Әңгіме: Мұхтар Әуезов | Бүркітші


Күздің таңы баяулап атып келеді екен. Қос аңшы құстарын ұстап қостан шықты да, белдеудегі аттарын кеп шешті.

Мосқал жасты, бурыл сақал қарт бүркітші Бекбол жуан торы аттың шылбырын беліне қыстырып, енді үзеңгіге аяғын сала бергенде арт жағынан ат пысқырды. Сұр тонды кеспелтек денесін шапшаң бұрып сырт айналғанда, Бекбол кезең асып келе жатқан қасқа атты жүргіншіні көрді. Мойнына мылтық асынған, мезгілсіз жүрген жолаушы асығып, жедел келеді екен.

Бекбол ерге қонбай, торы атты сулығынан тартып, сол жүргінші келе жатқан жаққа бұрды да, ауыр бүркіт ұстаған оң қолын ердің үстіне салып, таңырқап тосып қалды.

Әлі алакөлеңке айыққан жоқ, сондықтан жүргіншінің кім екенін дәлдеп тани алмап еді.

— Мынау кім өзі? — деп жас жолдасына қарады.

Жас аңшы Жәнібек Бекболдың неге аңырғанын байқаған жоқ екен. Ол да бүркіт ұстаған бойымен бұрылып сырт қарады. Бұл ұзын бойлы, сом денелі жігіттің бет ажарында тау күніне күйген қою қызыл бар. Қысқа мұрты жаңа тебіндеп келе жатқан өткір көзді, сұлу жүзді, қара күрең жігіт еді. Жәнібекке де ең әуелі жолаушы атының қасқасы жарқ етті. Аңшылар тобы жайлаған бұл маңай қазір де елсіз. Колхоз фермасы болса бұл жайлаудан көшіп кеткен. "Октябрь" колхозы бұл маңға жалғыз осы үш үйлі аңшылар бригадасын ғана қалдырып кеткен еді... Соңғы он шақты күн ішінде бұл бригадаға оқта-текте келетін кісі болса, ол сол өздерінің колхозынан қатынасатын кісілер еді. Бірақ колхозға қараған жылқының ішінде некен-саяқ төбел немесе ақтанау, болмаса мынадай маңғыл қасқа жылқы жоқ болатын. Алакөлеңкеде маңдайы жарылып келе жатқан баран атты ең жас аңшыны да таң қалдырды.

.....
Әңгімелер
Толық
0 0

Дипломдық жұмыс: География | Оңтүстік Қазақстан облысының экономикалық географиялық жағдайы

Оңтүстік Қазақстан ежелден өнеркәсібі ерекше дамыған өңір саналады. Химфарм, қорғасын, фосфор, цемент, шина, полиметалл, уран, сондай-ақ жеңіл өнеркәсіп бұйымдарын өндірумен танылған. Дипломдың жұмыстың негізгі мақсаты облыс шаруашылығына сипаттама бере отырып, оның қазіргі кездегі даму жағдайын қарастыру. Еліміз егемендік алып, экономикамыз ілгерілеген сайын облыстың экономикасының өркендеп келе жатқанын байқауға болады.
Облыстың өнеркәсібі әлемнің 37 еліне экспортқа шығарады, 66 елінен өнімдер алады. Экспортталатын өнімдер ішінде мақта өнімдері-43,3%, металлургия өнеркәсібі-14,5 %,минералдық өнімдер-17,2 %,мал және өсімдік өнімдері-17,3 %,химия өнімдері-4,3 %.Ал импорт құрылымында машиналар, машина жабдықтары, көлік құралдары, түрлі приборлар мен аппараттар 42,8%, химия өнімдері -18,8 % құрайды. Облыста қазіргі таңды «Оңтүстік Қаазсқатн облысының индустриалды-инновациялық дамуының 2004-2015 жылдарға арналған стратегиялық жоспары» жасалған. Өнім сапасын халықаралық стандартқа сай ету жұмыстары жан-жақты жандандырылуда.
Оңтүстік Қазақстан облысы әруақытта өнеркәсіп ошақтары мен аграрлық секторы қатар дамыған аймақ ретінде көзге түседі. Облыстың динамикалық және комплексті дамуында қажетті шикізаттар жеткілікті мөлшерде кездеседі. Мұнда силикатты шикізаттар, түсті металдардың кен ....
Дипломдық жұмыстар
Толық
0 0

