Актуальность дипломной работы. Банковская система любой страны является одной из важных социальных подсистем, которая оказывает существенное влияние на экономические, поли¬тические и иные процессы, происходящие в обществе. Значение банковского сектора обусловлено той ролью, которую он играет в экономике страны в целом. Поэтому во всех странах мира банковская дея¬тельность находится под контролем государства, специально учрежденных им органов и институтов. Эффективность либо неэффективность правового регулирования банковской деятельности может серьезным образом сказаться на всем обществе, экономике, способствовать как позитивным, так и негативным последствиям.
Банковская система Республики Казахстан сложилась после обретения независимости и введения национальной валюты. Республика Казахстан имеет двухуровневую банковскую систему. Национальный Банк РК является центральным банком государства и представляет собой верхний (первый) уровень банковской системы. Все иные банки представляют собой нижний (второй) уровень банковской системы, за исключением Банка развития Казахстана, имеющего особый правовой статус, определяемый законодательным актом РК [1.С.7-9].
Банковская деятельность является одним из видов предпринимательской деятельности, основная цель которой заключается в извлечении чистого дохода [6. С.127]. Банковская деятельность направлена на удовлетворение потребностей в определенных услугах в финансовом секторе экономики и связана с использованием денег [7].
В соответствии со ст. 30 Закона РК от 31.08. 1995г. «О банках и банковской деятельности в РК » Банковская деятельность определяется как деятельность по осуществлению банковских операций, а также проведение иных операций банками, разрешенных к осуществлению ими [2].
Формирование националь¬ной банковской системы, соот¬ветствующей потребностям и масштабам Казахстана, являет¬ся важнейшим условием разви¬тия нашей страны и ее достой¬ного выхода и укрепления на международном уровне. В этом направлении важным аспектом является необходимость повы¬шения конкурентоспособности финансовых организаций и банковского сектора Казахста¬на посредством формирования условий функционирования фи¬нансовой системы, удовлетво¬ряющей потребностям реально¬го сектора экономики в финансовых ресурсах и предоставля¬ющей качественные услуги фи¬нансовым институтам. В усло¬виях свободной конкуренции Казахстану необходима высоко капитализированная, прозрач-ная и разветвленная нацио¬нальная банковская система. Такая банковская система есть атрибут экономической незави¬симости, политического сувере-нитета и национальной безопас¬ности, важнейшая составляю¬щая сильного государства.
Большинство государств на возникший глобальный кризис стали принимать ряд мер по стимулированию экономики страны.
Казахстан стал одним из первых государств в мире, оперативно отреагировавших на нарастающую турбулентность мировой экономики и приступивших к реализации опережающих мер.
Чтобы сохранить стабильность финансовой системы мы предоставили банкам дополнительную ликвидность. Это было сделано для обеспечения экономической активности малого и среднего бизнеса, крупных предприятий. Была увеличена сумма гарантированного возмещения по вкладам физических лиц с 700 тысяч до 5 миллионов тенге. Государство помогло снизить риски банковского сектора, связанные с внешним заимствованием и достаточностью собственного капитала [3].
Степень разработанности правового регулирования банков¬ской деятельности. Правовое регулирование банковской деятельности в Казахстане осуществляется на основе ряда законодательных и подзаконных актов, в числе которых – Закон Республики Казахстан, имеющий силу закона, от 31 августа 1995 г. N 2444 с изменениями и дополнениями на 1 сентября 2003г. "О банках и банковской деятельности в Республике Казахстан" и Закон Республике Казахстан, имеющий силу закона, от 30 марта 1995 года N 2155 с изменениями и дополнениями на 1 сентября 2003г. "О Национальном банке Республики Казахстан", а также Конституцией и законодательством Республики Казахстан, международными договорами (соглашениями), заключенными Республикой Казахстан, а также специальные законы, регулирующие отдельные операции банков, например, Закон РК «О банке развития Казахстана».
При всей важности и значимости правового регулирования банковской деятельности можно констатировать отсутствие в Республике Казахстан комп¬лексных теоретических научных разработок данной проблематики.
В юридической литературе по вопросу определения банковской дея-тельности, содержания этого понятия существуют различные точки зрения, которые, как нам представляется, отражают в полной мере сложность и многогранность понятия "банковская деятельность".
