Сабақ жоспары (ұмж): Галогеналкандардың элиминирлеу реакциялары 1-сабақ (Химия, 10 сынып, IV тоқсан)

Пән: Химия
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Галогеноалкандар
Сабақ тақырыбы: Галогеналкандардың элиминирлеу реакциялары 1-сабақ
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме): 10.4.2.35 элиминирлеу реакциясының механизмін түсіндіру;
Сабақ мақсаттары: - элиминирлеу реакциясының механизмін түсіндіру
- элиминирлеу реакциясы мен нуклеофильді орын басу реакциясының механизмімен салыстыру.

Белсендіру.
Мұғалім оқушыларға нуклеофильді орын басу реакциясының механизмін естеріне түсіріп,реакция теңдеулерін жазуға тапсырма береді.
1. Бромэтан + сулы NaOH =
2. 2-хлорпропан + сулыNaOH =
3. 1-бромпропан + сулыNaOH =
Жауаптары:

Сабақтың тақырыбы және мақсатымен таныстыру.
Мұғалім оқушыларға видео көрсету арқылы элиминирлеу реакциясының механизмін түсіндіреді.


Элиминирлеу реакциялары SN1 және SN2 қаныққан көміртегі атомдарында нуклеофильді орын басу реакцияларымен қатар жүреді.

Мономолекулалы элиминирлеу Е1.

Реакция схемасы карбоний катионының пайда болғанға дейін мономолекулярлы ауыстыру схемасымен сәйкес келеді, яғни үзілетін топтың бөлінуі:

Бұдан әрі орын басу реакциясы жүреді немесе (ортаға және шабуылдаушы бөлшектерге байланысты) протонды бөліп алу және элиминирлеу өнімі түзіледі:

Егер бірнеше алкенді қалыптастыру мүмкін болса, бірінші кезекте ең көп орын басарлары бар алкендер қалыптасады. Алайда, мұндай жағдай максималды орын басқан алкен кеңістіктік қиындыққа ие болмаған кезде байқалады, төмендегідей (I):

Бұл жағдайда алкеннің (II) түзілуі жақсырақ.
SN1 және E1 реакцияларының ерекшеліктері қалыптасқан карбкатионның орын ауыстыруы:......