Сабақ жоспары (ұмж): Берілген үшбұрышқа тең үшбұрыштың бар болуы. Параллель түзулер. (Алгебра, 7 сынып, I тоқсан)

Пән: Алгебра
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Геометрияның алғашқы мәліметтері
Сабақтың тақырыбы: Берілген үшбұрышқа тең үшбұрыштың бар болуы. Параллель түзулер
Осы сабақ арқылы жүзеге асатын оқу мақсаттары: 7.3.1.7 тең фигуралардың анықтамасы мен қасиеттерін білу және қолдану;
7.3.1.11 берілген үшбұрышқа тең үшбұрыштың бар болуы аксиомасын білу;
7.3.2.2 түзулердің параллельдік аксиомасын білу;
Сабақтың мақсаты: - берілген үшбұрышқа тең үшбұрыштың бар болу аксиомасын білу және қолдану;
- параллель түзулер аксиомасын білу және қолдану.
І. Ұйымдастыру кезеңі.
ІІ. Сабақ тақырыбын айтып, сабақ мақсаттарын анықтау.
Сабақтың соңында оқушылар:
- берілен үшбұрышқа тең үшбұрыштың бар болу аксиомасын білу және қолдану;
- параллель түзулер аксиомасын білу және қолдану;
Өткен тақырыпты қайталау:
Оқушыларға келесі сүрақтар қойылады:
1) үшбұрыш деген не?
2) қандай кесінділерді тең деп атаймыз?
3) қандай бұрыштар тең деп аталады?
Жаңа сабақ
Берілген үшбұрышқа тең үшбұрыштың бар болуы
Төмендегі суретте АВС үшбұрышы мен а түзуі бейнеленген

Үшбұрыштың А төбесі а сәулесінің бастапқы нүктесімен беттесетіндей, В нүктесі а сәулесінде жататындай және С төбесі а сәулесі мен оның толықтауыш сәулесіне қатысты берілен жарты жазықтықта жататындай етіп,
АВС үшбұрышын жылжытамыз. Жылжыған үшбұрыш төбелерін А1, В1 және С1 арқылы белгілейік.

Онда , мұнда АВС үшбұрышы А1,В1С1 үшбұрышымен жылжыту(қозғалыс) арқылы беттеседі деп аталады.

Аксиома: Берілген сәулеге қатысты көрсетілен тәртіпте орналасатын және кез келген берілен үшбұрышқа тең үшбұрыш табылады.
Параллель түзулер
Егер жазықтықтағы екі түзу қиылыспаса, онда бұл түзулер параллель түзулер деп аталады.
Егер кесінділер параллель түзулер бойында жатса, онда бұл кесінділерді параллель кесінділер деп атайды.

Параллель түзулер аксиомасы: түзуде жатпайтын нүкте арқылы жазықтықта осы түзуге параллель тек бір ғана түзу жүргізуге болады.
Теорема: егер түзу параллель екі түзудің біреуін қиып өтетін болса, онда бұл түзу параллель түзулердің екіншісін де қиып өтеді.
Бекіту
№ 53
АВС үшбұрышы берілген. Оған тең АВD үшбұрышы табыла ма?
Шешуі : иә, табылады, бұл жағдайда АВ қабырғасы ортақ, ал С және D нүктелері АВ қабырғасының екі жағында жатады.
№ 56
. АВ = 17 дм, . В бұрышы мен SK қабырғасын табыңыз. үшбұрышының периметрі үшбұрышының периметрінен үлкен болуы мүмкін бе?
Шешуі : , SK = 17 дм. үшбұрышының периметрі үшбұрышының периметрінен үлкен болуы мүмкін емес, себебі бұл үшбұрыштар тең болғандықтан оның сәйкес қабырғалары да тең және периметрі де тең болады.
№ 60
, мұндағы , В1С1 = 5 см. АС қабырғасы мен А бұрышын табыңыз.
Шешуі : , АС=В1С1 = 5 см......