Отличительные особенности банковской деятельности: прием депозитов, предоставление кредитов и содействие платежному обороту в стране. Все прочие аспекты, отнесенные законодательством к банковской деятельности, имеют факультативный характер и, следовательно, не должны приниматься во внимание при формулировании понятия банковской деятельности [4].
Объект дипломной работы - банковская деятельность Республики Казахстан.
Предмет дипломной работы - экономико-правовые процессы, происходящие в банковской системе Республики Казахстан.
Цель дипломной работы - обоснование теоре¬тической необходимости экономико-правового регулирования банковской деятельности Республики Казахстан. ....

КІРІСПЕ
"Коммерциялық банк" термині, банкілер басымды жағдайда саудаға (commerce), тауар айырбасы операцияларына және төлемдерге қызмет көрсетуі кезіндегі банкі ісінің ерте кезеңінде пайда болды. Оның негізгі тапсырыскері сатармандар еді. Банкілер тауар айырбасымен байланысты тасымалдау, сақтау және басқада операцияларды несиелендірді. Өнеркәсіптік өндірістің өркендеуімен өндірістік циклді қысқа мерзімді несиелендіру бойынша операциялар пайда болды: айналым капиталын толықтыру, шикізаттар мен дайын бұйым қорларын құру, жалақы төлеу және т.б. несиесі.
Несиелер мерзімі біртіндеп өсе бастады, банк ресурстарының бір бөлігі негізгі капитал мен бағалы қағаздарға жұмсалым үшін қолданыла бастады. Соңғы уақытта Қазақстанның банкілік жүйесінің қалыптасуында маңызды өзгерістер болды. Банк-жетекшілер анықталды, банкілік мамандандырудың негізгі бағыттары қалыптасты, қаржы институттары арасында тапсырыскерлер қорын бөлу аяқталды.....

Банктердің экономикадағы маңызын олардың атқаратын операциялары анықтайды.Қазақстан банктерінің депозиттік операциялары пассивтік операциялардың ең басты және негізгі бағыты болғандықтан банктің ресурстарының көп бөлігі осы депозиттік агенттер есебін қамтиды.Сондықтан Қазақстан банктері депозиттермен айналыспас бұрын депозиттік саясат құрып қалыптсатырып отыруы керек. Депозиттік саясат дегеніміз- коммерциялық банктердің нарықтық ортада сырттан қаржат тарту мақсатында және өзінің қалыптасқан депозиттік портфелін тиімді басқару үшін ұйымдастырылған іс-әрекеттердің жиынтығы.
Банк жүйесінің капиталдануы дамып отырса да, әлі де көптеген кемшіліктердің бар екндігін атап айтуға болады. Бұл жіберіліп отырған кемшіліктер Қазақстан Республикасының Нарықтық экономика жолына түскеніне онша көп бола қоймағандығымен түсіндіріледі.
Осы тақырыптың ең бір өзекті проблемалы мәселенің бірі - ол банктік жүйенің халық пен кәсіпорындар алдындағы міндеттемелерін, яғни депозиттік салымдарын қайтарып беру бойынша кейбір жағдайларда өз міндеттемелерін мезгілінде орындай алмай қалып отыруында болып тұр.
Негізінен депозиттік саясаттың мақсаты - олардың активтері мен пассивтерінің үйлесімділігі мен тиімділігін қолдану үшін жеке және заңды тұлғалардың ақшалай қаражаттарын тартуды оңтайлы басқару болып табылады.
Коммерциялық банктердің негізгі қызметі – салымдарды тартумен байланысты салым операциялар болғандықтан, осы операцияларды жүргізуде банктер өз кәсіби шеберліктерін, заңдық, әдістемелік, техникалық негіздерін және тағы басқа тұстарды әр уақытта жетілдіріп отыруы қажет.
Егер банк жүйесінде салым ретінде салынған 1000 теңгенің мультипликациялануы нәтижесінде 20000 теңгеге дейін артатынын ескерсек , онда халық қолындағы экономикаға тартылмай отырған қаражаттардың біз үшін қаншалықты маңызының бар екенін көруге болады. Бұл қаражат иелерінің өз қолдарындағы ақша қорларын тиімсіз сақтап отыруы ол банк жүйесінің 90-жылдардың басындағы экономика дағдарысына байланысты халық сенімінен шығып қалуының салдарынан болып отыр.