Курстық жұмыс: Информатика | Ақпараттық жүйелер АЖ Кіру Шығу құжаты

Ақпараттық жүйелер(АЖ) – экономикалық объектні басқаруга қажетті ақпаратты жинау, сақтау, жаңарту, өндеу және шығарып беру жүйесі. Экономиканы басқарудың әр түрлі деңгейлері мен салаларына қызмет көрсететін АЖ – ның айырмашылығына қарамай, олар келесі ерекшеліктермен сипатталады:
- экономикалық ақпараттың негізгі құрамдық өлшем бірлігін экономикалық корсеткіштер мен құжаттарды өндеуге бағытталуымен;
- мәліметтерді үлгілік (модельдік) өңдеу мен есеп айырысу–есептеу кезеңінің байланыстылығымен;
- уақытқа қарай – экономикалық есептер мен оның шешімдерін қажетті мәліметтермен жабдықтау зәрулігімен;
- уақытша іс тәртібімен әкімдік–үйымдастыру құрылымына басқарылатын жүйені қатар тізу қажеттілігімен.
Қазіргі уақытта әр түрлі мақсатта қолданылатын АЖ–ның көптеген саңы қызмет етеді. Олардың бір–бірінен өзгешелігі келесі белгілермен түрлендіріледі:
- басқару объектісінің сипатымен;
- АЖ–ны тұрғызу мен жұмыс істетудің жинақталған тәжірибесімен;
- басқару және басқарылушы жүйелерінің құрылымымен;
- мәліметтерді жинауда, өткізіп беруде және өндеуде қолданылатын жабдықтармен;
- АЖ–ны басқару объектісінің жетекшілік тұрғысымен және т.б.
АЖ – бұл ақпараттық жүйелер жобасы мен акпаратты-есептеу жүйесінен (АЕЖ) тұратын күрделi жүйе.
Мұндағы АЖ жобасы – бұл АЖ-ны тұрғызу мен жұмыс iстету шешiмдерi сипаттап жазылған техникалық құжат.
Ал, АЕЖ - деп ақпараттық жүйелер жобасын жұмыс iстетуге бағытталған ұйымдастыру-техникалық кешенiң түсiнуге болады. АЕЖ мәлiметтердi жинауды, өткiзiп берудi, өңдеудi, сақтауды, жинақтап толтыруды және шығарып берудi АЖ жобасындағы шешiмдерге сәйкес қамтамасыз етедi.
АЖ-ның келесi есебi –шешiмдердi қабылдау үшiн мәлiметтердi алу. Бұл жерде шешiмдi қабылдау деп әдетте алға қойылған белгiлi-бiр мақсатқа жету жолдарының бiрiн таңдауды ұғуға болады.....
Курстық жұмыстар
Толық
0 0

Дипломдық жұмыс: Аспап жасау | Өлшеуіш жүйені Labview-де әзірлеу

Кіріспе
Объектiлердi техникалық жағдайдын бағалауы және жабдықтың қызмет
мерзiмін ұзарту үшін бақылаудың әр түрлi әдiстерiмен оларды кешендi
тексеру керек.
Конструкциялық материалдар күйінің, әртүрлі физикалық әдістер мен
құралдары орналасқан үлкен арсеналы бар қазiргi диагностикасы ақаулықты
анақтау міндеттерімен ғана шектелмейді, материалдардың механикалық
сипаттамаларды анықтау мiндеттерiн шешуде кеңiрек пайдалана бастаған,
және де негiзгi орынды қалдық және ішкі жұмыс кернеулерін өлшеудегі
әдiстер мен құралдар алады.
Осыған орай бірінші орынға механикалық бұзылулар, металлтану және
бұзбай бақылауды байланыстыратын техникалық диагностика әдістері
шығады. Мұндай әдістерге бірінші болып шиеленіскен деформацияланған
күйді бақылау әдістері жатады.
Металл құрылымның басты эксплуатация сипаттамасы - шиеленіскен
деформацияланған күй, себебі, кернеу белгілі бір деңгейден артқан кезде
құбырлар, өтулер, ғимарат аражабы, жебе және тетiктердi көтерме ақының
арқандары және т.с.с. маңызды конструкциялардың ақауына және бұзылуына
әкелуі мүмкін , және де электрлік машиналардың айналмалы бөліктерінің сынуына әкеледі.
Жұмыс істеп тұрған конструкция залалдануының басты көзі болып
коррозияға ұшырау процесі, шаршау және сұламалық интенсивті түрде
артатын кернеу шоғырлану аймағы екені белгілі.
Эксплуатациялы зақымдануға әкелетін процесстер болып кенеу шоғырлану аймағында (КША)
металлдың өзгеруі табылады (коррозия, шаршау, сұламалық). Демек, жабдық
және құрылым диагностикасында кернеу шоғырлану аймағын табу маңызды
міндеттердің бірі болып табылады.
Қазіргі уақытта шиеленіскен деформацияланған күйді бақылау және
конструкция бөлшектерінің магниттік диагностика параметрі арқылы жұмыс
істеуін бағалау ашық мәселе ретінде қала береді .
Улкен қызығушылық өзара байланыста магниттiк және металлдардың
механикалық параметрлерiне негізделген болат конструкцияның шиеленіскен
деформацияланған күйін жанама магниттік бақылау әдістерінде көрінеді.
Өңделген әдістер және металлдың магиттік диагностикалық параметрлері
бойынша механикалық кернеуді техникалық өлшеуіш құрылғылар құбыр
(құбыр, үшжақты, пісірме қосылыс) конструкция элементтерінің шиеленіскен
деформацияланған күйін ерте диагностика жасауда артықшылықтарға ие
болады . Жағдайлар қатарында шиеленіскен деформацияланған конструкция
элементтер күйін бақылауда магниттік шуларды тіркеу, металлды магниттік
анизотроп, коэрциативті күш және металлдың магниттік есте сақтауы үшін
техникалық амал қолдануымен жүргізіледі....
Дипломдық жұмыстар
Толық
0 0

