Қазақша Жұмбақ: Шаруашылық құралдары
Алпыс тісті айдаһар,
Ешқайда қадам баспайды,
Қозғамасаң жатады,
Ештеңеден саспайды.
Ағаштан тамақ жейді екен,
Жұтпай шайнап тастайды.
Ешқайда қадам баспайды,
Қозғамасаң жатады,
Ештеңеден саспайды.
Ағаштан тамақ жейді екен,
Жұтпай шайнап тастайды.
Отын кесетін ара
Бас аяғы теп-тегіс боп біткен,
Селкілдесе денесі дір-дір еткен.
Өзіне қандай жуан кез келсе де,
Күшімен қақ айырып бөліп кеткен.
Селкілдесе денесі дір-дір еткен.
Өзіне қандай жуан кез келсе де,
Күшімен қақ айырып бөліп кеткен.
Темір ара
Қаңылтыр қара мейіз, мыстан шеге,
Келбеті бұл жұмбақтың келер неге?
Келбеті бұл жұмбақтың келер неге?
Темір ара
Тізіле өскен тісі бар,
Көп істеген ісі бар.
Көп істеген ісі бар.
Қол ара
Жетпіс аяқ бауырында,
Екі қолы жауырында,
Тындырады істі ол,
Жеңілін де, ауырын да.
Екі қолы жауырында,
Тындырады істі ол,
Жеңілін де, ауырын да.
Ағаш кесетін үлкен ара
Бір итім бар қабаған,
Маңдайына темір жамаған.
Маңдайына темір жамаған.
Шапашот
Тоғайға барса ауылға қараған,
Ауылға қайтса тоғайға қараған.
Ауылға қайтса тоғайға қараған.
Балта
Жансыз жарады,
Жанды ұрады.
Жанды ұрады.
Балта
Кішкене ғана келіншек,
Төбесінде түйіншек.
Төбесінде түйіншек.
Шеге
Болғанда жалпақ табан, жалғыз тісі,
Қолында адамзаттың барлық күші,
Үстінен бірер қабат жүріп кетсе,
Нәрсенің астындағы кірер түсі.
Қолында адамзаттың барлық күші,
Үстінен бірер қабат жүріп кетсе,
Нәрсенің астындағы кірер түсі.
Сүргі
Үй артында бүкір терек,
Күресуге кісі керек.
Күресуге кісі керек.
Тез
Қу тізе қу ағашқа құндақтаймын,
Аузымда сегіз тісім жылмақтаймын,
Бірін мініп, біреуін қыстап алып,
Үстінде анда-мында ырғақтаймын.
Аузымда сегіз тісім жылмақтаймын,
Бірін мініп, біреуін қыстап алып,
Үстінде анда-мында ырғақтаймын.
Талқы
Бір қарыс қана бойы бар,
Әр нәрсеге айналса,
Аламын деген ойы бар.
Тізіліп тұрған тісі бар,
Бір ағаш бар мұртында,
Тістің бәрі сыртында.
Әр нәрсеге айналса,
Аламын деген ойы бар.
Тізіліп тұрған тісі бар,
Бір ағаш бар мұртында,
Тістің бәрі сыртында.
Егеу
Керегенің басында кетпен құйрық,
Кесіп алса таусылмас кепкен құйрық.
Кесіп алса таусылмас кепкен құйрық.
Қайрақ
Жалғыз тіс, екі қолы, қос құлағы,
Бар екен барлығының ынтымағы,
Иесі ашуланып айдаса оны,
Бұрқырап бөтен жерден жол салады.
Бар екен барлығының ынтымағы,
Иесі ашуланып айдаса оны,
Бұрқырап бөтен жерден жол салады.
Бұрғы
Бар екен бір айдаһар аузын ашқан,
Көргенде адам пенде заһар шашқан.
Кетеді ашуланса таудай болып,
Қайнатып қара тасты ашу басқан.
Көргенде адам пенде заһар шашқан.
Кетеді ашуланса таудай болып,
Қайнатып қара тасты ашу басқан.
Көрік
Ұзын-ұзын қос таяқ,
Өрмелейміз ұстап ап,
Келте-келте көп таяқ.
Өрмелейміз ұстап ап,
Келте-келте көп таяқ.
Саты
Аждаһа дию көрдім аузын ашқан,
Келгенде жем жерінде қарсыласқан,
Мінеді ағаш атқа темір қамшы,
Көр қазір қатты жүрсе тозаң шашқан.
Келгенде жем жерінде қарсыласқан,
Мінеді ағаш атқа темір қамшы,
Көр қазір қатты жүрсе тозаң шашқан.
Диірмен
Елу аяқты,
Екі шолда,
Салады елу аяқпен жалғыз жолды.
Екі шолда,
Салады елу аяқпен жалғыз жолды.
Қол диірмен
Өзі тоқ,
Көлеңкесі жоқ.
Көлеңкесі жоқ.
Құдық
Өзі бар,
Көлеңкесі жоқ.
Көлеңкесі жоқ.
Құдық
Қара бием қалт етті,
Қабырғасы жалт етті.
Қабырғасы жалт етті.
Шалғы
Алдын ойпар,
Жанын жайпар.
Жанын жайпар.
Шалғы
Өзі бүкір,
Бүтін қырды таусады,
Қырдан қайтып,
Үйде бір жыл жатады.
Бүтін қырды таусады,
Қырдан қайтып,
Үйде бір жыл жатады.
Орақ
Көк өгізім көл жапырып бара жатыр.
Орақ
Тісі көп, аузы жоқ.
Ара
Басы жоқ, екі беті, тісі бар,
Қақ бөлер бөренені күші бар.
Қақ бөлер бөренені күші бар.
