Сәбиге алғаш тіс шықан кез. Баласы бар аналардың бұл сәт есінде болар. Немесе мұндай кезең сізді де күтіп тұрса керек. Осындай кезеңді қиындықсыз өткеру үшін және баланың тісі шыққанда бірден көмектесетін халықтық әдісті назарларыңызға ұсынамыз!

Сәбиге ең алғаш тіс шыққанда анасының таза саусағын құмарлана шайнағаны да жеткілікті.

Осы сәтте саусақпен баланың қызыл иегін уқалау әдісін қолданып көріңіз. Саусағыңызға шүберек орап алып, содаға немесе бура ерітіндісіне (1стакан суға бір қасық) малып қызыл иекті сүртіңіз. ......

Кіріспе
Қазіргі таңда әртүрлі процесстерде ылғалдылықты реттеуге арналған
аспаптардың рөлі мен қызметі бәріне белгілі. Қазіргі кезде ғылым, техника
тіпті халықтық шаруашылық саласының ешбірінде ылғалдылықты реттеу
процессінің пайдаланылмауы мүмкін емес.
Бірақ ылғалдылықты реттеу қажеттілікті аспаптар нарығында аса
сенімді және қанағаттанарлық жағдайда емес. Көптеген халық
қолданысындағы аспаптар мен датчиктер қазіргі замандағы техниканың даму
дәрежесіне сай келмейді, сонымен қатар бағасы қымбат, пайдалануға
қолайсыз, көлемі өте үлкен.
Қазіргі даму кезеңінде бүкіл әлемде сонымен қатар біздің елде халық
қолданысындағы барлық салаға автоматтандыру мен компьютеризациялау
тенденциясы жүзеге асырылып, кең қолданысқа ие болып отыр. Осы кезекте
алдыңғы орындарға қазіргі кездегі өндірістік технологиялық процесстер ие.
Осыдан кейін газды ортаның ылғалдылығын
өлшеу процессінің автоматтандыру және де арнайы құрылғылар мен ЭЕМ-дің мәліметтерді
өндеу қажеттілігі туындайды.....

Кіріспе
Кодалық құлып күзетілетін тұрғын үйлерге, өндірістік ғимараттарға
бөтен адамдардан кіруінен қорғанудың тиімді құралы болып табылады.
Олардың артықшылықтары қолданудың қарапайымдылығы, сенімділігі,
жоғары деңгейде қорғанысты қамтамасыз ету мүмкіндігі, кодты ауыстырудың
салыстырмалы жеңіл болуы (қарапайым механикалық құлыппен
салыстырғанда). Сондай-ақ тағы бір маңыздылығы, көп көлемді адамдарға
рұқсат етуді көрсеткен кезде кілтті дайындаудың қажет еместілігі. Бірақ
мұндай жүйенің бір кемшілігі қаскүнемдіктерге кодты жасырын көру немесе
оны теріп алу мүмкіндігі. Алайда, кодтың көп разрядты болуы немесе кодты
терудің шектелген саны немесе код теру кездінде сәтсіз болған жағдайда
арасына уақыттық кідірісті еңгізу, кодты теріп алуға кедергі жасайтын
конструкциялық ерекшеліктерінің болуы бұл мәселе өте күрделене түседі.
Сондықтан да соңғы бұны өте ыңғайлы деп атауға болмайды. Берілген
дипломдық жобада микроконтроллерді қолдану арқылы тұрғын үйдің сыртқы
есігіне электронды кодалық құлыпты әзірлеу іске асырылады. Бұл дипломдық
жобада талаптардың бірі болып кодты теру кезінде дабылдық құрылымды
қондыру болып табылады.

