарат көздері куә. Барша әлемді дүр сілкіндірген осындай соғыста, жас жауынгерлер-басты қуатты күш болатындығы баршамызға аян. Қыршыннан қиылған қаншама жауынгерлер Отаны үшін жандарын беруге дайын болды. Жауынгерлер өз елі, жері үшін, халқы үшін жандарын пида етті. Отанды жаудан қорғап қалуға жандарын салды. Әлемді оқ пен отқа ораған бұл соғыста жеңіс туын ұстауға тырысты.
Отанына, халқына деген махаббаттары, қажымас қайрат-жігерлері, асқан ерліктері, жеңіске деген шексіз сенімдері әрбір Қазақстан азаматтарының бойынан көріне білді. Мұның бәрі әр жанұяда жастайынан патриоттық сезімге баулып, тәрбие бергендіктің арқасы деп ойлаймын. Осы қанды соғыста жан алысып, жан беріскен, Отанының жолында жанын құрбан еткен ерлердің ерлік істері халық жадында мәңгі сақталатыны сөзсіз. Өткен күндерге көз тастасақ, Қызыл әскер қатарында болған қаншама біздің бабаларымыз өз Отанын қорғап, отаншылық, ерлік үлгілерін көрсеткен. Қазақтың қос жұлдызы пулеметші Әлия мен снайпер Мәншүк апаларымыз асқан ерліктерімен көзге түскені белгілі. Сонымен қатар Бауыржан Момышұлы, Рақымжан Қошқарбаев секілді батыр ағаларымыз елін, жерін қорғау үшін алдына жан салмады. Адамзат тарихында болмаған алапат соғыста бірлік, достық жолында жан қиған қазақ батырлары фашизмнен бүкіл адамзаттық азаттықты қорғап, ерекше ерлік көрсетті. Жүзге тарта қазақ қаһармандарына Кеңес Одағының Батыры деген абыройлы атақ берілді. Батырлықты батырлардың батыры Бауыржан Момышұлы бастады. ......

Есімің белгісіз болса да,ерлігің сенің мәңгілік С.Михалковтың Мәскеудегі белгісіз батырларға арналған ескерткіштегі жазуы
Міне, Ұлы Отан соғысының жеңіспен аяқталғанына да 71 жыл өтті. Бұл- сол кездегі кеңес халқының ержүректілігі мен төзімділіктерін паш ететін, тарихта мәңгілік қалатын күн. Бұл күнді соғыстың алғы шептерінде қайсарлықпен шайқас жүргізіп,ерліктің сан үлгісін көрсеткен ардагерлер тойлайды. Ұлы Жеңіс күнінде елі мен жері үшін жанын пида еткен, туғантуысқандарына, жақын-жарандарына, туған жеріне, ауылына оралмай қалған қаһарман ерлерді бүкіл елі болып еске түсіреді. Ұлы Отан соғысы халқымыздың басына төнген ең ауыр күндер болды. Төрт жыл, 1418 күн мен түн бойы өз жері мен Отаны үшін, келешек ұрпақ үшін қан құйлы соғыс жүріп жатты. Сол кездегі Кеңес Одағының басқа халықтарымен бірге жауды талқандап, жеңіске жету ісіне қазақ халқы да өзінің лайықты үлесін қосты. Қазақстандық жауынгерлер Брест қамалынан бастап Берлинге дейін барды. Олар Сталинград түбіндегі жертөлелерде, Днепр өткелінде, Москва мен Ленинград үшін болған ұрыстарда ерен ерліктер көрсетті. Украинаны, Кавказды, Белоруссияны, Қырымды, Прибалтиканы азат етті. Польша, Румыния, Венгрия, Чехословакия, Болгария, Германия жерлеріндегі майдан жолдарында жеңіс туын көтеріп өтті. Ұлы Отан соғысы жылдарында біздің қандастарымыз қатыспаған бірдебір үлкен шайқас болмады. Қазақ ел басына күн туғанда жанын қу шүберекке түйген жауынгер халық болған. Ұлан байтақ даласының бір тұтам жері үшін қорқу деген сезімді жүрегінен жұлып алып тастаған. Тіпті арыға бармай-ақ кешегі Ұлы Отан соғысының әлі сарғайып үлгермеген қатпарлы парақтарына үңіліп қарасақ, қазақтардың қанды қырғында қаймықпай соғысқанына анық көзіміз жетеді.....

