I
Бәрі жақсы-ау,
бір нәрседен секем алып қалдым мен,
Мен де кетем орманнан, сайрандаман шалғынмен,
Бара алмаймын шешініп,
махаббатым — теңізге,
Бой сергітіп,
Ана жерге жата алмаймын бауырыммен.
Мына жердің
неге ғана жүрегі айнып кетпеді?
Жерде қалай,
өмір сүріп тұрасыңдар .....

Тоқтатып болмас,толқыннан туған алыппын,
Жасқанбай болмас,жаралған Күннен жарықпын.
Айырып болмас,достықтан туған халықтың
Еңсесі биік,ерлікпен келген шабытпын.
Шаттанып кетсем, .....

Соқ, барабан!
Кернейлет, керней, кернейлет!
Терезе, есік,
барлығына ен,
ешкімге ерік бермей кет,
Құдайларға құлшылықты, бұз,
жаңылдыр адамын,
Үзде жібер .....

-Бағасың! - деді бастығым,
-Бақпаймын! - дедім, бала едім.
Артым бос, айтар тасбуын,
Жоқ-тұғын менің дәлелім.
-Бақтырам! - деді бастығым.
Бағасың! - деді,- жетпегір! .....

Қарасаздың су ішіп бұлағынан,
Жүретұғын құлпырып құла құнан.
Қылығы да, жұп-жұмыр мүсіні де,
Аумайтұғын киіктің лағынан
Қимылдаса ши басы, секем алып,
Құйын болып далада кетеді ағып. .....

Үңгірінен құлдардың,
Ұйқы басқан көне індерден,
атыла шықты, жатпады,
Таңдандырды өзін де,
Жайдың оғын атқаны,
Карөлдерді қылғындырып,
қоқыстарын таптады .....

Сілелеп, құртып мұршаны,
Саят қып тауда жүргенде.
Сая ғып қалың шыршаны,
Кетіппін ұйықтап бірдемде.
Оянсам бірде әлденіп, .....

Мұқағали аға, сіз ғасырда бір туатын үлкен қанаты бар, адамның көзі талатын биікте ғана самғайтын алып құс сияқтысыз. Қазақ жырындағы асыл да асқақ рух, астарлы да аңсарлы, аяулы да абыройлы асыл сөз, шабытыңа шабыт қосып отырар төгілмелі де төкпелі қуатты құдірет, елде жоқ орасан екпін сізде бар.

Сіздің өнеріңіз ұдайы заңғар биіктерде самғайттырып, алға жетелейді де тұрады. Сіздің ақын ретіндегі ең негізгі, ең басты қару-құралыңыз да осылар. Бұл да болса өзіңнен ешкім озбайтын, уақытпен бірге күйреп барып тозбайтын туындылар берген хас шебердің өзі сізге ғана тән, сіздің ғана маңдайыңызға бұйырар өлшеусіз сыбаға......

Боздап алам,
Әппақ ары өмірден озған адам.
Өмірі ойран болып, тозған адам.
Көктем күні қар жауып үсіп қалды-ау,
Аулада өсіп тұрған бозқараған.

Күндіз бақты,
Қалың оймен күзеткен бұл біз нақты.
Бақ аязға гүлдерін ...

Сен мені білесің бе, білесің бе,

Бүгінде кім өсуде, кім өшуде.

Мұқағали ақынның жыр маржандарының ішінде осындай жолдар бар. Ақын тастаған сауалға білмеймін десем, оның рухы кешірмес пе еді. Әрине, білемін.

Осыдан сегіз жыл бұрын мектеп табалдырығын аттаған сәтімнен бастап-ақ Маржан апайымның:

Мектебің мынау класың,

Осында он жыл тұрасың.

Тарыдай болып кіресің,

Таудай болып шығасың -

деп, ақын жырымен бірінші сыныпқа қабылдағаны санамда жаңғырып тұр. Сол сәттен бастап - ақ Мұқағали өлеңдерін жаттап, бойыма сіңіріп келемін. Уақыт алға жылжыған сайын өлеңге деген құштарлығым арта түскендей. Иә, кеше ғана тұлымшағымда ақ бантигім желбіреп, тарыдай болып кіріп, таудай болып шығатынымды ойласам, тұла бойымды бейне бір жұмбақ әлем билегендей болады. Ертең өмірдің бір кіші болып қаланатыным хақ. Ақын жырларының қайсысын оқысаң да , терең иіріміне тартып, өлең құшағына қалай кіріп кеткеніңді сезбей де қаласың. Оқыған сайын бір жаңалық ашқандай марқайып, шаттанасың. ......