Курстық жұмыс: Медицина | Қуық жүйесінің аурулары туралы түсінік

Кіріспе
Қуық жүйесінің аурулары - малдың бүйрек түйнегі қан тамырларының тез өтетін қабыну процесі және онан әрі бүкіл организмнің жіңішке қан тамырлары қабынады.
Қуық ауруларының шығуына індетті аурулар (оба, шошқа тілмесі, аусыл, сарп, септицемия, лептоспироз, бұзау қылауы, ит обасы, туберкулез және басқалар) организмнің өзінен-өзі улануы (көн қотыр, терінің жайылма қабынуы, терінің өлі еттенуі, іш өту, жатыр қабырғасының ішкі жағының қабынуы, шу түспеуі, анемия және организмдегі шіру процестері) сол сияқты өсімдік текті және минералды улармен улану, суық тию, жарақаттану және басқалар себін тигізеді. Бүйректің бүрісуі көбіне жайылмалы нефриттің, калькулезді процестің, кейбір зиянды заттардың (қышқыл шөп, қорғасын мен мыстың тұздарымен улану т.б.) ұзақ уақыт әсер етуінің салдары болып табылады.
Пиелонефрит дегеніміз - бүйрек түбегінің және оның қалың еті қабатының қабынуы. Пиелонефрит көбінесе энтерококктардан, әсіресе несептің несеп жолымен дұрыс ақпауынан пайда болады.
Цистит – қуықтың қабынуы.....
Курстық жұмыстар
Толық
0 0

Шығарма: Қазақ елі

Қазіргі қазақ елі қандай бақыттысың! Аспаның ашық, жерің байтақ. Осыншама кең жер мен алтынға теңер табиғи байлығың бар. Ешкімнен қорықпас егеменсің. Бұдан артық мен үшін мақтаныш сезімі жоқ. Әрбір адам, елін сүйген, елі үшін мақтанып, елі үшін жан күйдірген адам. Өз елі жайлы әңгіме болғанда жүрегі тебіренбей тұра алмайды. Қазақстан – Еуразия материгінің қақ жүрегінде орналасқан тамаша, бірлігі мен достастығы берік мемлекет. Қазақстан – тәуелсіздік жолында көптеген қиындықтар, ызғарлы, қара күндерді басынан өткізді. Ал бүгінгі күнде еліміз − алдағы дамушы елдердің бірі. ......
Шығармалар
Толық
0 0

Курстық жұмыс: Информатика | Күрделі тізбектерді үшбұрыш жұлдыз түрлендіруі арқылы есептеу

Электроэнергетика саласы көптеген өндірісте, көлікте ауыл шаруашылығында және күнделікті өмірде кеңінен қолданылады.
Электротехника деп бұл сөздің кең мағынасында электромагнитті құбылыстарды тәжірибеде қолдану болып танылады.
Электротехниканың дамуы электрлік және оның тәжірибелік бейнесін жасау және оны оқып үйрену үлкен жұмысты қажет етті.
А. Вольттың гальваникалық бағананы ойлап тапқаннан кейін электр тогын алу мүмкін болды. Электр тізбегін В. В. Петров зерттей келе, электр доғасын ашты және оның жарықтандыру, балқыту және металдарды біріктіру тәжірибелерінде қолдануға болатынын көрсетті.
1845 жылы немістің атақты физигі, әрі технигі Г. Кирхгоф тармақталған электр тізбектеріне негізгі заңдары жасалып шықты және ол заңдар осы атақты кісінің атымен аталып, электротехниканың теориялық және практикалық дамуына үлкен үлес қосып келеді.
Көптеген қазіргі уақыттағы әр түрлі техникалық жетістікке арналған электротехникалық қондырғыларға түрлі түрлендірулер қолданылады. Электр генераторлары мен двигательдер, механикалық және электрлік энергияға түрлендіру үшін қызмет етеді. Трансформатордың көмегімен бір электр энергиясының кернеуі екінші электр энергиясының кернеуіне айналады. Электр шамында электр энергиясының жарық энергиясына түрлендіру процесі жүріп отырады. Көптеген электротехникалық қондырғыларда электр энергиясы осы қондырғының бөлек элементтерінің арасында бөлінеді.
Осындай көп жақты түрлендіру практикалық жағынан ғана пайдалы болып қоймай, түрлендіру кезіндегі, жалпы электр тізбегін есептеу оңайлана түседі. Сол түрлендірудің маған, яғни осы курстық жұмысты жазудағы негізгі міндет, «үшбұрыш» және «жұлдыз» деп аталатын схемалы контурларды, электр тізбектерін, біріншісі күрделі болғанда екіншісіне түрлендіріп немесе керісінше екінші түрден бірінші түрге айналдырып есепті шешудің теориялық сондай-ақ, практикалық маңызы өте зор болып табылады, бұл электротехникада кеңінен қолданылады. Бұл түрлендіру оның ішінде күрделі тізбектерді «үшбұрыш» - «жұлдыз» түрлендіруі арқылы есептеу менің осы курстық жұмысымның нігізгі мақсаты болып табылады. ....
Курстық жұмыстар
Толық
0 0

Мектепалды дайындық сабақ жоспары: Қыс

Мақсаты: Қыс мезгілінің ерекшелігін балаларға түсіндіру. Қыс мезгіліне деген қызығушылығын арттыру. Табиғатты бақылауға, қорғауға тәрбиелеу.
Сөздік жұмыс: жасқанбаймын, шаттана.
Оқу іс – әрекетінің көрнекіліктері: Қыс мезгілінің суреттері.

Оқу іс – әрекетінің барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі. Балалар шаттық шеңберіне тұрады. Балалар бірге өлең шумақтарын айтады.
Біз қандаймыз, қандаймыз,
Шұғылалы таңдаймыз.
Жарқыраған күн дейміз,
Ренжісуді білмейміз.
Жарайсыңдар балалар. Орнымызға жайғасамыз. Өткен оқу іс – әрекетті еске түсірейік. Өткен іс – әрекетте қандай тақырыппен таныстық еске түсірейік. (балалардың жауабын тыңдау)
Қазір жылдың қай мезгілі?
Қыс мезгілі неше айдан тұрады?
Қыста қар неге жауады? .....
Мектепалды дайындық сабақ жоспары
Толық
0 0

Курстық жұмыс: Экономика | ҚР-да шағын және орта бизнесті дамыту жөніндегі шаралардың 2005-2007 жылдарға арналған бағдарламасы

Кіріспе
Бұл курстық жұмыстың мақсаты қазіргі кездегі шағын және орта бизнестің жағдайы мен экономикалық маңызы қарастырылады.Кез келген салада алдын ала бағдарлама жасау арқылы белгіленген мерзімге дейін сол көзделген шараларды орындау керек. Жұмыстың бірінші бөлімінде осы шағын және орта бизнесті дамыту жөнінде шаралардың 2005-2007 жылдарға арналған бағдарламасы қарастырылады.Кез келген бағдарламаны жүзеге асыру үшін оның қазіргі жағдайын біле отырып дамуына талдау жасалады. Қазіргі кезде кез келген бизнесті дамыту үшін оған қосымша қаржы көздері керек, ал ол қаражаттарды тек несиелеу арқылы ала алады. Сондықтан жұмыстың екінші бөлімінде осы шағын және орта бизнесті несиелеу бағдарламасын жүзеге асырылуы және оның шетел тәжірибесінің әдістерін қолдану шаралары қарастырылады. Соңғы бөлімінде шағын және орта бизнестің дамуындағы проблемалар мен оның перспективалары заңнамаға сәйкес қарастырылады. Кез келген экономикаға қатысты іс әрекет ҚР Заңнамасында тіркеліп, тек заң жүзінде ғана жұмыс істеу керек.....
Курстық жұмыстар
Толық
0 0

Реферат: Құқық | Заңды тұлғалардың түрлері

Меншік, шаруашылық жүргізу немесе жедел басқару құқығындағы оқшау мүлкі бар және сол мүлікпен өз міндеттемелері бойынша жауап беретін, өз атынан мүліктік және мүліктік емес жеке құқықтар мен міндеттерге ие болып, олар жүзеге асыра алатын, сотта талапкер және жауапкер бола алатын ұйым заңды тұлға деп аталады.
Заңды тұлғалардың түрлері
1.Өз қызметінің негізгі мақсаты ретінде табысын көтеруді көздейтін (коммерциялық ұйым) не мұндай мақсат ретінде пайда келтіре алмайтын және алынған таза табысын қатысушыларына үлестірмейтін (коммерциялық емес ұйым) ұйым заңды тұлға бола алады. ....
Рефераттар
Толық
0 0