Біз тәуелсіздікті ақылмен, ата-баба жолымен алдық деп ойлаймын
Н.Ә. Назарбаев
1991 жыл - еліміздің Қазақстан деген атпен бүкіл әлемге алғаш қадам басқан жылы. Қазіргі Қазақстан әлем сахнасында мақтанарлықтай беделге ие. Жас мемлекетіміз осындай аз ғана уақыттың ішінде көптеген ірі экономикалық, саяси және әлеуметтік жетістіктерге қол жеткізді. Қазіргі таңда Қазақстан жас мемлекет бола тұра, көптеген елдерден әлдеқайда алда. Еліміздің аяғынан нық тұруы, ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету және экономикамыздың жедел қарқынмен дамуы - қазіргі таңда негізгі стратегиялық бағыттар. Бүгінгі Қазақстан – тек өзі орналасқан аймақта ғана емес, бүкіләлемдік проблемаларды талқылауда және шешуде ықпалды рөл атқаратын ел. «Қаз тұрып, қадам басқан тәуелсіздік сәбилік тұсауын өміршең уақытқа кестірген кезден бастап, осынау жылдардың бедерінде айшылық жерді алты рет аттаған алып секілді, дәуір жалынын мығым ұстап, тізгінін бекем қаға білді» - деп Елбасымыз айтқандай, егемен Қазақстанды бүгінде барша әлем танып отыр.
Тәуелсіздік алғандағы алғашқы әрекеттердің арасында мемлекетіміздің ұлттық валютасы - теңгені енгізу, көршілес мемлекеттермен шекараны белгілеп ал¬у, Конституциямызды бекіту бар еді. Ата Заңымызға сәйкес Қазақстан және қазақстандықтар ешкімнің же¬ріне көз салмайды, бірақ өз жерінің бір сантиметрін де ешкімге бер¬мей¬ді. Мұндай істердің орындалуы - ерекше тарихи жетістік. Айта берсек еліміздің жетістігі өте көп. Дегенмен, бұл жетістіктерге жетуде еліміз көп қиыншылықты көргенін ұмытпағанымыз жөн.....

(Әкем туралы бір үзік сыр немесе мақалға қарсылық)

Әкем кітап жинағанды жаны сүйетін. Таңдап түскен мамандығы математика пәні мұғалімі болса да, әдебиетті пән мұғалімдерінен артық білуші еді десем қателеспегенім болар. Алыстан келе жатқанда адамның көзі еріксіз түсетін түр-сипаты келіскен, көп ой үстінде жүретін жан еді. Қанша қатал адам болғанымен жүзінде бір жымиыс ұшқыны жан баласын өзіне тартып тұратын. Өзге кісілер балаларына ойыншық әкеліп берсе, әкем әртүрлі баспадан шыққан мұқабасы көз тартарлық, қызықты жаңа кітаптарды сыйға тартып, өзі секілді әдебиет пен өнерді бағалайтын ұрпақ болып өскенімізді қалайтын. Егде жастағы қарттармен де, балалармен де тең сөйлесіп, терең ой иесі ретінде сұхбаттасатын. Ақыл-ойы әлі толыспаған, мектеп қабырғасында оқып жүрген менен де зор үміт күтіп, әр айтқан сөзіме мән беріп, мұқият тыңдап пікір қосатын еді. Бір күні әдеттегідей қызу талқы кезінде, ойымда жүрген сауалымды ортаға салдым.

- Көке, осы бізде «әкенің жақсысы жездедей» деген мақал бар емес пе? Не үшін олай айтқан, сонда әкелердің махаббаты әлсіз бе? – деп әкеме сұраулы жүзімді аударып, ренжи қарадым. Көкем болса, аз-кем ойланып, жымиып:.....

Ұлттық болмыс дегеніміз-қазақтың салт –дәстүрлерімен,ибалы, имандылық түрлері жатады. Ертеректе мал бағып жүрген ата- бабамыз балаларын атқа мінуге, төрге қамшы іліп, қасқыр терісін керегеге байлауы, қазақтың мәрттігін көрсеткен.Ен алдымен қазақы сүтпен біткен тіл, біздің тілдің байлығын, сөз ұлылығын көрсетіп, дәріптеледі. Қазақы ою-өрнекпен нақышталған киім киюі өзге ұлттан бөлек, киген шапандары қыста тоңғызбайтын қасиеті бар екендігін көрсетеді. Ағаштан ойып жасалған табақ, ас ішетін құрал- жабдықтар тамақ жеуге ыңғайлы , тез суыйтын, адам денсаулығына пайдалы болып табылады. Сонымен бірге ұлттық аспаптар тарихы да ертеден келе жатқан, өнер құдіреті деп білемін.Домбыра , жетіген, қобыздың түрлері қазақтың атын әлемге мойындатқан аспап екенін білеміз. Ұлттық ойындар қазақ халқының өзіне тән ағаштан жасалынатын алтыбақан тебуі , сүйек жасырып, ақсүйек ойындарын ойнауы, қазақтың ұлттық қадір- қасиетін ұғындырып тұрса керек.Ұлттық мейрамдарды тойлауда өзіндік ерекшелігімен айқындалады. Күн мен түннің теңесуі, көктің шығуы, көже асылуы, сақталған сүр еттер, наурыздың реңін ашуда.

