Дипломдық жұмыс: Кәсіби оқыту | Қазақ халқының ершілер өнері

Мазмұны

КІРІСПЕ.

1. КӘСІПТІК БІЛІМГЕ ОҚЫТУДЫҢ ӘДІСТЕМЕСІ
1.1 Кәсіптік оқытудың мақсаты мен міндеттері --------------------------------7
1.2 Кәсіптік оқытудың негізгі ұйымдастыру формалары ---------------------- 9
1.3 Кәсіптік оқыту әдістері ------------------------------------------12
2. ЖОБАЛАУ ОБЪЕКТІСІН ТАҢДАУ ЖӘНЕ НЕГІЗДЕУ
2.1 Шығармашылық негіздерді талдау -----------------------------------------16
2.2 ------------------------18
2.3 ----------------------22
2.4 Негіздеу және материалдарды таңдау
2.4.1 Материалдар туралы сипаттамалар мен мәлімет----------------------------24
2.4.2 Конфекциондық карта ---------------------------------------------------------38
3. ӨҢДЕУ ТӘСІЛДЕРІН ЖӘНЕ ҚОНДЫРҒЫЛАРДЫ ТАҢДАУ
3.1 Өңдеу режимдері ----------------------------------------------------------------39
3.2 Қондырғыны таңдау және сипаттау ------------------------------------------- 44
ҚОРЫТЫНДЫ ------------------------------------------------------------------------------------46
Қолданылған әдебиеттер тізімі -------------------------------------------------47
Қосымшалар
Қазақстан Республикасының 2005-2010ж білім беруді жетілдірудің Мемлекеттік бағдарламасында көрсетілгендей, кәсіптік оқыту мен политехникалық білім беруге көп көңіл бөлініп жатқаны жайлы баяндалған.
Жас ұрпақты тәрбиелеудегі,олардың қоғамдық танымының дұрыс қалып-тасуына талғымдық педагогикалық тәрбиенің мәні аса зор. Олардың қоршаған ортасын сыйлауына, адамдарға мейіріммен қарауына, адамгершілік қасиеттерді бойларына жинақтауына үлкен тәрбие береді. Туған елімізде жүзеге асырылып жатқан игілікті іс-шаралардың басты ұстанымдарының бірі жаңа заманның болашақ жастарын ұлттық негізде,қадір қасиетін түсінген бабалар мұрасына ыждағаттықпен қарап саналы ұрпақ негізінде тәрбиелеу басты жоба,өзекті мәселе ретінде қаралуда.[1]
Тәуелсіз еліміздің әлеуметтік даму жолы,бабалар салған даңғыл жол арқылы өрбіп,өрістеуде және де жаңаша айшықтарға толы. Осындай даму жолында әр ұлт өзінің тарихын,тағылымын,өнер,білім мен әдебиетін бір сөзбен айтсақ мәдениеттің рухани және материалдық жетістіктерін зерделеп,дәстүрлеуде, Бұл жерде өнердің алатын орны айрықша. Себебі,біз өнер бұлағынан сусындаған ата-бабаларымыздың ,өнер әлемінде ғасырлар бойы жинаған асыл қазыналарын жоғалтпай оны одан әрі заманға сай құндылықтармен толтыруға міндеттіміз.
Еліміздің орта мектептерінде оқушыларға іргелі негізгі ғылымдарды оқытумен қатар, еңбек технологияларына,политехникалық дайындықтарын арттырып, еңбекке баулу арқылы тәрбиелеу жоспарланған. Алғашқы кәсіптік даярлық пен кәсіпке бейімдеу арқылы олардың еңбекке көзқарастарын арттыру мен келешек жастарды кәсіптік мамандықтармен қамту қазіргі кездің өзекті мәселелерінің бірі болып отыр Кәсіпке оқытудың әдіс-тәсілдері, техникалық бөлімі оқытылған барлық пәндер арқылы қалыптасып , кәсіптік біліктілігі жұмыстың әдіс-тәсілдері, машықтану практикалық, техникалық шығармашылық сабақтары кезінде меңгереді. Қазіргі кезде мектептерде ұлттық этнопедагогикалық тәрбие жүйесінің негізі де осындай ата-баба дәстүрілері мен қолөнеріне негізделгенін, тәрбиенің негізгі көзіне көңіл бөлініуі, оқушылар мен жастарға ұлттық салт-сананы қалыптастырып, шеберлік пен біліктіліктің қайнар көзіне айналуда. [ 1 ]
Менің дипломдық жұмысымның тақырыбы: Ұлттық қолданбалы сәндік өнері. «Қазақ шеберлерінің ер жасау өнері және ер-тұрман жасау мен әшекейлеу жолдары»


Дипломдық жұмыстың көкейкестілігі. Жұмыс көкейтестілігі сәндік көркем өнерде оқушылардың рухани эстетикалық дүние танымдылық көзқарасын қалыптастыруында ұлттық көркем бұйым жасаудың алатын орны ерекше. Оқушыларға көркемдік-эстетикалық гуманитарлық тәрбие беруде сәндік қолданбалы өнері жанрларының бірі ұлттық бұйым жасау қазіргі жаңа дәуір талаптарына сай жоғары мәнге ие болып отыр.Ал ұлттық көркем бұйымдардың,оқушылардың эстетикалық қабылдаушылығы мен, көркем образдық ойлау жүйесінің артуына, дизайндық ерекше шешімін көрсете білуге және ұлтық бұйымның жасалу жолдарын,құрылымын мен қолданыс аясын зерттеуді үйретеді.
