Жұмбақтар жауабымен: Шаруашылық құралдары (тырма, балта, кетпен, саты, таяқ, таға, ер-тоқым)
Бір алыпты мен көрдім,
Көрінгенді қармаған.
Болғанда екі қанат, отыз қолы,
Қалады тап-тақыр боп жүрген жолы,
Бар екен алақандай аралшығы,
Адамзат пайдаланып жүр ғой оны.
Көрінгенді қармаған.
Болғанда екі қанат, отыз қолы,
Қалады тап-тақыр боп жүрген жолы,
Бар екен алақандай аралшығы,
Адамзат пайдаланып жүр ғой оны.
Шөп тырма
Жалпақ бетті батыр,
Белін буып жатыр.
Белін буып жатыр.
Сыпырғыш
Жүзімен жарамын,
Шүйдесімен қағамын.
Шүйдесімен қағамын.
Балта
Бір жансыз табылады адамзаттан,
Іні бар жырақ қана кіріп жатқан.
Арқасы інге кірсе көрінбейді,
Ғажайып іс табылар осы заттан.
Іні бар жырақ қана кіріп жатқан.
Арқасы інге кірсе көрінбейді,
Ғажайып іс табылар осы заттан.
Пышақ
Дүниеде бір құжыра көресің бе?
Жалғыз көзі көрінер төбесінде.
Өзіне барған мақлұқ құр қайтпайды,
Жаны жоқ қимылдауға денесінде.
Жалғыз көзі көрінер төбесінде.
Өзіне барған мақлұқ құр қайтпайды,
Жаны жоқ қимылдауға денесінде.
Құдықтан су алу
Бақ ішінде жылан жатыр,
Айналасын шылап жатыр.
Айналасын шылап жатыр.
Шланг
Ағаш арық, тұйық арық:
Жылқылар жүр жиі барып.
Жылқылар жүр жиі барып.
Науа
Қара жерді қопарған,
Трактордан от алған.
Темірлерден түйілген.
Болаттардан иілген.
Трактордан от алған.
Темірлерден түйілген.
Болаттардан иілген.
Соқа
Ескегі бар -
Жүзбейді,
Ұшудан үміт үзбейді.
Жүзбейді,
Ұшудан үміт үзбейді.
Жел диірмен
Бір сүйем ғана ұсқыны,
Елпектетер күштіні.
Бір-екі құлаш бауы бар,
Не екенін табыңдар?!
Елпектетер күштіні.
Бір-екі құлаш бауы бар,
Не екенін табыңдар?!
Мұрындық, бұйда, бас жіп
Еңкеймесе екі бетін кір басар,
Еңбектенсе екі беті нұр шашар.
Еңбектенсе екі беті нұр шашар.
Кетпен
Бүйірі тесік жолмен,
Биікке шықтым.
Биікке шықтым.
Саты
Пышақ емес, біз емес, кетпен емес,
Шот емес, темір емес, сабы бар.
Саптағанның жаны бар,
Тұтамнан асқан сабында,
Жалғыз-ақ бау табылар.
Шот емес, темір емес, сабы бар.
Саптағанның жаны бар,
Тұтамнан асқан сабында,
Жалғыз-ақ бау табылар.
Бұйда
Барады да барады,
Теңгедей жерді алады.
Теңгедей жерді алады.
Таяқ
Бойы түйедей,
Ізі түймедей.
Ізі түймедей.
Таяқ
Басқан жері бармақтай,
Аттаған жері атандай.
Аттаған жері атандай.
Таяқ
Бір нәрсе иілмейді күйеу дейін,
Болады қанша жанға сүйеу дейін.
Бармақтай басқан ізі сол хайуанның,
Басады аттап-аттап түйе дейін.
Болады қанша жанға сүйеу дейін.
Бармақтай басқан ізі сол хайуанның,
Басады аттап-аттап түйе дейін.
Таяқ
Мәулім-мәулім бастан,
Орта мәулім төстен,
Құлама ет құйрық ұстайды,
Ең жаманы бақай ұстайды.
Орта мәулім төстен,
Құлама ет құйрық ұстайды,
Ең жаманы бақай ұстайды.
Аттың жүгені, айылы, құйысқаны және тұсауы
Желе-желе, желе келе,
Қамқа тонын піше келе,
Қандан суын іше келе.
Қамқа тонын піше келе,
Қандан суын іше келе.
Қамшы
Жансыздан алты жігіт дос болыпты,
Бөгдеден біреу келіп еш болыпты.
Мұрнын тесіп өткізіп тұйық бұйда,
Жетектеген адамдар хош болыпты.
Бөгдеден біреу келіп еш болыпты.
Мұрнын тесіп өткізіп тұйық бұйда,
Жетектеген адамдар хош болыпты.
Қамшы
Бір қыздың жүз жиырма түймесі бар,
Бес аспап дөңгелексіз күймесі бар.
Құдайдың құдіретін қарап тұрсаң,
Астында төсек, үстінде көрпесі бар.
Бес аспап дөңгелексіз күймесі бар.
Құдайдың құдіретін қарап тұрсаң,
Астында төсек, үстінде көрпесі бар.
Күмістелген ер-тоқым
Білесің ғой жарты айды,
Міне осындай төрт айды.
Екі он екі шеге геп,
Қойды тасқа шегелеп.
Міне осындай төрт айды.
Екі он екі шеге геп,
Қойды тасқа шегелеп.
Таға
Аяғыңнан алады,
Көтеріп жерден салады.
Көтеріп жерден салады.
Үзеңгі
Отырса аттан биік,
Тұрғанда аласа.
Ойлап көріңіз,
Бұл не деген тамаша?
Тұрғанда аласа.
Ойлап көріңіз,
Бұл не деген тамаша?
Ер-тоқым
Алғашқы темір саптаған,
Жұқартып ептеп баптаған.
Керек қылар диқаншы,
Нағыз керек кезінде,
Сат десең де сатпаған.
Жұқартып ептеп баптаған.
Керек қылар диқаншы,
Нағыз керек кезінде,
Сат десең де сатпаған.
Кетпен
Жұмылмайтын жұдырық,
Бүгілмейтін білек.
Бүгілмейтін білек.
Күрек
Бір бұтақ,
Бір бұтақта
Төрт бұтақ.
Бір бұтақта
Төрт бұтақ.
Айыр
Болғанда басы біреу, көпті тісі,
Сабақтап есіп қойған өткір ұшы.
Ертеден шөп жесе де бір тоймайды,
Томпайып көрер көзге шықпайды іші.
Сабақтап есіп қойған өткір ұшы.
Ертеден шөп жесе де бір тоймайды,
Томпайып көрер көзге шықпайды іші.
Орақ
Боз атым кетті қамшылап,
Тұра алмас оған жан шыдап.
Кіреді де шығады,
Басынан суы тамшылап.
Тұра алмас оған жан шыдап.
Кіреді де шығады,
Басынан суы тамшылап.
Қауға шелек
Бір нәрсе басы төмен, бауы аспанда,
Құс келер бір адамға тау асқанда,
Бір адам қарсы алдыңда уәзір боп тұр,
Кетеді іліп алып жанасқанда.
Құс келер бір адамға тау асқанда,
Бір адам қарсы алдыңда уәзір боп тұр,
Кетеді іліп алып жанасқанда.
Қауға
Құдыққа мың қойым түсіп кетті,
Манақбай-санақбайымен түсіп кетті.
Манақбай-санақбайымен түсіп кетті.
Қауға
Құс бар өзі жансыз, бауы аспанда,
Кетеді айқайласып тау асқанда,
Қасымда аңдып тұрған бір адам бар,
Кетеді іліп алып жанасқанда.
Кетеді айқайласып тау асқанда,
Қасымда аңдып тұрған бір адам бар,
Кетеді іліп алып жанасқанда.
Қауға
Ұзын құйрық сауысқан,
Бір көлдің суын тауысқан.
Бір көлдің суын тауысқан.
Қауға
Дүниеден бір құжыра көресің бе,
Жалғыз көзі көрінер төбесінде?
Өзіне барған мақұлық құр қайтпайды,
Жаны жоқ қимылдауға денесінде.
Жалғыз көзі көрінер төбесінде?
Өзіне барған мақұлық құр қайтпайды,
Жаны жоқ қимылдауға денесінде.
Құдық, су алу
Бір топ қой бір көпірден өтіп жатыр,
Астында бір қобдиға кетіп жатыр,
Өзгеріп заңдары да басқаланып,
Будалап әрбір жоққа жетіп жатыр.
Астында бір қобдиға кетіп жатыр,
Өзгеріп заңдары да басқаланып,
Будалап әрбір жоққа жетіп жатыр.
Диірменге түскен бидай
Дария күркірейді көбік атып,
Әркім-ақ іздеп барар жүгін артып,
Дарияның әрі-бері өткелі жоқ,
Біреуі келген емес тірі қайтып.