Қазіргі таңда сән әлемімен елді таңғалдыратын тігіншілердің ательесінде де түрлі қазақтың ұлттық киімдері бүкіләлемдік аренадан көрінуде.Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті Н.Ә.Назарбаев «Ұлы даланың жеті қыры» атты Жолдауында қазақ ұлтының өзіндік айрықша болмысы атқа міну мәдениеті деп көрсетуі тегін емес.Атқа міну ежелгі ата- бабамыздың жылқышылық кәсібі, астына мінген атымен талай жауларға төтеп беріп, атағы шыққанын бүкіләлем біледі.Сан алуан атақты металл ордасы болғандықтан, алғашқы металлургияда мыс, алтын қорытпалары арқылы зергерлік бұйымдар соғылуы, металл қорытатын пештер болуымен бірге , ежелгі дәуірдегі тұрмыстық заттар пайда болды......

Махаббаттың тұзағына іліну өте қиын екен.Бір ілінсең, шығуың ауыр, әрі соншалықты ұзақ болары анық.Сезім...бір тылсым күш барлық денеңді жаулап алғандай болады.Жүрегіңнің соғысы жиілеп, тек бір пенде үшін соғылып тұрғанын байқайсың.Бұл тылсым күштің астарында қаншама жайттарды басыңнан кешіресің.Сол үшін де сен бақыттысың!!!
Осындай сезімді мен де бастан кешіремін деп ойламағанмын да...Мен осыдан 2 жыл бұрын ғана өзге жан етінмін..қазіргі қалпыммен салыстыру өте қиын...мен бүгін өзге жанға айналғандаймын...мені әлде, махаббаттың тылсым күші өзгертіп жіберді ме екен?! кім білсін?! мүмкін солай да шығар...
Мен де бүгін өздерің тәрізді, өзімнің тұла бойымдағы сезімімен бөліскім келіп отыр...
- Сол бір кез әлі есімде...жаз айы болатын.Жазғытұрымның кешқұрым шағы...ол кезде мен 9-сынып оқушысымын.(Жаз айларында ауылда болғаның қандай керемет десеңші?! Қаладағы бір тұрақсыздықтан, у-шудан арыласың!) Кешке, сол ауылдың жастарымен бірге түнделетіп отыру,әңгіме шерту, солармен бірге жүру мен үшін өте қызық болатын! 2010-шы жылдың тамыз айы...21 ші жұлдызы.(Мен сол сәтте ештене байқамаппын да!) Біздің танысуымыз дәл осы күні болып еді.Онымен тағдырымның дәл осы күні тоғысқаны есімнен кетер емес.Уақыт өте келе, біз онымен араласып кеттік.Ол шақтары мен қалада болатынмын, оқу жылы да басталып кеткен.Біз телефон арқылы сойлесіп, бірімізді-біріміз жақын тани бастадық.Қоңыраулар шалысы жиелей берді, жиелей берді.Бір күні, ол маған қоңырау арқылы сезімін білдіріп,сөз салған еді.Мен оны танып, білгеннен бе, білмедім, әлде жай ойын ретінде ғана көргенім бе,білмеймін, онымен бірге болуға жауабымды жай бере салған болатынмын.Уақыт өте берді. Менің қысқы демалыстарым да келіп жеткен еді......

Бұл парақ жолдарын алғашқы махаббатым туралы жазамын. Мен өмирде алғаш сүйіп,алғашқы махаббатымды кездестірдім. Ол сондай көңілді,ақылды,қызғаншақ,сүйкимді ,мейірбан жан. Оны алғаш рет мектепте кездестірдім. Оқушымыз ол 9 оқып жатқан,ал мен ерке 8 сыныпта оқитынмын. Өмірде махаббатсыз өмір сүру мүмкін емес-ау. Махаббат бірде қуаныш,бірде қайғы. Ол маған алғаш рет телефон соққаны,алғаш рет онымен сөйлескенім,маған сөз айтқаны бәрі бәрі әлі күнге дейін есімде. Ол қандай болмасын мен оны ұнаттым, шын сүйдім. Мен оны мектепте көргенде менен бетер бақытты жан жоқ секілді көрінетін.
Сөйтіп ол 9 бітіріп қалаға оқуға кетті. Ал мен 8 бітірдім. Осы уақыт аралығында ол айтатын жаным 3 жылдан сон уйленейік деп. Несін жасырайын ол маған оқуынан кейін маған мектепке келіп тұратын байланыс үзілмеді. Сағынышымыз ұлғая түсті. Арамызда келіспеушіліктер болып тұрды, түбі татуласатынбыз. Күндер өте ол да өзгере түсті. Мен естіген жаңалықтар менің шын сүйген махаббатым туралы болатын. Шын ба ,өтірік па мен оны сондада сүйдім.

Сүюден жалықпадым. Ол менің жүрегімді жаулағанда ,жаралағанда жан еді. Көзімді ашсам да жұмсам да түс көрсемде ,терең ойға кетсем де , сол бір сүйген жаным,алғашқы махаббатым. А----— көз алдыма елестейді де тұрады. Ол маған айтатын СҮЙЕМІН сен үшін бәрін де істеймін,түбі бірге боламыз деп. Сүйдік,сағындық,кездестік асыға. Кешкі уақыттар,кездескен жерлер,жүрген ұзын жолдар ұмытылмас. Сағынған күндер,күндер көруге асықтырған......