Журналист Сая Молдайып өзінің облыстық «Сарыарқа самалы» газетінің 14 ақпан 2017 жылғы №17 санында жарық көрген «Жұртыңмен талай заман көрдің» атты мақаласын «Ойға өріс беріп көрейік» деп бастаған екен. Саяның осы сөзі сырласуға, бүкпесіз сыр ашуға шақырып тұрғандай көрінді. Тек... тақырыбы... Оқи келе мұның белгілі айтыс ақыны Қуаныш Шармановтың: «Жай күйін толғап жағадағы елдің, жұртыңмен талай замана көрдің», -деген өлең шумағының алғашқы екі тармағы екенін түсіндім.
Ал мақала авторы мен қатарлылардың кезінде балаң ойын тербетіп, әдебиет атты қияға көз тіктіріп, қанатымыздың қатаюына ықпал еткен «Тың өлкесі» газеті туралы сөз бастамастан бұрын біз жоғарыда келтірген жалғыз сөйлемде әншейін сөздің сыралғысы ретінде жаза салмаған екен. Оған «Сарыарқа самалының» маңызы қандай, қажеттілігі неде? Бұл – облыстың үлкен деректеме көзі. Павлодар уезінен Павлодар облысына айналғанға дейінгі мәселелердің көбі осы газетте жазылды...
Алпысыншы жылдардың басында жабылып, «Тың өлкесі» газетінің шыққаны индустрияландыру, орыстандыру саясаты қалай жүзеге асырылды? Тың жерлерді игергенде шет жерден қанша адам келді? Олар қалай өмір сүрді? Тілімізден, дін, ділімізден қалай айрыла бастадық? Жалпы, «Қызыл тудың» өткен тарихының ішінде тың игеру жылдарында жабылып, «Тың өлкесі» деген газеттің жарыққа шығуы жайлы көп айтылмайды, осыған қозғау салу керек. «Бұл халықтың тарихы ғой»,-деген еді Ғарифолла Есімов бір сұхбатында деген жолдарды оқығанда көз жеткіздік. .....
Қазақстан банктерінің депозиттік операциялары пассивтік операциялардың ең басты және негізгі бағыты болғандықтан банктің ресурстарының көп бөлігі осы депозиттік агенттер есебін қамтиды. Сондықтан Қазақстан банктері депозиттермен айналыспас бұрын депозиттік саясат құрып қалыптсатырып отыруы керек. Депозиттік саясат дегеніміз- коммерциялық банктердің нарықтық ортада сырттан қаржат тарту мақсатында және өзінің қалыптасқан депозиттік портфелін тиімді басқару үшін ұйымдастырылған іс-әрекеттердің жиынтығы. Бнк жүйесінің капиталдануы дамып отырса да, әлі де көптеген кемшіліктердің бар екндігін атап айтуға болады. Бұл жіберіліп отырған кемшіліктер Қазақстан Республикасының Нарықтық экономика жолына түскеніне онша көп бола қоймағандығымен түсіндіріледі. Осы тақырыптың ең бір өзекті проблемалы мәселенің бірі - ол банктік жүйенің халық пен кәсіпорындар алдындағы міндеттемелерін, яғни депозиттік салымдарын қайтарып беру бойынша кейбір жағдайларда өз міндеттемелерін мезгілінде орындай алмай қалып отыруында болып тұр. Негізінен депозиттік саясаттың мақсаты - олардың активтері мен пассивтерінің үйлесімділігі мен тиімділігін қолдану үшін жеке және заңды тұлғалардың ақшалай қаражаттарын тартуды оңтайлы басқару болып табылады. Коммерциялық банктердің негізгі қызметі – салымдарды тартумен байланысты салым операциялар болғандықтан, осы операцияларды жүргізуде банктер өз кәсіби шеберліктерін, заңдық, әдістемелік, техникалық негіздерін және тағы басқа тұстарды әр уақытта жетілдіріп отыруы қажет. Егер банк жүйесінде салым ретінде салынған 1000 теңгенің мультипликациялануы нәтижесінде 20000 теңгеге дейін артатынын ескерсек , онда халық қолындағы экономикаға тартылмай отырған қаражаттардың біз үшін қаншалықты маңызының бар екенін көруге ....