Қалай болған жағдайда банк жүйесіне деген ел сенімін арттырып, олардың мүдделерін жан-жақты қорғап, экономикаға қызмет етпей бос жатқан ақшалай қаражаттарын әрбір атқан күннің басты мәселесі болып қала береді.....

Қазақстан Республикасының банк жүйесінің қызмет етуі тұрақталды десек те, кейбір банктердің (Бизнес банк, Көмірбанк) кенттен жабылып қалып, өз салымшыларының алдындағы міндеттемелерін орындай алмауы әлі дн болса бұл жүйенің қызмет етуінде кемшіліктердің бар екендігін көрсетеді. Бұл кемшілік тек қана осы банкротқа ұшыраған банктің менеджметінде ғана емес, сонымен бірге осы жүйенің бас буыны Ұлттық банк тарапынан да кетіп отыр деп ұғуға болады. Өйткені, Ұлттық банк екінші деңгейдегі банктерге қолданатын өз реттеушілік құқықтарын дұрыс пайдаланып қадағалау жүргізуінде қателіктерге жол беріп отыр. Сондықтан банк жүйесінің қызмет етуі әр уақытта тәуекелмен байланысты болып отырғандығын дәлелдеудің қажеті жоқ, ол әлемдік банк тәжірибесінде әлдеқашан дәлелденген.
Банк жүйесінің капиталдануы дамып отырса да, әлі де көптеген кемшіліктердің бар екендігін атап айтуға болады. Бұл жіберіліп отырған кемшіліктер Қазақстанның нарықтық экономика жолына түскеніне онша көп бола қоймағандығымен түсіндіріледі. Ең бір өзекті проблемалы мәселенің бірі – ол банктік жүйенің халық пен кәсіпорындар алдындағы міндеттемелерін, яғни, депозиттік салымдарын қайтарып беру бойынша кейбір жағдайларда өз міндеттемелерін мезгілінде орындай алмай қалып отыруында болып тұр.
Коммерциялық банктердің негізгі қызметі-салымдарды тартумен байланысты депозиттік операциялар болғандықтан, осы операцияларды жүргізуде банктер өз кәсіби шеберліктерін, заңдық, әдістемелік, техникалық негіздерін және т.б. тұстарды әр уақытта жетілдіріп отыруы қажет.
Экономистердің есептеуінше бүгінгі күні халық қолында банк жүйесіне тартылмаған, қолма-қол түрде сақталып отырған едәуір қаражат бар деген болжамдар айтылуда. Ол қаражат мөлшері бірде 400 млн. доллардан асады деп айтылса, бірде 1 млрд. доллардан астам ақшалай қаражат бар деп аталады. Бұл сандық мәлімет 2000 жылы өткен. «Қаржыгерлер конгресінде» Қазақстан Республикасы Президентінің жасаған баяндамасында аталды.
Егер банк жүйесіне салым ретінде салынған 1000 теңгенің мультипликациялануы нәтижесінде 20 000 теңгеге дейін артатынын ескерсек, онда халық қолындағы экономикаға тартылмай отырған қаражаттардың біз үшін қаншалықты маңызының бар екенін көруге болады. Бұл қаражат иелерінің өз қолдарындағы ақша қорларын тиімсіз сақтап отыруы ол банк жүйесінің 90-жылдардың басындағы экономика дағдарысына байланысты халық сенімінен шығып қалуының салдарынан болып отыр.
Қалай болған жағдайда да банк жүйесіне деген ел сенімін арттырып, олардың мүдделерін жан-жақты қоғап, экономикаға қызмет етпей бос жатқан ақшалай қаражаттарын тарту әрбір атқан күннің басты мәселесі. ....

ВВЕДЕНИЕ.
Банки составляют неотъемлемую черту современного денежного хозяйства. Находясь в центре экономической жизни, обслуживая интересы производителей, банки опосредствуют связи между производителем и потребителем.
