Қолөнерді дамыту арқылы, ұлттық рухымызды көтеру"

25.07.2020

Қолөнер халық өмірімен, тұрмысымен бірге жетіліп, біте қайнасып келе жатыр. Сан алуан түрлі қолөнер бұйымдар әсемдігі, өрнегі тұрмысқа мән берумен адамдарға рухани ләззат әкелген. Көз салып байыптап қараған адамға бұйымдардағы түрлі - түсті ою - өрнек, оның орналасуы адамзат дүниесінің табиғатпен біте қайнасқан сонау заманнан келе жатқан қарым - қатынасын, көңіл - күйін, жан дүниесіндегі тылсым күштердің бірлігін аңғаруға болады. Қолөнерін шеберлері табиғат сұлулығын өнер туындыларын арқау еткен. Өнер туындыларының бет бедеріне ширатыла түскен ғажайып өрнектер өзгеше бір тілмен ақтарыла сыр шерткендей.
Қазақ қолөнерінің түрі, сапасы, өрнегі, бояуының өмірге келуі көшпелі өмірмен тығыз байланысты. Шебердің келуі көшпелі өмірмен тығыз байланысты. Шебердің қолынан шыққан бұйымдар күнделікті тіршілікпен қатар сол заманның ортақ қолөнер мәдениетінің баға жетпес үлгісі. «Шебердің қолы ортақ» деген мақал ел ішінде бекер айтылмаса керек. Нағыз шеберлікке жету үшін табандылық, іскерлік, талғампаздық, білім қажет. Шығармашылық ізденіс үстіндегі халық шеберлері тұрмысқа қажетті қолөнердің алуан түрлерін ойлап тапты. Өз ұрпағының “сегіз қырлы, бір сырлы”өнегелі, өнерлі болып өсуін мақсат еткен ата - анамыз өз бойындағы бар асыл қасиеттерін ұрпақтан ұрпаққа үйретіп келген.
Тоқу өнері – қазақ халқының ежелден келе жатқан қолөнер саласының бірі. Бұл тамаша өнер қазіргі заманда жалғасын тауып, көрші халықтардың өнер шығармашылықтарымен толысып, дамып, әсемдігімен, көркемдігімен көз тартып, эстетикалық талғамда өркендей бермек. Ал, енді он саусағынан өнер тамған апаларымызға тоқталайын, себебі осы кісілердің арқасында ұлттық қол өнеріміз ұрпақтап - ұрпаққа жетіп отыр.
Исатай ауданы Зинеден ауылындағы апамыз 64 жастағы Сәуле Қабдешова
Қолына түскен кез - келген заттан қолданысқа қажетті дүние жасап шығаруға құмар. Ол қамшы да өреді, ою - өрнек салынған құрақ көрпе мен көпшіктерді де жасайды. Киіз басып, алаша да тоқиды екен. Соңғы кездері жастардан үйренген өнерді де меңгеріп алды. Қағаздардан мүсін жасап, аққулар бейнесін дүниеге келтіреді. Сәуле апа он баланы дүниеге келтірген батыр ана. Өнерінің жалғасын көру үшін келіндері мен немерелеріне білген - түйген нәрсесін үйретіп келеді. Өзі былтырғы құрылған әжелер ансамблінің мүшесі. Батыр ана үстіндегі ақ көйлекті де өзі тігіп алған. Немере - жиендеріне де көйлек, шұлық, қолғапты өз қолынан тігіп немесе тоқып алуға тырысады. Ол қолөнеріне бейімділігі ана сүтімен дарыған деп біледі. Анам шебер адам болған. Ерте қайтты. Ол жастайынан ер адамдарға аң терісінен құлақшын, әйел адамдарға костюм, бешпетті керемет етіп жасаған кісі. Ер кісілер оған көптеп тапсырыс беріп, тіпті кезекке тұрған, - дейді.
Исатай ауданының тағы бірқолөнерші апамыз Гүлзабира Қарақұлова
Тек қана матамен жұмыс істейді. Ол семинарға кимешек, төсек көрпе, көпшік тыстарын және кішкентай қыз балалардың бас киімдерін тігіп әкелген. Өзі 2003 жылы Қарақалпақстаннан көшіп келіпті. Гүлзабираның негізгі мамандығы есепші. Бірақ, есепшілікті қойып, бес жылдан бері тігін өнері арқылы күн көріп отырған жайы бар.
Қорытынды
Халықтың дәстүрлі өнері сол халықтың ғасырлар бойы бастан кешкен өмір салтының, таным түсінігінің жарқын айғағы. Мемлекетіміз мектептің алдына жаңа бір міндет қойып отыр – өмірге қадам басқан жастар жаңа заман талабына сай, өз тағдырын өзі шешуге қабілетті, нарықтық жағдайда алдындағы мақсатын анықтай алатын экономикалық білім алуы тиіс. Уақыт озған сайын қоғам дамуы жеделдей түсетіні айқын. Қазір еліміз өрлеу үстінде. Қазақстан Республикасының Президенті Н. Ә. Назарбаевтың еліміздің бәсекеге қабілетті елу елдің қатарына қосылу бағдарламасы ең басты басымдық. Қай қоғамда болмасын бүгініміз бен кешегімізді қастерлеу өмірдегі тіршіліктің, қоғамның парызы. Ал қоғамның дамытушысы – адам.
Бүгінгі болашақ ұрпақ ертеңгі қоғамның иесі, сол қоғамның иелері халқымыздың тұрмыс қажеттілігінен туындаған ұлттық өнер мұраларын сақтап, сұрыптап, қазіргі уақытта сәнді етіп, ұлттық мәдениетімізді қолданбалы сәндік қолөнермен өркендету. Тәуелсіз мемлекетімізде ертеңгі ұрпақтың рухани байлығы мен мәдениетіне, саналы ұлттық ойлау қабілеті мен біліміне, іскерлігі мен кәсіби шеберлігіне байланысты фабрикалар шығаратын бұйымдарға қарағанда халық шеберлері жасаған бұйымдар жоғары бағалануда. Қазіргі кезде жаңа өмір өзінің жаңа талаптарын қойып отыр. Оның міндеті өнердің бұрынғы келбетін бүгінгі күнге табиғи етіп жаңарту. Бүгініміз бен келешегімізді нәрлі қайнарына айналдыру әрқайсымыздың борышымыз.