Әркім-ақ іздеп барар жүгін артып,
Дарияның әрі-бері өткелі жоқ,
Біреуі келген емес тірі қайтып.
Диірмен, бидай
Қайнап жатқан тас көрдім,
Тұзсыз піскен ас көрдім.
Тұзсыз піскен ас көрдім.
Диірмен мен ұн
Бір нәрсе асты-үстілі алты қақпақ,
Бар пенде ырызығын онан таппақ,
Бұлт алып айналасы күркіресе,
Қар жауып арасынан болады аппақ.
Бар пенде ырызығын онан таппақ,
Бұлт алып айналасы күркіресе,
Қар жауып арасынан болады аппақ.
Жел диірмен
Бір нәрсе өзі жансыз жоқ қой жаны,
Бір тарау ортасында байлағаны.
Өзінің жұтатұғын көмейі жоқ,
Қалады жерге түсіп шайнағаны.
Бір тарау ортасында байлағаны.
Өзінің жұтатұғын көмейі жоқ,
Қалады жерге түсіп шайнағаны.
Диірмен
Бір нәрсе керегесіз дөп-дөңгелек,
Қозғалса жүгіреді зыр дөңгелеп.
Аузына керек асын салып қойсақ,
Шығарат мына жақтан екі бөліп.
Қозғалса жүгіреді зыр дөңгелеп.
Аузына керек асын салып қойсақ,
Шығарат мына жақтан екі бөліп.
Диірмен
Күйсеп жатқан тас көрдім.
Диірмен
Арқасында аузы бар,
Тұмсығында құйрығы бар.
Тұмсығында құйрығы бар.
Диірмен
Өзінің жалғыз аузы бар,
Лебімен от шайнайды,
Гүрілдеп демін алғанда
Алтын ұшқын ойнайды.
Ағаштан күйген ас жейді,
Адамның қолы тигенде
Еңсеріле дем алып,
Кезек-кезек үрпейді.
Лебімен от шайнайды,
Гүрілдеп демін алғанда
Алтын ұшқын ойнайды.
Ағаштан күйген ас жейді,
Адамның қолы тигенде
Еңсеріле дем алып,
Кезек-кезек үрпейді.
Көрік
Екі адам аға-іні, ағайынды,
Бірі үлкен, бірі кіші бар айыбы,
Дос-жаран ағасы ұстап, інісі ұрып,
Қанын шашты, айтбады қояйын да.
Бірі үлкен, бірі кіші бар айыбы,
Дос-жаран ағасы ұстап, інісі ұрып,
Қанын шашты, айтбады қояйын да.
Төс, балға, қызған темір
Базардан сатып алған боз арғымақ,
Белінде тартпасы бар будақ-будақ,
Басын артып, шылауын тартып қалсаң,
Кетеді жануарым зулап-зулап.
Белінде тартпасы бар будақ-будақ,
Басын артып, шылауын тартып қалсаң,
Кетеді жануарым зулап-зулап.
Шарық
Ыстықты да ұстайды,
Суықты да ұстайды,
Егер бұйрық болмаса,
Еш нәрсені қыспайды.
Суықты да ұстайды,
Егер бұйрық болмаса,
Еш нәрсені қыспайды.
Қысқаш, кемпірауыз
Тістегені түспейді,
Отқа салсаң піспейді.
Отқа салсаң піспейді.
Қысқаш, кемпірауыз
Елу аяқты,
Екі қолды.
Салады елу аяқпен
Жалғыз жолды.
Екі қолды.
Салады елу аяқпен
Жалғыз жолды.
Ара
Ұзын-ұзын із кетті,
Ұзын бойлы қыз кетті,
Қабырғасы қалт етті,
Омыртқасы жалт етті.
Ұзын бойлы қыз кетті,
Қабырғасы қалт етті,
Омыртқасы жалт етті.
Шалғының шөп шабуы
Жаһанда бір айдаһар иір тілді,
Серуендеп сахараға серуен құрды.
Нақақтан өз басына пайдасы жоқ,
Алдына бет келгеннің бәрін қырды.
Серуендеп сахараға серуен құрды.
Нақақтан өз басына пайдасы жоқ,
Алдына бет келгеннің бәрін қырды.
Шалғы
Алдын ойпар,
Жанын жайпар.
Жанын жайпар.
Шалғы
Мақала ұнаса, бөлісіңіз:
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
Іздеп көріңіз: