Әңгіме: Сүлеймен Баязитов | Бас ақын

Тойда шамадан тыс қызып отырған ел ағаларының бірі арнау өлеңін оқып, онысын мерейтой иесіне табыстап отырған орнына қарай маң басып бара жатқан ақынды тоқтатып: «Сен қазірден бастап осы облыстың бас ақынысың!

Мен солай ұйғардым!»- деп салды.

Сол сәт ду қол шапалақтау құттықтауға ұласып, арагідік бірер өлеңі жергілікті газетке қырналып,тырналып, күзеліп, түзеліп басылып тұратын пақырыңыз бір-ақ сәтте аймақтың бас ақыны болып шыға келді.

Сол күннен бастап «аймақтың бас ақыны» деген алып- қашпа атақ әлгіге қара күйеше жабысты.

Газеттің бөлім меңгерушісі, әдебиет бетін әзірлей қалса, редакторы: «Әлгі бас ақынның өлеңдері бар ма?»- деп сұрар еді.

-Бар,- десе...

-Дұрыс!- деп бетке батасын беретін.

- Жоқ,- дей қалса...

- Сен өзі... не тантып тұрсың?

Пәленшенің тойында облыстағы екінің бірі оны бас ақын дегенін естіген жоқ па ең? - деп түлкі көрген бүркіттей түйілер еді.

-Жазбаса, заказ беріп жаздырт. Мына бетті содан соң әкелерсің! - деп шығарып салатын болды.

Еңбегі осылай бірнеше рет еш болған бөлім меңгерушісінің күйіп кетіп: «Қазақтың бас ақыны – Абай, мұны айтқан мен емес – Ахмет Байтұрсынов.

Ал сіздер айтып жүрген облыстың бас ақыны – қазақ әдебиетіндегі дауасыз дерт, сыздауық.

Шекпен киген данышпан Абай ғана, Макентожды миғұла жетіп жатыр, - деп Қадыр ақын текке айтты дейсіз бе?

Бұл да сол миғұланың бірі мінез танытамын деп мәдениет бөлімінен өндіріс бөлімінің әдеби қызметкерлігіне төмендетілгені.

Бұл байғұс мәдениет бөлімін ұршықша үйіргенімен өндіріс деген пәленің неден басталып, неден аяқталатынын біле қоймайтын.

Қаламақыдан қала берді бірі аға, бірі ініден құрақ ұшып тұратын мәдениет саласының қызметкерлерінен көз жазды.

Әсіресе «Жырыма қанат беріп, ұшырған сен» –деп жұрт алдында мерейін асқақтата көтеретін ақындардың бірден-ақ суып сала беруі арқасына аяздай батып, еңсесін езген.

Ал аймақтың бас ақыны мұнымен әлдеқалай кездесе қалғанда алара қарап, іркіле қалса, кірерге тесік таппай пүшәйман күйге түсетін.

Бас ақынның ішімдікке салынып, маскүнемге айнала бастағанын көргенде бір түрлі айызы қанып: «Өлең киесі қойсын ба, бұл итке сол керек»,- дер еді іштей кіжініп.

Ақыры, редакторға кісі салып жалынып, жалпайып жүріп мәдениет бөлімінің әдеби қызметкерлігіне ауысқан. «Қырсыққанда қымыран іриді» демекші, дәл сол тұста Алматыдан Алмағайып атты ақын келіп, аймақ оқырмандарымен кездесу өткізді.

Бірер жас ақын өлең оқыды. Солардың бірінің өлтірсең де өлең деуге келмейтін өлеңсымағы Алмағайып ақынға ұнап қалса керек.

Кездесуге ұйтқы болып отырған үшінші хатшыға қарата: «Сіздердің аймақтарыңызда мына жігіттен басқа ақын жоқ. Анау ақын, мынау ақын деп жүргендеріңіз – далбаса», -демесі бар емес пе?..

Ол мұның бастығына, бастығы бұған иек қақты. Естідің бе дегені болар?..

Ал мұның бойын «осының соңы немен тынар екен?» деген түйне түйткіл меңдеп бара жатты.