Информационная измерительная система обеспечивает выполнение одной из основных функций управления – контроль над технологическим процессом объектов обеспечения деятельности шахты, а именно сбор первичной информации как о состоянии оборудования, агрегатов и установок, так и о выполнении плановых заданий, анализа информации, передачи хода выполнения и отклонения оперативному персоналу шахты. ИИС шахты осуществляет сбор, обработку и хранение оперативно-технической информации и сравнение ее с плановой для выработки управленческих решений, как на уровне руководства управления, так и на уровне оперативного персонала. В рамках ИИС шахты решаются задачи, обеспечивающие персонал шахты требуемым объемом оперативной информации о параметрах технологического процесса, сведениями об отклонениях и нарушениях технологии, необходимых для оперативного планирования и оценки экономической эффективности функционирования и принятия рациональных решений по управлению объектами системы ....
Банковский вклад и счет Банки - основная составная часть кредитно-финансовой системы любой страны. Они создают, аккумулируют и предоставляют денежные средства. Кредитные системы развитых стран имеют различную структуру, но есть и общие черты. Так повсеместно кредитная система состоит из центрального банка, коммерческих банков, специализированных банковских учреждении (инвестиционных, внешнеторговых, ипотечных и т.д.), а также кредитно-финансовых учереждении небанковского типа: страховых,финансовых компании,пенсионных фондов, сберегательных касс. Центральные банки осуществляют руководство всей кредитной системой страны, они призваны регулировать кредит и денежное обращение, контролировать и стабилизировать движение обменного курса национальной валюты, сглаживать своим влиянием перепады в уровне деловой активности, цен и занятости, стимулировать рост национальной экономики на здоровой финансовой основе. Центральный банк выступает в качестве агента правительства. В этом случае он консультирует правительство в таких областях, как управление национальным долгом, валютная и кредитно-денежная политика. Кроме того он является представителем правительства в финансовых операциях последнего. Основная функция банка разрабатывать и проводить кредитно-денежную политику. Это самая важная его функция. Как агент правительства в фискальных делах центральный банк дает ему советы, управляет некоторыми депозитными счетами и фондами правительства, от имени правительства выпускает и изымает из обращения деньги, управляет национальными инвалютными резервами и выступает от имени правительства на международном валютном рынке, является депозитарием золота и управляющим государственным долгом (выпускает государственные облигации, выплачивает проценты по ним, погашает их). Центральный банк помогает правительству определить наилучшии момент для выпуска облигации, их цену, доходность и другие характеристики, обеспечивающие привлекательность выпуска для инвесторов, место, где лучше всего разместить облигации. Чтобы успешно справляться с этой задачей, банк должен располагать точной и своевременной информацией о состоянии экономики, движении кредитных ресурсов и т.д. Несмотря на усилия к тому, чтобы быть предельно информированным , банк иногда вынужден принимать решения до того, как статистика потвердит предполагаемое событие. Поэтому он проводит собственные исследования, результаты которых обычно публикуются и представляют собой большой интерес для ученых, экономистов, менеджеров, работников финансовых учреждении. Центральный банк управляет правительственными депозитами (даже если они содержатся в коммерческих банках). Почти все правительственные расходы и доходы проходят по счетам центрального банка. Балансы, приносящие процент, содержатся на счетах коммерческих банков. Центральный банк также имеет счет для вложения правительственных доходов в ценные бумаги (обычно самого же правительства) и счет, на котором находятся инвалютные запасы. Центральный банк выпускает деньги и распределяет их между коммерческими банками, изымает из обращения ветхие банкноты и стершиеся монеты. Новые деньги выдаются коммерческим банкам по заявкам, отражающим их потребности в денежной наличности, путем дебетной записи на счетах коммерческих банков в центральном банке. Еще одной обязанностью