Тақырыптың мақсаты:«технология пәні бойынша теориялық және практикалық білім мен іскерлік қалыптастыру, ұлттық нақышта жасалған көркем дизайндық бұйым жасау»
Дипломдық жұмыстың зерттеу нысанасы. Қазіргі Қазақстан Республикасы түбегейлі жаңа бағытта өркендеуі кезеңіндегі жасөспірімдерді көркем-эстетикалық тәрбиелеу мен оқыту методикасы күн тәртібіне үлкен мақсат-міндеттер жүктейді.
Дипломдық жұмыстың зерттеу пәні «технология пәнін оқытудың әдіс-тәсілдері мен тәрбиелік мәні, еңбектің адам өміріндегі маңыздылығы »
Зерттеу объектісі: Ұлттық көркем бұйымды жобалап жасау барысында ағаш пен тері өңдеу туралы білімімді арттыру және оны өңдеудің барлық жұмыс тәсілдерін меңгеру. Ағаш жону станоктары мен электр аспаптармен,құралдармен жұмыс жасап, олардың құрылысын, жұмыс тәсілдерін, техникалық қауіпсіздік шараларымен толық таныстым. Шығармашылық жұмысым алдында жоспарланған реттілікпен орындалды, және оның сапалы болуына көп көңіл бөлінді. Келешекте алған білімімді, шеберлігімді жетілдіріп, келешек жастарға үйретемін деген ойдамын.
Дипломдық жұмыстың зерттеу пәнінің мақсаты. Шығармашылық жұмыста өзіндік техникада, композициялық шешімде жұмыс орындау мектеп практикасында кең қолданыс табады деп есептейміз. Дипломдық жұмыстың негізгі тұжырымдары педагогикалық практика кезінде қолданылып тексерілген жұмыстың әдістемелік негіздері: Жалпы адамзат дамуы қол еңбегінен басталып, бүгінгі еңбек жетістіктеріне жеткен техникалық прогресстің дамуы, адамзат қиялы мен жасалатын еңбегінің шегі жоқ екенін дәлелдейді. Халық шеберлері ұлттық бұйым жасаудың технологияларын жетілдіре отырып, жасаған бұйым сапасын,көркемдік эстетикалық әсер беруін басты назарда ұстады.
Дипломдық жұмыстың зерттеу пәнінің міндеттері. Оқушыларға көркем өнердің құралдарын жүйелі меңгерту арқылы айналадағы өмір шындығына эстетикалық көзқарасты қалыптастыру;Көркем мәдениет пен оның қоғам өмірінде алатын орны туралы түсінікті дамыту;Оқушылардың бойында халықтың дәстүрлі өнерін, тарихын, ескерт-кіштерін эстетикалық тұрғыдан бағалай білуге баулитын жүйелі білім, шығармашылық икемділігі мен дағдыны қалыптастыру;Өмір шындығы көріністерін, табиғаттағы, және өнердегі оның сезімдік әсерін балалардың көре, сезіне білуін, іс-әрекеті барысында олардың кеңістік туралы түсінігін, қиялын елестету қабілетін жүйелі түрде дамыту; технологиялыұ еңбек сабақтары барысында дамып, қалыптасқан көркемдік дағдылардың икемділіктерін тұрмыс жағдайда, еңбек процесінде қоғамдық қызметте пайдалана білуге баулу;
Дипломдық жұмыстың зерттеу әдіснамасы.
Бұл дипломдық жұмысты орындау барысында практикалық іскерлік қалыптастырып, станоктар мен электр аспаптармен, әртүрлі құралдармен жұмыс тәсілдерін меңгердім. Келешекте мектеп шеберханасында оқушылармен жұмыс атқаруға көп тәжірибе жинақтадым.