1 Техникалық бөлім

1.1 Микроконтроллер негізінде микропроцессорлық жүйені әзірлеу
Микроконтроллердің негiзiндегі микропроцессорлық жүйе (МПЖ)
кейбiр объектiнi басқарудың мiндеттерiн атқару үшiн арнайы енгізілген жүйе
ретінде пайдаланады. Осы қолданудың маңызды ерекшелiгi нақты уақытта
жұмыс атқаруы, яғни белгiлi уақыт аралығында сыртқы оқиғаларға
реакцияның әсер етуі. Мұндай құрылғылар микроконтроллер атауын алды.
МПЖ - ні өңдеушiнiң алдында жобалаудың толық циклын өткiзуiн мiндеті,
қызмет етудiң алгоритмын әзiрлеуден бастап және бұйымның құрамын
комплекстi зерттеуге дейін,тіпті өндіріске қажетті жұмыс жүргізу міндеті тұрды.
Техникалық тапсырмада арнайы басқару функциясын дайындаудың
контроллерге қойылатын талаптары тұжырымдалады. Техникалық тапсырма
микронтроллерді қолданушыға не керектігін аспаптың қандай жұмыс жасау
керектігін анықтайды. Техникалық тапсырма жазбаша түсіндірме ретінде
ұсынылады. Қолданушының талаптары негiзiнде функцияны анықтайтын
функционалдық спецификация құрылады, соған сәйкес құрылғының қойылған
талаптарға сәйкестігі анықталады.
Ол деректердiң кірістегі және шығыстағы пiшiмдерiн сипаттап,
контроллерді басқарушы сыртқы әсерлерді бақылайды.
Басқару алгоритмның кезеңдерінің әзiрленуi ең жауаптысы болып
табылады, себебi осы кезеңнiң қатесi әдетте жасалынып бiткен бұйым.
Техникалық тапсырмада арнайы басқару функциясын дайындаудың
контроллерге қойылатын талаптары тұжырымдалады. Техникалық тапсырма
микронтроллерді қолданушыға не керектігін аспаптың қандай жұмыс жасау
керектігін анықтайды. Техникалық тапсырма жазбаша түсіндірме ретінде
ұсынылады. Қолданушының талаптары негiзiнде функцияны анықтайтын
функционалдық спецификация құрылады, соған сәйкес құрылғының қойылған
талаптарға сәйкестігі анықталады.....

КІРІСПЕ
Ақшабұлақ аумағында пайдалану ұңғымасын орналастыру белгіленген. Оның жобалық тереңдігі – 2100 м., жобалық горизонт – төменгі визей ярусы Ұнғыманы бұрғылау ОАО «Кен-Ай-Ойл» экспедициясы жүргізді. Ақшабұлақ аймағы әкімшілік жағынан Қызылорда облысында сырдария ауданына қарайды. Жұмыс істеу аймағы шөлейтті және жартылай шөлейтті аймағы болғандықтан соған сәйкес өзінің өсімдік және жануарлар әлемі бар. Ауданның рельефі жазық дала, тек орталық және солтүстік жағында құмды үйінділері бар.
Географиялық жағдайда кен орын алаң Торғай оипатының оңтүстігінде орналасқан алаңнан область орталығы Қызылорда қаласынна дейін 120км,
Қазіргі уақытта кен орнына қатынасу жүк машинасымен жеткізіледі.
1 Геологиялық бөлім
1.1 Кен орынның географиялық және экономикалық жағдайы
Географиялық орны бойынша Амангелді газ кешені Шу мен Талас өзендерінің арасындағы Мойынқұм кұмының оңтүстік-батыс бөлігі. Оған оңтүстік-батыс жағынан Кіші Қаратау жазығы ұласып Үлкен Қаратаудың бір бұтағына жалғасады.
Кен орнының географиялық координаттары: -44019/ о.е. 71004/ ж.ұ. Орогенді сипаттамасы бойынша Мойынқұм ауданы солтүстік-батыс бағытына қарай 20 м дейін көтеріліп созылған құмды белестермен
белгілі. Құм шекарасы оңтүстік және оңтүстік-шығыстан солтүстік-батысқа қарай жалғасқан, оны Талас өзені басып өтеді, өзен анғарларына мал айдалып бағылады. Мұндағы жер бедерінің абсолюттік межесі кен орнында +350 - +360 м ұлғайып, Тараз қаласының маңында +600м жетеді. Жазықтықтың оңтүстік жағы көтеріліп Тянь-Шаньға ұласады.....

