Мақал-мәтелдер

Әділ бектің заңы жоғары.

Әр елдің заңы басқа,
Иттері қара-қасқа.

Әділ заң — аспан тірегі.

Әділ туған заң жақсы.

Балам бол, басқа бол — бәріңе заң біреу-ақ.

Заң - мемлекеттің тоғыз қабат, тор көзді сауыты.

Бір басқа - бір көз.

Соқыр көбелекке тең.

Соқырдың тілегені - екі көзі.

Соқырдың арманы - көз.

Нар мінезді жігітке
Нарға мінсе, жарасар.

Қауызында дәні жоқ,
Сабан мінезді адам болады.
Қорсылдаса көңілі тоқ
Қабан мінезді адам болады.

Адам жылқы мінезді:
Бір күнде түлейді,
Бір күнде жүдейді.

Сүтпен кірген мінез
Сүйекпен кетеді.

Жолбарыс жұлқынса,
Жонынан от шығады.

Жазмыштан озмыш жоқ.
Болса оразым, болмаса қоразым.
Байтал қысыр болмайды,
Маңдай қысыр болады.
Шөлмек мың күн сынбайды,
Бір күн....

Аңқаудың аузы ашық.

Аңқау астындағы атын алты ай іздейді.

Шыбын да аңқаудың аузын аңдиды.

Аузын ашса, сыры көрінеді,
Есігін ашса, төрі көрінеді.

Қазақтың әрбір сөзі асыл әрі ерекше. Себебі тілдегі мақал-мәтелдердің астарлы айтары, олардың берер мәні-мағынасы тереңде. Әр мезгіл, әр уақытқа, әр жағдайға байланысты айтылған ұлағатты сөздер мен мақал-мәтелдер қазақ әдебиетінің қорында көптеп жиналған. Соның бірі "Еңбек" тақырыбына арналған мақалдар мен мәтелдерді назарларыңызға ұсынып отырмыз.

Қаз орғанына семіреді.

Бөрінің аузы жесе де қан, жемесе де қан.

Қоянның қарамын көр де, қалжасынан түңіл.

Алпыс қарсақ ат болмас.

Қашқан қоян, жатқан қоянды ала кетеді.

Құлан қырда, құндыз суда.

Өлі бөріден ит аттамас.

Құстың қуы сауысқан.

Құлан қырда, құндыз суда.

Үйірлі құлан көсемсіз болмас.

Алпыс құлан ат болмас.

Құлан қағын қорғайды.

Ордалы құлан ақсағын білдірмес.

Игі адамның «жомарт» аты шығады,
Ол өлсе де, «тірі» деп жұрт ұғады.

Сараң – пайғамбардың жиені болса да пейішке бармайды,
Жомарт – қара құлдың баласы болса да тозаққа бармайды.

Жомарт ерге ел алғысын төгеді,
Сараң атын естісе жұрт сөгеді.

Жомарт ер білім жолын жете білер,
Мал беріп, атақ алып өте білер.
Жарылқап кем-кетікті білімменен,
Жақсы атпен дүниеден өте білер.

Жомарттыққа не жетсін?
Жүйріктен құтылып не кетсін?

Жомарттық – сұратпай сыйлау.

Қолда барда алтынның қадірі жоқ.

Ақыл айнымас, алтын шірімес.

Қонағыңның алтынын алма, алғысын ал.

Алтын тапсаң, санап ал.

Алтын белдік — бел сәні,
Асы жігіт — ел сәні.