Қазақша өлең: Ілияс Жансүгіров (Орақ науқаны)
Күн шыжып, жалпақ егін кетті пісіп,
Ораққа жан жабырлап жатыр түсіп,
Қым-қиғаш қыруар жұрт орып жатыр,
Жел шықса, күн бұлттанса зәресі ұшып.
Шоқпардай cap тары тұр басын иіп,
Көрінбес ат құлағы тоғай биік.
Судырлап теңселеді, сұлу сұлы,
Сумаңдап сылдырлаған суды сүйіп.
Шалғыны шыңғырлатып жанып-жанып,
Жоңқабай жоңышқаға қалды салып.
«Әлінің кеуір қырған зүлперіндей»,
Үйіріп қырып-жойып кетгі жарып.
Аспаннан күн төгеді алтын сәуле,
Науқанға жер құртгаған қылып тәубе,
Ине іліп, күміс тізген жиде шамкес,
Үскі алып аулақ жүрлеп боп тұр әуре.
Бидай тұр өткір мұртын тікірейтіп,
Қонақ тұр шал жауырынын бүкірейтіп.
Сыланған бойжеткендей күнбағыстар
Кәмшетін шекесінде шекірейтіп.
Қозыдай қауын, қарбыз көгендегі,
Тай тұяқ алма күміс төбеңдегі,
Қол жайғыш бая қуып тақыс шалдың
Ұстады қойын, тонын шегелдегі.
Дүрдитіп інжу тағып доланасы,
Әлі бар шырмауықтың оралысы.
Суырып суыртпақты қаршылдата,
Жоқанның жоғарғы айтқан торы аласы.
Қоралы қоңыр қойдай орылған бау,
Қара жал жиылған бау, қырман қорсау.
Өзенге дамылдауға қаздар қайтты,
Қаңқылдап қатар түзеп, істеп жемсау.
Жоңқабай айтады ақыл Сүйеубекке:
- Ор, баула, айда, тасы, таңда, епте.
Жем байла, жауырын жаз, жаныңды ашыт,
Қоңырдың қолтық, қоңын толтыр етке.
Қырманның күндіз-түні басында бол,
Мал жейді, құс шоқиды, шықпа шетке.
Батаоқыр, той-томалаққа әуейленбе,
Күпілдеп көкпар көрсең қуып кетпе.
Әңгіме, әзіл, сияз, қымыз аулап,
Дау даулап, желбезекті желпеңдетпе.
Қылжақбас, қыдырыңды, жалқауларды,
Ашаңмен салып жібер басқа, көтке.
Науқанды төкпей-шашпай жинап алсаң,
Бермейсің ханға сәлем, бар дүрмекте.
Ораққа жан жабырлап жатыр түсіп,
Қым-қиғаш қыруар жұрт орып жатыр,
Жел шықса, күн бұлттанса зәресі ұшып.
Шоқпардай cap тары тұр басын иіп,
Көрінбес ат құлағы тоғай биік.
Судырлап теңселеді, сұлу сұлы,
Сумаңдап сылдырлаған суды сүйіп.
Шалғыны шыңғырлатып жанып-жанып,
Жоңқабай жоңышқаға қалды салып.
«Әлінің кеуір қырған зүлперіндей»,
Үйіріп қырып-жойып кетгі жарып.
Аспаннан күн төгеді алтын сәуле,
Науқанға жер құртгаған қылып тәубе,
Ине іліп, күміс тізген жиде шамкес,
Үскі алып аулақ жүрлеп боп тұр әуре.
Бидай тұр өткір мұртын тікірейтіп,
Қонақ тұр шал жауырынын бүкірейтіп.
Сыланған бойжеткендей күнбағыстар
Кәмшетін шекесінде шекірейтіп.
Қозыдай қауын, қарбыз көгендегі,
Тай тұяқ алма күміс төбеңдегі,
Қол жайғыш бая қуып тақыс шалдың
Ұстады қойын, тонын шегелдегі.
Дүрдитіп інжу тағып доланасы,
Әлі бар шырмауықтың оралысы.
Суырып суыртпақты қаршылдата,
Жоқанның жоғарғы айтқан торы аласы.
Қоралы қоңыр қойдай орылған бау,
Қара жал жиылған бау, қырман қорсау.
Өзенге дамылдауға қаздар қайтты,
Қаңқылдап қатар түзеп, істеп жемсау.
Жоңқабай айтады ақыл Сүйеубекке:
- Ор, баула, айда, тасы, таңда, епте.
Жем байла, жауырын жаз, жаныңды ашыт,
Қоңырдың қолтық, қоңын толтыр етке.
Қырманның күндіз-түні басында бол,
Мал жейді, құс шоқиды, шықпа шетке.
Батаоқыр, той-томалаққа әуейленбе,
Күпілдеп көкпар көрсең қуып кетпе.
Әңгіме, әзіл, сияз, қымыз аулап,
Дау даулап, желбезекті желпеңдетпе.
Қылжақбас, қыдырыңды, жалқауларды,
Ашаңмен салып жібер басқа, көтке.
Науқанды төкпей-шашпай жинап алсаң,
Бермейсің ханға сәлем, бар дүрмекте.
Мақала ұнаса, бөлісіңіз:
Іздеп көріңіз: