Қазақ әдебиетінен сабақ жоспары: С Торайғыров «Шығамын тірі болсам адам болып» өлеңінің маңызды эпизодтары (6 сынып, III тоқсан )

Пән: Қазақ әдебиеті
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Мен балаң жарық күнде сәуле қуған...
Сабақтың тақырыбы: С.Торайғыров «Шығамын тірі болсам адам болып» өлеңінің маңызды эпизодтары
Осы сабақ арқылы жүзеге асатын оқу мақсаттары: Анализ және интерпретация
6.2.1.1 - шығарма композициясындағы белгілі бір эпизодтың алатын маңызына негіздеме жасау;
Сабақтың мақсаттары:
Оқушылардың барлығы орындай алады:
Шығарма желісі бойынша маңызды тұстарын анықтайды;
Оқушылардың көпшілігі орындай алады:
Шығарма желісі бойынша маңызды тұстарына талдау жасайды;
Оқушылардың кейбіреуі орындай алады:
Шығарманың маңызды тұстары бойынша талдау жасап, өмірмен байланыстырады.
Сабақ барысы:
Ұйымдастыру кезеңі.
Қызығушылықты ояту Мақалды толықтыр
Талапты ерге .................. (нұр жауар)
Ер елі үшін ............... (туады), Елі үшін ............ (өледі)
Ер талабы ертеңді ................... (меңзер)
Ел үмітін ер ................. (ақтар), Ер атағын ел ................. (сақтар)
Оқушылар мақалды толықтырып, оларды өлең мазмұнымен байланыстырады.
Сабақтың тақырыбы, оқу мақсаты, бағалау критерийі таныстырылады, талқылайды.
Мағынаны тану Сөздік жұмыс.
Өлең жолдарындағы берілген тіркестерді мағынасы сай сөздермен сәйестендіру тапсырмасы беріледі.
Сәуле қуған білім іздеген
Белді буған талаптанған, ұмтылған
Асылық айту артық сөйлегенім емес
Надандықты тебу қараңғылықты жеңу, оқу , көңілге тоқу.
толған айдай балкып туған.
Үлкен іс тындыру
Ойында оты барлар Санасы ояу, түсінігі мол
Мұғалім «Шығамын тірі болсам адам болып» өлеңінің шығу тарихына тоқталады.
Бұл өлеңді ақын өзінің ұстазы Нұрғалиға арнаған. Өлең 1913 жылы жазылып, 1922 жылы Қазан қаласында «Адасқан өмір»кітабында жарияланған. С. Торайғыровтың «Шығамын тірі болсам, адам болып» өлеңіндегі лирикалық қаһарман – ақынның өзі, яғни ақынның тұлғасы танылып тұр. Лирикалық шығармаларда ақын тұлғасы өлең кейіпкерімен тұтасып, кірігіп кетеді. Ақын өз атынан сөйлей отырып, сол дәуірдегі ұрпақтың мұрат – мақсатын, арман – аңсарын, сезім – күйін жырға қосады
Зерттеушілік әңгіме. Сұрақтар аясында оқушылар өлең мазмұнына сүйеніп, әңгімелеседі.
Өлеңде айтылған ақынның арманы ма, өтініші ме, әлде серті ме?
Ақынның арманы әлде, серті, өтініші орындалды ма?
Тапсырма Мағынамен жұмыс
Оқушылар жеке жұмыс орындайды
Өлең жолынан қалаған шумақты немесе толық ой аяқталатын екі тармақты таңдап, өлең жолдарын қара сөзге айналдырып жазады да берілген мақалдардың бірімен түйіндейді, Түйідеу себебін түсіндіреді.
Талапты ерге нұр жауар,
Ер елі үшін туады, Елі үшін өледі.
Ер талабы ертеңгі мегзер.
Ел үмітін ер ақтар, Ер атағын ел сақтар.....