Мақсаты: Жайлау және оның орналасқан жері, ағаш үйдің құрылысымен таныстыру. Сурет бойынша әңгіме құрап өз ойын толық жеткізе білуге, жүйелі әңгімелеуге үйрету. Үй жануарлары туралы білімдерін толықтыру.
Қоршаған ортаға деген сүйіспеншілігін арттыру.
Дамытушылығы: Оқушыларды білімділікке, сауаттылыққа баулу.
Ойлау қабілетін арттыру, тіл байлығын дамыту.
Тәрбиелілігі: Туған жердің табиғатының сұлулығын сезінуге, оны аялап қорғауға, адамгершілікке, қамқорлық сезімдерге тәрбиелеу.
Көрнекілік: Жайлау суреті, киіз үйдің құрылысы, төрт түлік малдың және жабайы жануарлар суреттері, малдан алынатын өнімдер суреті.
Әдісі: Әңгімелеу, ойын, түсіндіру, сұрақ - жауап, жұмбақтар, мадақтау......

Қан құрамында қанттың болуы – адам денсаулығының ең маңызды көрсеткіштерінің бірі. Қандағы қанттың деңгейі аз немесе көп болуы инсулин қосылымдары – гармон арқылы анықталады. Өйткені бұл асқазан асты бездерінің жасушалары арқылы пайда болады да, адам ағасындағы жасушалар арқылы қантты одан әрі игеруге әрекет ете бастайды. Осыған байланысты қант диабеті – адам ағзасында қанттың көп болуынан қалыптасатын ауру. Қандағы қанттың артуынан тамырдың қабырғалары мен жүйке түйіспелері зардап шегеді, себебі оларға енген глюкоза ұлпаларға зиян келтіретін затқа айналады. Нәтижесінде азғаның қалыпты жұмыс істеуін бұзатын өзгерістер пайда болады. Ал ағзада жіңішке тамырлар мен жүйке түйіспелері бар екені белгілі. Қан тасымалдайтын жіңішке тамырлар торабы көз торлары мен бүйректе анағұрлым дамыған, ал жүйке түйіспелері ағзаның өн бойында кездеседі (әсіресе жүрек пен мида), бірақ олар аяқта көп болады, ал дененің дәл осы бөлігі диабеттік асқынуларға бейім болып тұрады. Ең алдымен көз, бүйрек, аяқ зардап шегеді. Қандағы қанттың деңгейі аш қарында 120 мг. Пайыздан артық болуы адамдағы қант диабетінің дамуының бар екендігін көрсетеді. ....

Құқық адам мен қоғамның жаратылысымен байланысты тұлғаның бостандығын білдіретін, қоғамдық қатынастарды реттейтін, ресми құжаттарда анықталған, мемлекеттің күшімен қамтамасыз етілетін құқықтық нормалардың жиынтығы.
Заң ғылымының негізі мемлекет және құқық теориясынан басталса, аталған пән өз бастауын құқық терминінің мазмұнын ашудан басталады. Бұл жерде “неге?” деген сұрақ заңды туындайды. Жауап іздер болсақ, мынаны айтуға тура келеді: 1) құқық мемлекетпен пайда болған. Демек, мемлекет атаулы билік құралдарының жүйесімен ішкі, сыртқы көпқырлы функцияларды біріктіре білген жиынтықты зерттеу қажет болса, онда оның бастауы міндетті түрде құқық ұғымына тіреледі деген сөз.
2) Құқық әлеуметтік және философиялық тұрғыдан алғанда, өте ауқымды түсінік. Ол өз бойына тек құқықтық нормаларды ғана емес, сонымен қатар құқықтық сананы, құқықтық қатынастарды да біріктіреді.
3) Құқық – қай қоғамның болмасын мүшелерінің ара-қатынастарының бұлтартпас бөлшегі. Кез-келген қатынас моральдық және заңды тұрғыдан құқыққа сүйенгендіктен, мемлекет және құқық теориясы пәнінің де өз кезегінде алғашқылардың қатарында құқықты зерделейтін осы және өзге де себептерге байланысты.
Енді құқық нормасына келер болсақ, құқықтық норма заңда ресмилендірілген нормативтік нұсқау. Ол жалпыға міндетті, мемлекеттің атынан баянды етілген, қоғамдық қатынастарды реттейтін билік.
Ал құқықтық қатынас бұл – құқыққа байланысты, құқық негізіндегі қатынастар.
Аталған құқық, құқықтық норма және құқықтық қатынас ұғымдары менің дипломдық жұмысымның арқауы болып отыр. Жұмыс үш тараудан тұрады, әр тарау 2 бөлімді қамтиды. “Құқық туралы түсінік” атты 1-ші тарауда құқық ұғымы жайлы жалпы түсінік пен оның белгілері және нормативтік реттеу жүйесіндегі құқықтың алар орны жайлы сөз етіледі.
Құқық ұғымы жайлы түсінік бергенде, оның жалпы мәнін ашуға тырыстым. Заң ғылымында “құқық” термині бірнеше мағынада қолданылады. Құқықты ресми түрде танылған қоғам мүшелерінің әрекет ету мүмкіндігі деп қарастырса, келесіде “құқық” деп құқық нормаларының жүйеленген жинытығы деседі. Ендігі ретте “құқықты” оқу пәнінің ұғымы ретінде қолданылады делінеді. Осыдан өзге ғалымдар құқыққа субъективті де, объективті де тұрғыда анықтама беруге тырысады.
Міне, осындайлық құқық терминіне анықтама беруден бастап, бұл бөлімде сонымен қатар оның өзіне ғана тән белгілерін аштым.
“Нормативтік реттеу жүйесіндегі құқықтың орны” – бөлімінде нормативтік реттеу жүйесі қоғамдық қатынастарды реттейтін нормалардан тұратындығы, олар әлеутеммік және әлеуметтік-техникалық нормаларға бөлінетіндігі жөнінде сөз қозғалды. Осыларды аша келе І тарау мағынасы ашылды. ....

ТАЛДАУДЫН. РАДИОМЕТРЛІК ӘДІСТЕРІ
Радиометрлік талдау әдістеріне изотоптық сүйылту, радиометрлік титрлеу, радиоактивтік немесе жай ғана активтік талдау жәие т б. осы сияқты әдістер жатады. Бүлардың бәрі де α-, β-, γ- және n-сәуле шыгаруды өлшеуге неғізделген.
Радиоактивті сәуле шыгаратын заттармен жүмыс істеген кезде ерекше кауіпсіздік ережесін сактай отырып радиометрлік талдауды арнайы жабдықталған лаборато-рияда жүргізеді.
Изотоптык, сүйылту әдісі. Бүл әдіс бойынша күра-мыида зерттелетін элементі бар талданатын затқа белгілі бір меншікті активтілігі радиоактивтік изотоптың өлше-улі молшерін қосады. Мүган кейін аныкталатын эле-ментті түнбаға түсіру, шаймалау, электролиз, сорбция сияқты белгілі әдістердің бірін қолданып, талданатын за-ттан боледі де, оның активтіғін анықтайды. Кейде бүл әдіс изотопты қосу, изотоппен сүйылту не танбалау әдісі делінеді. Радиометрлік титрлеу одісі. Бүл әдісті екі түрлі жагдайда пайдаланады. Біріншісінде, анықталатын ион-мен нашар еритін түнба түзетін радиоактивті изотопы бар ерітіндімен титрлейді. Титрлеу процесінде ерітіндінің активтілігін олшейді. Екіншісінде, ерітіндіге анықталатын элементтің радиактивті изотопын индикатор ретінде ша-малы косады. Титрленуіне қарай анықталатын ион изо-топпен бірге түнбаға түседі де ерітінді активтігі төмендей келіп түрақтанады.....