Ара
Елу аяқты,
Екі қолды.
Салады елу аяқпен
Жалғыз жолды.
Екі қолды.
Салады елу аяқпен
Жалғыз жолды.
Ара
Салбыратып салдым,
Тамшылатып алдым.
Тамшылатып алдым.
Қауға
Ашықса құлайды,
Тойынса жылайды.
Тойынса жылайды.
Қауға
Қырық кез оқ,
Қарағай садақ,
Қырық дуадақ,
Бір арықтан су ішеді.
Қарағай садақ,
Қырық дуадақ,
Бір арықтан су ішеді.
Шығыр
Үй артында бүкір терек,
Күресуге кісі керек.
Күресуге кісі керек.
Иінағаш
Бір құс бар басы төмен бауы аспанда
Көзінен жас ағады тау асқанда.
Өзінің аңдып тұрған бір жауы бар,
Кетеді іліп-алып жанасқанда.
Көзінен жас ағады тау асқанда.
Өзінің аңдып тұрған бір жауы бар,
Кетеді іліп-алып жанасқанда.
Қауға шелек
Төрт мүйіз, бір құйрықты,
Тындырады бұйрықты,
Көктен бөрік киеді,
Көктен таулар үйеді.
Тындырады бұйрықты,
Көктен бөрік киеді,
Көктен таулар үйеді.
Айыр
Бір дәу жалғыз тұрып қарғылдайды,
Қызметін екі жендет бар қылады.
Ысқырып қызыл жалын шыға келсе,
Келдекпен бір-ақ ұрып дал қылады.
Қызметін екі жендет бар қылады.
Ысқырып қызыл жалын шыға келсе,
Келдекпен бір-ақ ұрып дал қылады.
Күрек
Ойдым-ойдым, ойдым жер,
Ойдым жердің шөбін жер.
Жабағылы көк қойды,
Жалбыратып қасқыр жер.
Ойдым жердің шөбін жер.
Жабағылы көк қойды,
Жалбыратып қасқыр жер.
Қырықтық
Ұзыны ұзын жатқан,
Балалары түзу жатқан.
Балалары түзу жатқан.
Мәтке
Тұтам ағаш тау жайлаған.
Мұрындық
Отырған жері ой-шұңқыр,
Басқан жері бай-шұңқыр.
Алдымда қылқан,
Артымда қылқан.
Басқан жері бай-шұңқыр.
Алдымда қылқан,
Артымда қылқан.
Ер, үзеңгі, аттың жалы, құйрығы
Екі темір, бес ілгек,
Ортасында селкілдек.
Ортасында селкілдек.
Жүген
Бір нәрсе бес буынды, тиегі бар,
Темірден салбыраған иегі бар,
Болғанда бірі қолда, бірі белде,
Адамға әрқашанда керегі бар.
Темірден салбыраған иегі бар,
Болғанда бірі қолда, бірі белде,
Адамға әрқашанда керегі бар.
Жүген
Балдыр-балдыр басынан алыпты,
Тәңірберген тамағынан алыпты,
Құдайберген құйрығынан алыпты,
Ең мықтысы белінен алыпты.
Тәңірберген тамағынан алыпты,
Құдайберген құйрығынан алыпты,
Ең мықтысы белінен алыпты.
Жүген, сағылдырық, құйысқан, тартпа
Алдында екі аяғы,
Артында бір аяғы.
Артында бір аяғы.
Шідер
Жәндікке барып жабысар,
Асаумен де алысар.
Бағыт сілтеп адамға
Көмекші болып алысар.
Асаумен де алысар.
Бағыт сілтеп адамға
Көмекші болып алысар.
Жүген, ноқта
Бір нәрсе екі аяқты, бөксесі жоқ,
Қолы бар, белі нәзік, кеудесі жоқ.
Тамаша ұстағанын жібермейді,
Әркімнен қуаты артып, көңліне тоқ.
Қолы бар, белі нәзік, кеудесі жоқ.
Тамаша ұстағанын жібермейді,
Әркімнен қуаты артып, көңліне тоқ.
Шідер
Аттан биік, иттен аласа.
Ер-тоқым
Ұзын еді кестім,
Жуан еді жондым.
Құдай мұндай қылар ма,
Отыруға ыңғайлы болар ма?
Жуан еді жондым.
Құдай мұндай қылар ма,
Отыруға ыңғайлы болар ма?
Ер
Таппақ, табыспақ,
Тай үстіне жабыспақ.
Тай үстіне жабыспақ.
Құйысқан
Отырғаным оба жер,
Басқаным бақыр шанақ.
Басқаным бақыр шанақ.
Үзеңгі
Кішкене ғана тостаған
Лақтырып мені тастаған.
Лақтырып мені тастаған.
Үзеңгі
Жүгіріп келе жатып,
Шақшам түсті.
Шақшам түсті.
Таға
Бір күмбездің ішінде мың күмбез.
Таға
Бір нәрсе бес буынды тиегі бар.
Темірден салбыраған иегі бар,
Болғанда бірі қолда, бірі белде
Адамға, атқа да керегі бар.
Темірден салбыраған иегі бар,
Болғанда бірі қолда, бірі белде
Адамға, атқа да керегі бар.
Жүген
Қолы төрт, аяғы екеу, белі бір кез,
Ешнәрсе оған тура келмейді кез.
Қолына түскен жанды жібермейді,
Оншама кетпейді де, жүгіріп тез.
Ешнәрсе оған тура келмейді кез.
Қолына түскен жанды жібермейді,
Оншама кетпейді де, жүгіріп тез.
Шідер
Албыр-жалбыр бір тамыр.
Көген
Мақала ұнаса, бөлісіңіз:
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
Іздеп көріңіз: