Өлең: Жігіт пен қыздың жұмбақ айтысы (Қазақ ауыз әдебиеті)

Жігіттің жұмбағы:
Тағы да отырмын мен жұмбақ ойлап,
Дүлдүлді сахараға қойдым байлап.
Басында бұлбұл отыр үйдің сайрап,
Бір гауһар қойнында тұрар жайнап.
Дарияның жағасында құрағы бар,
Жел тисе жанып кетер өрттей қаулап.
Азар білгіш болсаң да бір сасарсың,
Тауып бер жұмбағымның бәрін ойлап.

Қыздың шешуі:
Болғанда – ақыл дария, кеудең – дүлдүл,
Басында сайрап тұрған тілің бұлбұл.
Қойныңнан шыққан гауһар – екі көзің,
Соққан жел дауылдатып айтқан сөзің.
Дарияның жанып кеткен құрақтары,
Адамның қатты шыққан – ашуы дүр
Бәрі де адамзаттың денесі екен,
Таптым ба, жұмбағыңды енді білдір.

Жігіттің жұмбағы:
Бір жайын тынбай жүрер дөп-дөңгелек,
Ұясы үш жүз алпыс болса керек.
Тағы да торға толған асыл шөлмек,
Мәнісін ғылым ғана тауып білмек.
Аспаннан алты арыстан ақырады,
Гүлденіп миуалар алты терек,
Ғаламға он сегіз мың пайда бермек,
Айдаһар Қап тауынан ақырғанда,
Ұяға құмырсқаның бәрі кірмек.
Сөзімді мен сөйледім түйдек-түйдек,
Пендеге қымбат болар мұны білмек.
Тауып бер жұмбағымды бәрін ойлап,
Шешенсің сен бір жүйрік, ақылың зерек.

Қыздың шешуі:
Ай мен Күн тынбай жүрген аспандағы,
Ажалдан құтылмассың қашсаң дағы.
Ісіне жаратылыс тамаша қыл,
Сол күннің үш жүз алпыс кірер орны.
Жұмыртқа жиырма төрт сағаттарын,
Күн мен түн көрсетеді қанаттарын.
Аспаннан алты арыстан ақырғаны,
Қар жауып, қарлы боран қыс болғаны.
Гүлденсе миуаланып алты терек,
Аспанда торғай жырлап жаз болғаны.
Аспанның жеті қараңғы сарайлары,
Ішінде сансыз жанар жұлдыздары.
Мәнісі осы сөздің болмас па осы,
Таптым ба жұмбағыңды төрем кәні!