Төркіні жақын қыз дамыл таппайды. Өзің тұратын қаланың тап іргесіндегі демалыс үйіне тынығу соған ұқсайды екен. Қаншама алаңсыз боламын дегенімен бола алмайсың, екі күннің бірінде сары портфельді салақтатын, қала қайдасың деп, тартып бара жатқаның.

Сенбінің кешінде үйге кетіп, мұнда бүгін оралсам, биллиардшы достарым ұясын аю талқандан кеткен арадай гу-гу етеді.

— Ойбай, осында тынығуға жалғыз қолды біреу келіпті, биллиардты ғажап ойнайды! Ұтпаған адамы қалған жоқ...

Жай ғана мықты биллиардшы келіпті десе, мен әрине, таңырқамас едім. Ал мынау өзі жалғыз қолды, өзі мықты биллиардшы. Жалғыз аяқты керемет жүйрік біреу келіпті деген секілді құлаққа сөкеттілеу естіледі. Кім екен деп, көріп - білгенше ынтық болдым.

Сөйтсем, жұрттың өрепкіп, әңгіме етіп жүргендері өзім жақсы танитын, ағарту мекемесінің бірінде үп - үлкен қызмет атқаратын биязы әсем жігіт Халел болып шықты. Meн, бірақ, оның биллиардшы екенін білмейтін ем.

Амандасып болысымен:

— Ау Халел, сені жұрт керемет биллиардшы дейді ғой? Сондай да өнерің бар ма? Мұндағы ойыншыларды жайпап салған көрінесің? — дедім.

Өзінен шашы бұрын қартайған буырыл бас Халел сыпайы ғана күлімсіреп:

— Е, біздікі деген жай ермек қой, — дейді.

— Ермегің мынадай болғанда, ермек емесің қандай? Мүмкін екеуміз ойнап та жіберерміз?

— Еркің білсін.

Міне, біз биллиард ойнайтын бөлмедеміз. Осында тәуір екі ойыншы болса, біріміз деп жүргеннің өзімін. Халелмен күш сынасып көруге ынталы - ақпын. Бірақ жалғыз қолды адам биллиардты соншалық ғажап ойнайды дегенге іштей сене де қоймайтын тәріздімін.

Халелдің оң қолы иық түптен жоқ, бары тек сол қол. Екінші дүние жүзілік соғыспен ол есепті солай айырысқан. Соғысқа бір қолын садақа етіп берген де, шыбын жанын аман алып қалған.

.....

Қасақана автобустың да кешеуілдеуін-ай! Қызметтің басталуына бес-ақ минут қалды. Қайта-қайта сағатыма қарап, берекем әбден қашты. Қысылтаяң осы бір шақта, бастығымның «жылдық есеп, столымның үстінде болсын» деген кешегі тапсырмасы есіме түсіп, одан бетер қатты үрейлендім. Оның әжімсіз, торсиған толық саусақтары тұмсығыма кеп оқыс тірелгендей болды.

Әйтеуір, автобус та жетті-ау! Есігі ысырылып ашыла бергенде, бір жамбастап әзер-мәзер ішіне ендім. Иін тірескен адам... Шымшыма шайпау сөздер құлаққа түрпі дей тиеді. Қап ішінде торсылдаған торайлар, қыт-қыттаған әтештер, бәрі де көк базарға бара жатқан дүние!.. Біреудің добалдай етігі балтырымды сүйкеп өтті. Автобус әр жерде бір аялдаған сайын, тұздалған балықтай біз сіресе бердік, сіресе бердік... Бастығымның қолағаштай жұдырығы көзіме қайта-қайта елестейді. Әлдене болмақ? Ой, тәубе, сақтай гөр! Алған билетімнің номеріне қарап едім,— бақытты билет! Бүгін жолым болады екен. Он бойымды шарпыған қорқыныш шегініс жасап, көңілім жай тапты. Әлдекімнің етсіз, епшіл саусақтары сырт қалтамды еркі .....