Сабақ жоспары (ұмж): Алкендердің құрамы, құрылысы және реакцияға қабілеттілігі. (Химия, 10 сынып, IV тоқсан)

Пән: Химия
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Бейорганикалық қосылыстарды және құймаларды өндіру
Сабақ тақырыбы: Алкендердің құрамы, құрылысы және реакцияға қабілеттілігі.
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме): 10.4.2.14 «қанықпаған» терминін және қосылыс қасиетіне қанықпағандықтың әсерін түсіндіру;
10.4.2.15 алкендер байланысының қанықпағандығын тәжірибелік түрде дәлелдеу;
Сабақ мақсаттары: Оқушылар алкен құрамындағы байланысты, оның құрылымы мен изомерлерін және алкендердің қанықпаған көмірсутектер екенін түсінеді.

Оқушылармен амандасу. Алдымен бір-бірімізге күлімсіреп қараймыз. Бігін сабақ сізге жақсы көңіл күй сыйласын. Бүгінгі сабақ сізге жаңа эмоция, қызықты тапсырмалар, жаңа ашулар күтіп тұр, ал бүгінгі сабақтың жақсы өтуіне себепшілер: зейін, қызығушылық және тапқырлық.
Ширату:
Төменде келтірілген сөйлемдерді оқу арқылы, ішінен қаныққан көмірсутекті тауып алыңыздар.
а) Цветок Таня посадила в красивый белый горшок.
б) Смета на строительство нового дома была утверждена.
в) Красивое ожерелье, но на ней оно выглядело тускло и безлико.
г) В деревне про панночку ходили самые невероятные слухи.

Оқушыларға кейбір қосылыстар көміртек-көміртек байланыстар болатындығын түсіндіріңіздер. Оқушылар этен молекуласының моделін құрастырады. Оқушылармен қос байланыстың қарапайым бір байланысқа қарағанда қысқа болатындығын талқылаңыздар және алкен құрамындағы қос байланыс реакция қабілетті екендігін айта кетіңіз. Осы типтегі қосылыс түрі көмірсутектер класына жататындығын түсіндіріп кетіңіз. Алкендердің гомологтық қатары туралы түсінікті енгізіңіз. Оқушыларға алкендердің бірнеше құрылымдық формуласын жазуды сұраңыз және гомолыгтық қатардың жалпы формуласын анықтаңыздар. Оқушылар пентеннің құрылымдық формуласын салады және алкеннің мүмкін болатын изомерлеріне болжам жасайды.
Оқушыларға осы көмірсутек құралысында бір ғана көміртек-көміртек қос байланысы бар екендігін түсіндіріңіз. Оқушылардан этен моделін шар-стерженді модельде құруды ұсыныңыз, құрылғн модельдер бойынша этеннің этанға қарағандағы химиялық белсенділігіне қоырытынды жасауды сұраңыз. Оқушылар модель арқылы қосы байланыстың қысқалығын және соған сәйкес молекула алканға қарағанда белсендірек болатындығын байқай алады. Осы қосылыстар да көміртутек екендігін түсіндіріп өтіңіз және олардың гомологтық қатары алкен ретінде танымал екендігін айта кетіңіз. Оқушыларға тағы бірнеше алкеннің пентенге дейінгі құрылымдық моделін құрастыруын және осы модельдерге қарай отырып, жалпы ортақ формуласын анықтауды сұраңыз. Сонымен қоса, оқушыларға көміртек қаңқасының изомерінен бөлек, алкендерге молекула құрылымында орналасқан қос байланыс орны да маңызды екендігін айта кетіңіз де, оқушыларға пентеннің мүмкін болатын барлық құрылымдық изомерлерін жазуды ұсыныңыз......