центрального банка, как агента правительства являются контроль и защита обменного курса национальной валюты. Банк правомочен покупать и продавать золото, серебро, инвалюту, открывать счета в центральных банках других стран, выступать в качестве агента иностранных центральных банков и в качестве депозитария их активов. Обменный курс - это цена национальной валюты на международном валютном рынке или та пропорция, в которой она обменивается на валюты других стран. Цена определяется балансом спроса и предложения. Чтобы торговать валютой, центральный банк должен иметь валютные счета в центральных банках соответствующих стран. Когда правительство решает вторгнуться на валютный рынок с целью изменить обменный курс национальной валюты (сейчас такие вторжения бывают очень редко), если цель - удержать обменный курс от падения, центральный банк снимает с инвалютного счета какую-то сумму и покупает на нее национальную валюту, изменяя тем самым баланс спроса и предложения. И наоборот, центральный банк скупает инвалюту, если принято решение замедлить рост обменного курса национальной валюты. В первом случае вторжение лимитируется наличием национальной валюты на правительственных счетах, во втором - наличием инвалюты. Центральный банк также выступает в роли депозитария, хранителя золота, принадлежащего правительству данной страны. Он может хранить и золото, принадлежащее иностранным центральным банкам и другим финансовым учреждениям. Центральный банк покупает и продаёт золото, используя инвалютный счет. Продается золото обычно центральным банкам и правительствам других стран, а также международным финансовым организациям типа Международного валютного фонда. Одна из самых важных задач центрального банка - управлять государственным долгом, т.е. целенаправленно изменять ту его часть, которая представлена находящимися в обращении прямыми и гарантированными облигациями (прямые облигации - это облигации, выпущенные самим правительством, а гарантированные - это облигации выпущенные под правительственную гарантию государственными корпорациями). Управлять значит определять свойства облигаций, условия их выпуска и место размещения. Этот государственный долг, быстро растущий во многих развитых странах, представляет собой кумулятивный бюджетный дефицит (превышение расходной части бюджета над доходной за все годы). Как консультат правительства в финансовых вопросах центральный банк должен не только собирать и интерпретировать экономическую информацию, но и чувствовать.....
Қоғамда болып жатқан процестер экономикаға да, саясатқа да өзінің кері әсерін тигізіп, оның өмірде белең алуы жиі кездесіп жатады. Нарықтық қатынасқа көшу, шаруашылықтың жаңа нысандарын пайдалану, қоғамдық сананың бірден өзгеруі - қазіргі идеологияның, құқық жүйесі, моральдық нормалардың тоқырауға ұшырауына әсер етіп, қылмыстың белсенді бағыт алуына алып келді. Егер 1996 жылы Қазақстанда 183977 мың қылмыс тіркелсе, 2002 жыл жоғарыдағы көрсеткіш 219901-ге өскенін көрсетті. Қылмыс әлемінде Қазақстан «қайта құрудан» өскенін дәлелдесе, ол қылмыстың ауыр түрлерінің өскенінен көрініп отыр. Мәселен, 2002 жылы 2625 қасақана адам өлтіру тіркелсе, бұл 2001 жылға қарағанда 7 %-ке өскенін көрсетіп, он жыл бұрынғымен салыстырғанда екі есе көп екенін дәлелдеп берді. Жалпы қылмыстылықтың жас жеткіншектерге әсерін тигізбей қоймайтынын олардың қолымен іске асқан қылмысынан көріп, жасы толмағандар арасындағы қылмыстылықтың өсіп отырғанын байқауға болады. 1996 жылы Қазақстан бойынша кәмелетке жасы толмағандар қылмысы 13724 санын көрсете, 2001 жылы 16244-ке жеткендігімен ерекшеленеді. Кәмелетке жасы толмағандар қылмысының сан-салалығы олардың күнделікті қылмысынан өз көрінісін табуда.78,2% қылмыс олардың мүліктік қылмысқа барғанын көрсетсе, 49,4% қылмыстың жеке адам мүлкін урлауға бағыт алғанын, ал,17%-тің мемлекет және қоғам мүлкін тонауға, 11,2% қылмыстың тонау мен шабуыл жасап тонауды құрағанына куәгер боламыз. Қылмыстық процесс ғылымында шешуін таппаған күрделі проблемалардың бірі ретінде қоғамға жат әрекеттерімен көрінген кәмелетке жасы толмағандарды ерте бастан тауып, алдын алу жолдарын қарастыру мәселесі болып қалып отыр. Ал, бақылаусыз қалған жасөспірімдердің неліктен ондай халге жеткендігінің себеп-салдарын анықтау жеке тұрақты зерттеуді қажет етері сөзсіз. ....