Коммерческие банки существуют не первый год и достаточно проявили себя. Если изначально основная деятельность коммерческих банков сводилась к принятию депозитов и предоставлению коммерческих кредитов, то сегодня большинство коммерческих банков отошло от теории коммерческого кредитования и занимается, по сути, предпринимательством на финансовом рынке, т.е. предлагают своим клиентам широкий спектр самых разнообразных финансовых услуг, оставаясь при этом депозитным учреждением.
Характер операций современных банков увязан не с коммерческими нуждами клиентов, исходящими из необходимости обслуживания производственного цикла, а с разрабатыванием, распространением, доведением до потребителя, маркетингом и продажей разнообразных финансовых услуг как продукта деятельности самого банка.
В своей работе коммерческие банки руководствуются рядом обязательных нормативов, не позволяющих ему произвольно снижать ликвидность баланса и достаточность капитала.
В условиях рынка неизбежно банки выдвигаются в число основополагающих, ключевых элементов экономического регулирования. В этом плане особую роль играют кредиты, превращаясь, по существу, в единственный источник, питающий народное хозяйство дополнительными денежными ресурсами.
Основным внутренним противоречием кредитных отношений является противоречие между кредитором и заемщиком. Эти противоречия определяются размером высвободившихся средств у кредитора и размером потребности заемщика, а также противоречием между продолжительностью высвобождения средств у кредитора и продолжительностью существования потребности в дополнительных средствах у заемщика.
Естественной формой движения денежно-кредитных отношений является возникновение более сложной формы отношений - кредитных отношений с участием посредника.
Важнейшей формой кредитных отношений этого типа является банковский кредит, при котором в роли посредника выступает банк.
Развитие рыночных отношений требует постоянного совершенствования кредитно-денежных отношений. Современная концепция кредитования, к сожалению, исповедует исключительно идею всемерного сокращения кредитных вложений, поскольку, по мнению эмиссионных банков, вхождение дополнительных платежных средств в хозяйственный оборот посредством кредита только усиливает инфляционные тенденции. Ограничение кредита одновременно сказывается на развитии предпринимательской деятельности как фактора насыщения рынка товарами. Если учесть, что примерно треть денег, находящихся в обращении, используется на нужды кредитования и населения, а большая их часть втянута в покрытие государственного внутреннего долга, то станет понятным, что ограничения в кредитовании предприятий и населения оказываются удвоенными.
ГЛАВА 1. СУЩНОСТЬ И РАЗНОВИДНОСТИ КРЕДИТНЫХ ОПЕРАЦИЙ.
1.1. Понятие кредитных операций.
Для определения современного рынка капиталов необходимо обратиться к понятию кредитного капитала. Кредитный капитал – это денежные средства, отданные в ссуду за определенный процент при условии возвратности. Формой движения ссудного капитала является кредит. Ссудный капитал представляет собой историческую категорию капитала, которая возникает и развивается в условиях капиталистического способа производства.
Операции по размещению кредитов называются кредитными операциями. Кредитные операции находят свое отражение в активе банка. Кредитование предприятий и населения относится к традиционным видам банковских услуг. Не случайно банк называют кредитным предприятием. Наибольшая часть активов коммерческого банка по-прежнему помещена в кредитные операции.
Ссудные операции - это кредитование клиентов и другие коммерческие банки.
Коммерческие банки относятся к особой категории деловых предприятий, получивших название финансовых посредников. Они привлекают капиталы, сбережения населения и другие денежные средства, высвобождающиеся в процессе хозяйственной деятельности, и предоставляют их во временное пользование другим экономическим агентам, которые нуждаются в дополнительном капитале. Банки создают на новые требования и обязательства, которые становятся товаром на денежном рынке. Так, принимая вклады клиентов, коммерческий банк создает новое обязательство - депозит, а выдавая ссуду - новое требование к заемщику. Этот процесс создания новых обязательств составляет сущность финансового посредничества. Эта трансформация позволяет преодолеть сложности прямого контакта сберегателей и заемщиков, возникающие из-за несовпадения предлагаемых и требуемых сумм, их сроков, доходности, и т.д.
