Сабақ жоспары (ұмж): Азот пен фосфор қосылыстарын тыңайтқыш ретінде қолдану. Азот оксидтерінің, нитраттар мен фосфаттардың қоршаған ортаға экологиялық әсері. (Химия, 10 сынып, IV тоқсан)

Пән: Химия
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Маңызды р-элементтер және олардың қосылыстары
Сабақ тақырыбы: Азот пен фосфор қосылыстарын тыңайтқыш ретінде қолдану. Азот оксидтерінің, нитраттар мен фосфаттардың қоршаған ортаға экологиялық әсері.
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме): 10.4.1.8 азот оксидтерінің атмосфераға, нитраттардың топыраққа және су ресурстарына әсерін талдау;
10.4.1.9 азот пен фосфор қосылыстарының қоршаған ортаға әсерін азайту проблемасына шешім қабылдау;
Сабақ мақсаттары: Табиғатта кездесетін азот қосылыстарының сипаттамаларын біледі;
Табиғаттағы азот айналымын түсінеді;
Азот қосылыстарының қоршаған ортаға (атмосфера, гидросфера, литосфера) пайдалы және зиянды әсерін түсіндіреді;
Азот қосылыстарының қоршаған ортаға зиянды әсерін жою жолдарын ұсынады;

Оқушылармен сәлемдесу. Ынтымақтастық орта қалыптастыру.

Проблемалық сұрақтар:
1. Азот қосылыстары ауылшаруашылығында қандай маңызды роль атқарады?
2. Ауылшаруашылығында маңызды болып табылатын азот қосылыстарын атай аласыздар ма?
3. Азот қосылыстары ауылшаруашылығында маңызды рольге ие болғанмен кері әсерлері болады ма?
4. Қандай кері әсерлерін айта алар едіңіз?

Активити 1. Оқушыларға сұрақтар беру арқылы деңгейлеріне байланысты топқа бөлу.
1 сұрақ: Найзағайдың кезінде азот (N2) атмосфералық оттегімен (О2) реакцияға түскенде атмосферада қандай молекула пайда болады? (1 топ)
2 сұрақ: Азот қосылыстарының қоршаған ортаға таралудың қандай көздерін білесіздер? (2 топ).
3 сұрақ: Қосылыстарда азот қандай тотығу дәрежелерін көрсете алады (3 топ).

Активити 2
1-топ: Азот пен фосфор қосылыстарының қоршаған ортаға оң әсері. Тірі ағзалардағы азот пен фосфордың мәні.

2-топ - Азот пен фосфор қосылыстарының атмосфераға, топырақ және су ресурстарына теріс әсері.

3-топ - Азот пен фосфордың қоршаған ортаға әсер ету проблемасын шешу жолдары.

Активити 3
Миға шабуыл. Белсенді оқыту әдісі (топтық оқыту, оқушыларды бір біріне түсіндіру және талқылау арқылы оқу мақсатына жету)
1 топ
Өзен-көлдерге «биогенді элементтердің», көбінесе азот қосылыстарының артық мөлшерінің түсуі әсерінен судың сапасы нашарлайды. Осы үрдісті түсіндіріңіз.
2 топ
Атмосферадағы азот молекуласы топыраққа қалай жетеді, химиялық реакция теңдеулерімен келтіріңіз. Қышқыл жаңбыр.
3 топ
Азот қосылыстары қоршаған ортаға қалай әсер етеді.

Топтар бір-бірін төмендегі критерий бойынша бағалайды
Бағалау критерийлері:
1 топ
1. Үрдістің қалай аталатынын білсе.
2. Азот қосылыстарының су балдырларының көбеюіне алып келетінін түсіндіріп бере алса.
3. Балдырлардың көбеюінен су жануарларының тіршілігіне кері әсерін түсіндіріп берсе.......