Жер күн жүйесінің басқа планеталары сияқты әр түрлі жұлдыздардың шаңы мен газдарынан құрылған. Жердің геологиялық жасы 4,5-5 млрд жыл деп есептеледі . Алғашқы геологиялық сатыдан бастап жер беті материктік көтерулер мен мұхиттық ойпандарға бөлінген. Жер қыртысыныңда ерекше граниттік-метоморфты қабат қалыптасқан. Мантиядан бөлінген газдар арқылы алғашқы атмосфера мен гидросфера пайда болған. Жер бетінде табиғи алғашқы жағдайлардың қолайлы болғаны сонша, планеталар қалыптасқан соң миллиардтаған жылдардан кейін өмір, тіршілік пайда болды. Жер бетінде өмірдің пайда болуы тек қанажер планетасының болу ерекшелігімен ғана емес, сонымен бірге Күн көзінен қолайлы арақашықтықтың дамаңызы бар. Себебі Күн көзіне планеталар жақын орналасса, онда жылу мен жарық мөлшері көп болады да, кез келген жамылғы (жер беті) судың қайнау температураснан жоғары болады. Ал жылуды аз қабылдайды да, өте қатты суынып кетеді. Көптеген планеталар массаларының Жерге қарағанда азырақ болуына байланысты, тартылыс күші де кем болады да, тығыз даәлді атмосфера қабатын ұстап тұруды қамтамассыз ете алмайды. ....
Әлеуметтік тұрғыдан тілді зерттеуші белгілі ғалым Б.Хасанов шетелдерде шоғырланған қазақтардың тілін, өмірін зерттеу қазақ тіл білімі үшін ғана емес, дүниежүзі әлеуметтік лингвистикасы үшін мені зор екенін атай келе, былай дейді: "Жер жаһанның 40 елінде қоныс тепкен қазақтың "қазақ" болып қалуынын бірден-бір куәсі - оның сақталған тілі. Бұған дәлел сол — оның ана тілінің көптеген елдерде қазақ өмірінің төрт негізгі саласында, атап айтқанда, тұрмыста, қоғамдық өмір мен көркем шығармашылық, ауыз әдебиеті саласында тиянақты қолданылуы" /4, 250-б./. Белгілі бір тарихи себептерге байланысты елден бөлініп, жырақтап қалған осы бір саны бүгінгі күнде милионнан асқан қандастарымыздың тілі қандай дәрежеде, қандай сипатта екенін зерттеу, оны жалпы халықтық мемлекеттік қазақ тілі деңгейінің аясында қарастыру — тіл білімінің бүгінгі таңдағы басты мақсаттарының бірі екені даусыз. "Совершенно не исследованы диалектные особенности казахов, проживающих за пределами Казахстана. ...Казахи живут в северных округах Синьцзян Китайской Народной Республики, а также в юго-западных аймахах Монгольской Народной Республики. Все эти районы пока остаютя не изученными"/5,63-б./. Одан беріде Қазақстан территориясынан тыс аймақтардың ішінде Өзбекстан, Қарақалпақстан, Түркіменстан, Ресей қазақтарының тілі зерттеліп, монографиялық еңбектер жарық көрді. Ал шетелде тұратын диаспораның тілін зерттеуде тек Монғолиядағы қазақтардың тілі мен Ауған, Иран қазақтарының тілі ғана зерттеліп, ғылыми нысанаға айналды. Ал Қытайда түратын қазақтардың тілі тек жекелеген мақалалар түрінде ғана көрініп келеді. Ол жайында Ш.Сарыбаевтың, Ж.Болатовтың және Б.А.Бафиннің бірқатар мақалаларында сөз болған. Бұл мәселе қытай тілші ғалымдарының да назарынан тыс қалмаған. Бұл мәселенің зерттелуі жаңа Жоңго (КНР) құрылғаннан кейін, XX ғасырдың 50-ші жылдарында Қазақстанда өріс алған қазақ тіл білімінің диалектология саласының ғылым ретінде қалыптасуымен тікелей байланысты дамыды. Кейіннен Қытайдың өзінің ішкі саяси өміріндегі өзгерістерге қатысты кеп жылдар бойы үзіліп барып, 80-ші жылдардан кейін қайта жалғасын тапты.....
Дрожжи всегда вызывали особый интерес не только тем, что являются богатой и широко распространенной группой микроорганизмов, но и тем, что их роль в природе и практической деятельности человека, несомненно, значительна. Эта группа микроорганизмов используется для получения целых клеток (корма, пища), микрокомпонентов (белки, липиды, ферменты, нуклеиновые кислоты), экстрагируемых соединений (коферменты, витамины), продуктов деструкции (аминокислоты, нуклеотиды), продуктов метаболизма клеток (этанол, глицерин, углекислота, органические кислоты и др.) /1-6/. В последние десятилетия разнообразие биотехнологических процессов, в которых используются дрожжи, резко увеличилось. Еще более разнообразны перспективы использования дрожжей: в различных разработках, патентах упоминается более 200 видов. Дальнейшее развитие биотехнологии должно заключаться в разработке эффективных методов получения дрожжевой биомассы с высоким содержанием каротиноидных пигментов. Высокая биологическая ценность каротиноидов, получаемых микробиологическим путем, обеспечила их широкое применение в различных областях пищевой, парфюмерно-косметической промышленности, а также в животноводстве и аквакультуре в качестве биодобавок и каротин содержащих препаратов. Все более пристальный интерес привлекают такие процессы, как получение астаксантина, полиолов, коэнзима Q10, биотоплива, полисахаридов, некоторых ферментов, антифунгальных препаратов, а также использование дрожжей для трансформации органических соединении, биоремедиации, биоконтроля и экспрессии гетерологичных белков. Успех практического использования дрожжей зависит от того, насколько полно они отвечают требованиям, предъявляемыми производством. Источником выделения дрожжей могут быть музейные, лабораторные штаммы, а также штаммы выделенные из естественных мест обитания, обладающие практически ценными свойствами: способностью усваивать разнообразные субстраты, быстро расти и накапливать биомассу, образовывать биологически активные вещества. Перечисленые свойства тесно связаны с видовой и штаммовой принадлежностью дрожжей /7/. Необходимость поиска высокопродуктивных штаммов дрожжей, Поэтому работы по выделению, описанию, скринингу и утилитарному сохранению дрожжей для целевых нужд биотехнологии не теряют своей актуальности.....
ВВЕДЕНИЕ С прогрессированием промышленности и технологий производства современные механизмы становятся все более сложными. Так же повышается мощность этих механизмов, а, следовательно, повышаются требования к электродвигателям, применяющихся в качестве привода этих механизмов. Основным требованием, предъявляемым к приводам механизмов, является эффективность использования. Поэтому от правильности выбора мощности привода и системы управления им будет зависеть производительность, срок службы механизма и экономичное использование электроэнергии. Широкое применение в качестве привода получили двигатели постоянного тока. Несмотря на их высокую стоимость и сложность эксплуатации. По сравнению с асинхронными двигателями двигатели постоянного тока имеют следующие преимущества: - простые и надежные способы регулирования частоты вращения; - большие пусковые моменты; - высокая перегрузочная способность; Наибольшее распространение двигатели постоянного тока получили в приводах, требующих глубокого регулирования частоты вращения. Машины постоянного тока в основном являются коллективными машинами, т.е. могут использоваться как двигатели, так и как генераторы. Они выпускаются мощностью от долей ватта до десятков тысяч киловатт. В промышленности более распространены двигатели, что объясняется все возрастающим применением различных статических выпрямителей, обеспечивающих промышленные установки энергией постоянного тока. В данной работе рассматривается механизм, в качестве привода которого служит двигатель постоянного тока с независимым возбуждением. 1. Электропривод электродвигателя типа МП-52 постоянного тока независимого возбуждения. 1.1. Построение структурной схемы двигателя и определение его параметров. Электрическое равновесие процесса преобразования электромеханической энергии цепи возбуждения и якоря будет равно: (1) После использования не сложных преобразований и операторных формул, равенства примут вид: kip п Здесь: Rв - сопротивление цепи возбуждения; Lв - индуктивность цепи возбуждения; R " - постоянная времени цепи возбуждения; Y Ф в - коэффициент связи тока возбуждения и потока; Rяе=Rя+Rдн+Rко+Rяд=Rяе+Rяд.....
