Сабақ жоспары (ұмж): Княгиня Ольганың Константинопольге сапары Киев Русін қалай өзгертті (Дүниежүзі тарихы, 7 сынып, І тоқсан)

Пән: Дүниежүзі тарихы
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Рим империясының құлауы
Сабақтың тақырыбы: Княгиня Ольганың Константинопольге сапары Киев Русін қалай өзгертті
Оқу мақсаттары: Византияның дипломатиялық саясатын оның көршілес елдермен қарым-қатынасының мысалында қарастырып, сипаттау
Сабақтың мақсаттары: Шығыс Рим империясының сыртқы саясатын сипаттап, оның ұзақ өмір сүру себептерін түсіндіреді
Оқушыларға «VІ-ХІ ғғ. Византия империясы мен славяндар» тарихи тақырыптық картаны ұсыну.
Тарихи картамен жұмыс жасауға арналған тапсырмалар:
1. VІ-ХІ ғасырлар аралығында қандай өзгерістер орын алды?
2. VІ-ХІ ғасырлар аралығындағы территориялық өзгерістерді талдай отырып, қандай қорытынды жасауға болады?
3. Византия көршілес мемлекеттермен қандай қарым-қатынас орнатты?
Оқушылар шығын топтарда жұмыс жасайды және жауаптарының таныстырылымдарын ұсынады.
Түсіндіру: Армяндар алғашқылардың бірі болып, христиан дінін мемлекеттік дін деп жариялады. ІV ғасырда Картли мемлекеті христиан дінін мемлекеттік дін деп жариялады. 863 жылы Бұлғар хандығында аштық басталып, Византия әскерінің басып кіруіне түрткі болды. Көмектің басты талабы – шоқыну. Алайда көшпелілердің ақсүйектері көтеріске шыққанмен жеңіліп қалды. Борис хан 52 отбасын өлім жазасына кесті. Жаза тартылғандардың арасында ұлы да болды. Бори Кирилл мен Мефодийдің ағартушылқ саясатына қолдау танытты. Кирилдік жазу енгізілді, шіркеулер салына бастады. Яғни, Шығыс Рим империясынан христиан дінін қабылдау арқылы мәдениет, білім беру, мемлекетті басқару, бірорталықтандыруға жаңа мүмкіндіктер берді. ІХ ғасырдың үшінші ширегінде сербтер шоқындырылды және оның артынан поляктар мен чехтар католиктік христиан дінін қабылдады. Х ғасырда Ресей пұтқа табынушылықты ұстанды. Х ғасырда Киев Русі мен Византияны көшпелілер қысымға алды. Печенег тер мен оғыздар Византия мен Киев Русінің өзара жақандасуына ықпал етті.
Оқушыларға «Х ғасырдағы Киев Русі» ақпараттық мәтіндерді тарату. Мәтінмен жұмыс жасауға арналған тапсырмалар:
1. Ежелгі Киев Русінің билеушісіне қандай сипаттама берер едіңіз?
2. Х ғасырда Киев Русінде қандай саяси өзгерістер орын алды?
3. Х ғасырда Киев Русінде қандай экономикалық өзгерістер орын алды?
4. Х ғасырда Киев Русінде қандай мәдени өзгерістер орын алды?
5. Х ғасырда Киев Русінде қандай әлеуметтік өзгерістер орын алды?
Оқушылар Киев Русінің книягинясы өте қатал, қаһарлы болды, оның басты себебі феодалдық бытыраңқылық әсер етті. Алайда, Ольга орталықтанған мемлекет құруда өте маңызды рөль атқарды.
Оқушылар тарихи түпдеректермен жұмыс жасайдыжәне екі мемлекеттің арасындағы қарым-қатынастардың сипатын анықтайды.
Сұрақтар мен тапсырмалар:
1. Батыс Рим империясы сыртқы саясатында қандай қағиларды берік ұстанды?
2. Шығыс Рим империясы сыртқы саясатында қандай қағиларды берік ұстанды?
3. Шығыс Рим империясы Киев Русімен қаншалықты санасты?
Түсіндіру: Ольга христиан дінін қабылдауы, Киев Русіндегі христиандық топтарды қолдауы қажет еді, алайда, бүкіл халық оның артынан ермеді. Пұтқа табынушылардың ықпалы сақталды. Олар Святославтың майында топтасты, оның ұлына христиан сенімі туралы ұлағаттарына құлақ аспады.
Кейбір жағдайларда славяндардың христиан дінін қабылдауына саяси жағдай себеп болса, мысалы, Бұлғарияда оппозиция христиан дінін қабылдауға қарсылық білдірді......