Масштабы финансового посредничества в современной экономике поистине огромны. Представление об этом дает статистика денежных потоков. В этой системе учета хозяйство разделено на ряд секторов: домашние хозяйства, деловые предприятия, государственные учреждения, финансовые институты, заграничный сектор......

КІРІСПЕ
Менің курстық жұмысымның тақырыбы "Банктік несиелердің қайтымдылығын қамтамасыз ету нысандары мен формалары"
Несие нарықтық экономиканың тірегі ретінде экономикалық дамудың ажырамас элементін білдіреді. Оны барлық шаруашылық субьектілермен қатар мемлекет те, үкімет те, сондай-ақ жеке азаматтар да пайдаланады. Несиенің пайда болуын өнімдерді өндіру сферасын іздеу қажет. Тауар айырбастау – бұл тауардың бір қолдан өтуін білдіреді десе, шынымен де осындай айырбас кезінде несиеге байланысты қатынас туындайды.
Құнының қозғалысы – бұл несиенің қозғалысының түбін сипаттайды. Несиелік қатынастардың пайда болатын экономикалық негізіне капитал айналымын жатқызуға болады. Көбіне несиені ақша ретінде түсінеді. Қазіргі кезде шаруашылықта несие ақша түрінде берілуде. Несие ақшалай қаражаттардың екі жақты қозғалысын , яғни қаражаттың уақытша және уақыт өткен соң қайтарылуын білдірсе, ал қаржы сол қаражаттың бір жақты қозғалысын білдіреді. ....

К І Р І С П Е
Кез келген мемлекеттің экономикасында ірі кәсіпорындар,шағын және орта кәсіпкерлікпен қатар мемлекеттің дамуының негізі – банк жүйесінің қалыпты жұмыс істеуі екенін әлемдік практика көрсетуде.
Нарық экономикасы, шаруашылық жүйесі интеграциялану кезеңінде қаражат құрау мен оны пайдалану үрдісі әртүрлі экономикалық тұлғалар арасындағы әр-қилы қарым-қатынастарға сәйкес дамиды.Ондай тұлғалар – халықтың өзі,одан кейінгісі: мемлекет және банк,басқа қаржылық делдалдар.
Банктің мазмұны мен атқарылымы оның экономикадаы маңызын көрсетеді. Банктің маңызы оған жүктелген міндеттермен айқындалады. Банкке жүктелген міндеттер мыналарды қамтамасыз етеді:
- өндірістің үздіксіздігін және оны жеделдетуін қамтамасыз етуге керекті, бос ақша капиталды, ресурстарды шоғырландыру;
- ақша айналымын тәртіпке келтіріп, оны рационализациялау болып табылады.
Банк -өзінің жарғысы бар, толық шаруашылық есеп және өзін өзі қаржыландыру негізінде қызмет жасайтын заңды тұлға. Ол ақша қараатын тарту, орналастыру және басқа банктік операцияла жүргізетін мекеме.....

Кіріспе
Біздің салауатты экономикалық өрлеу стратегиямыз мықты нарықтық экономикаға, мемлекеттің белсенді рөліне және айтарлықтай шетел инвестицияларын тартуға негізделеді. Ол мынадай 10 принциптен тұрады.
Мемлекеттің белсенді рөл атқара отырып, экономикаға араласуының шектеулі болуы. Экономикалық реформалардың табысы мен олардың жекелеген учаскелерде тежелуі мемлекеттің рөлін қайта қарастыруды талап етеді.
Орталықтағы және жергілікті жерлердегі өкімет экономикаға араласудың барлық түрімен, дән себу, егін жинау және басқалармен айналысуды тоқтатуға тиіс. Мемлекет жекеше сектор басты рөл атқаратын нарықтың заңды шеңберлерін құра отырып, экономикада манызды, бірақ шектеулі рөл атқаруға тиіс. Яғни, меншік құқықтарын ресімдеуге, бәсекелес рынок пен монополияға қарсы күресті реттеудің сенімді құралдарын құруға, фискальды және монетарлық саясатты қолдауға, әлеуметтік қорғау жүйесін дамытуға, қажетті инфрақұрылымды, білім беруді, денсаулық сақтауды дамытуды қамтамасыз етуге және мықты экономикалық саясат жүргізуге бағытталған құқықтық және нормативтік база жасауды аяқтау көзделіп отыр.....

