Қазақша өлең: Базар Жырау Оңдасұлы (Әлеуметтер, құлақ сал)

Әлеуметтер, құлақ сал,
Мына бір,пәни дүниеден -
Араңға түскен аюдай,
Күйе қатты жараған,
Қаңтардағы бурадай
Азу тісін қайраған,
«Хан өлмейді» дер едім,
Көлденең жатқан жайықты
Жағалай көшіп жайлаған;
Қасарысқан дұшпанның
Артына қолын байлаған,
Алдына салып айдаған,
Солардан да өткен сұм дүние...
Мына бір, шолақ дүниеден -
«Әулие өлмес» дер едім;
Отқа салса,күймеген,
Залымдықтың өмірі -
Бір шарпуы тимеген
Арамды көңілі сүймеген,
Дін мұсылман баласын -
Кереметпен билеген;
Саһар тұрып жылаған,
Хақтан медет сұраған;
Ол ерлердің тағаты -
Құдайына ұнаған,
Солардан да өткен сұм дүние...
Мына бір,пәни дүниеден -
«Бай өлмейді» дер едім;
Базар барып пұл алған,
Пұлына сатып құл алған;
Қара ала парша шұлғанған,
Алтын менен күміске -
Тірілігіне былғанған;
Ауылының сыртына
Қос шатырды құрғызған;
Қос жетімді әшейін,
Иман үшін тұрғызған;
Қырым менен Қытайға
Саудагерлік жүргізген;
Ұлы менен қызына
Қырмызы Қытай кигізген:
Жылқыдан жорға теңселтіп,
Жиын топқа мінгізген;
Қатар жүрген қазаққа,
Байлығын сөйтіп білгізген,
Солардан да өткен сұм
дүние...
Әлеуметтер, құлақ сал,
Мына бір шолақ дүниеден -
«Би өлмейді» дер едім;
Жұртты аузына қаратқан,
Алдынан топты таратқан;
Адасқан болса, жөндеген,
Төресін бұра бермеген,
Адамды ала көрмеген;
Аруағыңа болайын,
Ертеңгі атқан орыстың -
Зеңбірегіндей еңіреген:
Қаз дауысты Қазыбек,
Төле би мен Әйтеке -
Солардан да өткен сұм дүние...
«Аянсыз» мынау жалғаннан -
«Батыр өлмес» дер едім;
Тақыр жерде тайласқан,
Қайыңнан найза сайласқан;
Қарсы келген дұшпанмен -
Бурадай тісін қайрасқан;
Жалғыз жүрсе, қуанған,
Қолына жасыл ту алған;
Найзасын қарға асынып,
Алмасын қанға суарған;
Құланды қақтай қайырған,
Ордадан бөкенді айырған;
Қаһарлы келсе, хандарды -
Алтын тақтан тайдырған;
Жетіде тағам бір татқан,
Қысқа күнде қырық шапқан;
Жанқожа, Есет, Қыстаубай,
Қасым, Сейіл, Бұқарбай,
Малайсары, Жантайлақ,
Сәмет батыр, Тоғанас -
Солардан да өткен сұм дүние...
Баянсыз мынау жалғаннан,
«Шайыр өлмес» дер едім;
Сайраған қызыл тіл берген,
Көңіліне сонша жыр берген.
Алжаспай сөзді ағытып,
Есебін тауып үлгірген;
Мәжілісінде жақсының -
Дәурен сүріп күн көрген;
Қарсы келген олармен -
Ажалы жетпей, күнде өлген:
Қарадос, Өске, Бұдабай,
Серәлі, Сәдір, Орынбай;
Татауы жоқ сөзінде:
Шұбырған көштің жолындай:
Ақ Кетенің ішінде,
Шернияз, Шыман, Өтеген,
Солардан да өткен сұм дүние...