Кіріспе
Несиелік жүйенің төменгі буыны халық шаруашылығына тікелей қызмет көрсететін және коммециялық негізінде кең көлемді қаржылық қызмет жасайтын дербес банктік мекемелер торабынан тұрады. Бұлар коммерциялық, кооперативтік және жеке банктер, банктік заңдылықтарда коммерциялық банктер деген жалпы атпен біріктірілген.
«Коммерциялық банк» термині банк ісінің ертеректегі даму кезеңінде, банктердің сауда, тауар айырбасы операциялары мен төлемдеріне қызмет көрсетуі барысында пайда болды. Негізгі клиенттері саудагерлер болған, міне осыдан «коммерциялық банк» деген атуға пайда болды. Бірақ өнеркәсіптің және басқа салалардың дамуымен банктер экономиканың өзге де сфераларына қызмет көрсете бастағандықтан да банктің «коммерциялық» деген атауы бастапқы мағынасын біртіндеп жоғалтты. Ол банктің «іскер» деген сипатын білдіреді, оның шаруашылық агенттердің барлық жұмыс түрлеріне қызмет көрсетуі олардың қызметтерінің саласына байланыссыз болады. Коммерциялық банктер – нарық экономикасында қаржылық операциялар мен қызмет көрсететін несиелік мекемелердің тобын білдіреді.....

Қазақстанда жұмыс істеп жүрген банктердің, Қазақстан Республика- сының Ұлттық банкісінен басқасының бәрі, екінші дәрежелі банктер бо- лып есептеледі. Олардың қызметтерінің заңды негізі, Қазақстан Респуб- ликасының Президентінің 1995 жылы 31 тамызда шыққан №2443, заңдық күші бар "Қазақстан Республикасындағы банктер және банк кызметтері туралы", жарлығы. Қазақстан Республикасында бұл банктер ашық және жабық акционерлік қоғам болып қалыптасты.
Аталмыш заңга сәйкес, Қазақстандағы екінші дәрежелі банктер Занды тұлға болып табылады. Олардың бәрі, меншіктігіне қарамастан, коммерциялық жұмыспен шұғылданады. Сөйтіп, олардың басты мақсаты — пайда табу.
Екінші дәрежелі банктерге, заңды түрде, басқа Занды және жеке тұлғалардың уақытша бос қаржыларын жұмылдырып, оларды өз атынан, өз қаражатына, қайтарымдылық мерзімділік және төлемділік жағдайларда орналастыру және де клиенттердің тапсыруы мен есеп айырысу, таға басқа да операцияларды жүргізуге құқық берілген.
Сөйтіп, басқа елдердегідей, Қазақстанда да екінші дәрежелі банктер, бір жағынан, шаруашылық жүргізуші субъектілердің, жеке тұлғалардың, уақытша бос қаржыларын жұмылдырып, оларға пайда табуға мүмкіншілік жасайды, екінші жағынан, жумылдырылған қаржыны басқа шаруашылық жүргізуші субъектілер мен жеке тұлғаларға қосымша қаржыға қажеттігін жабута береді. Сонымен қатар, банктер өз мүдделерін де ұмытпайды. Уақытша пайдалануға берілген қаржы үшін тиісті өсім (процент) алады. Объективтік процесс ретінде, банктердің мұндай операцияларының экономикалық негізі болып, қарызға беретін құнды қалыптастыруға және пайдалануға әсер ететін, ақшалай қаржылардың қозғалысы болып табылады.
Екінші дәрежелі банктер, Қазақстан Республикасының аумағында және оның сыртында, өздерінің бөлімшелерін, еншілес банктерін ашуға құқықты. Бұл банктердің қызметтері Қазақстан Республикасының конституциясымен, басқа да заңдармен және де олардңц негізінде, оларды орындау мақсатында, өзінің құдіретіне берілген мәселелер жөнінде шығаратын нормативтік, құқықтық актілермен реттелінеді.
«Қазақстан Республикасындағы банктер және банк кызметгері туралы» Заңның 30 бабына сәйкес банк қызметтерінің қатарына төмендегі операциялар кіреді:....