Дипломдық жұмыстың жаңалығы. Тәуелсіз еліміздің әлеуметтік даму жолы өрістеуде және де жаңаша айшықтарға толы.Осындай даму жолында әр ұлт өзінің тарихын,тағылымын,өнер,білім мен әдебиетін бір сөзбен айтсақ мәдениеттің рухани және материалдық жетістіктерін зерделеп,дәстүрлеуде, Бұл жерде өнердің алатын орны айрықша. Себебі,біз өнер бұлағынан сусындаған ата-бабаларымыздың ,өнер әлемінде ғасырлар бойы жинаған асыл қазыналарын жоғалтпай оны одан әрі заманға сай құндылықтармен толтыруға міндеттіміз.
Дипломдық жұмыстың ғылыми әдіс – тәсілі.
Әрбір сабақтағы оқыту мен тәрбие процесінің тығыз бірлігі ұлттық көркем өнерге оқытудың да негізі болып табылады. Технологиялық қолөнері сабақтарында оқушылардың практикалық білімі мен көркемділігін ұштастыра білу, олардың өмір шындығы мен өнердегі сұлулықты байқағыштығын, шығармашылық ынтасын, оған деген қызығушылықтарын арттырады.Қолөнер түрлерінің әдістері мен тәсілдерін меңгеру арқылы,оларды белсенді еңбек етуге үйрете отырып, шығармашылықпен жұмыс жасауға баулиды. Өнеркәсіпте жасалған түрлі бұйым-заттарға эстетикалық білім тұрғысынан қарауға және тарихы – мәдени ескерткіштерді, табиғат сұлулығын қорғай білуге баулиды.
Дипломдық жұмыстың ғылыми жобасы. Көп жағдайда оқушыладың заңдылықтарға, салу жолдарын еліктеп, творчествалық орындау тәсілдерін естен шығарып алады. Ал бұл жағдайда олардың творчествалық мүмкіндіктерін ұтымды пайдалану үшін салынатын обьектіні қабылдауда және бейнелеуде оның қасиеттерін, құрылысын үстіртін еске алып, негізгі мәселені заттардың әсемдігіне, көркемдігіне олардың сезімді оятатын әсерлігіне бейімделген жөн. Оқушылардың осындай творчествалық қабілеттерін дамытуда композициялық салу жолдарын үйретіп, бейне образын, эмоциялық сезімді көрсету – негізгі басты мәселе екендігі дәлелді түрде сипаттау мұғалімнің творчествалық ізденісін талап етеді.
Дипломдық жұмыстың ғылыми және шығармашылық жаңалығы.
І. КӘСІПТІК БІЛІМГЕ ОҚЫТУДЫҢ ӘДІСТЕМЕСІ
1.1 Кәсіптік оқытудың мақсаты мен міндеттері
« Кәсіптік оқыту» білімгерлерінің біліктілігі мен шығармашылығын арттыруда оқу барысында теориялық және практикалық жұмыстарды жете меңгерумен қатар техникалық шығармашылық пен өнертапқыштық-ізденіс, білімгерлердің ғылыми-ізденіс жұмыстары, педагогикалық өндірістік практикалар,кәсібі бойынша атқарылатын модульдік тапсырмалар т.б Олардың кәсіпті терең меңгеруіне,политехникалық ой-өрісін өсіруге, педагогикалық әдіс-тәсілдерді меңгеруіне және білім мен білікті арттыруға көп ықпал етеді. Кәсіби біліктілігі мен шеберлігін арттыруда өтілетін сабақтардың жоғары деңгейде болуына қандай деректер әсер ететінін айтар болсақ: оларға оқылатын пәннің теориялық негіздерін жетік білуі, тарихы мен технологиялық өңдеу тәсілдерін, орындалатын жұмыс этаптары мен кезектілігін,оқу құралдары мен станок-жабдықтардың құрылысы мен басқаруын,сызба-графикалық жұмыстармен,анықтама материалдармен жұмыс атқара алуы, еңбек мәдениеттілігі мен сүйіспеншілігі, еңбек қауіпсіздігі жатады.
«Кәсіптік оқыту» білімгерлері болашақ кәсіби мұғалімдер, олар мектеп оқушылары мен жастарды еңбекке,кәсіпке даярлауға тікелей қатысады.
Сонымен қатар кәсіпке оқыту,технологиялық еңбекке оқыту,сабақтан тыс үйірме ұйымдастыру,ұлттық көркем бұйымдар жасатып, тәрбиелеу,техникалық шығармашылыққа баулу, тех. мамандықтарға баулып, қызықтыру т.б көптеген оқу іс-шараларын қатысады. Қазір заман талабына сай халық тұтынатын тауарларды өндірумен қызмет көрсету саласын дамытудың комплексті бағдарламасында ұлттық бұйым түрлерін, мәдени тұрмыстық және шаруашылық тауарларына көпшілік қолданатын басқа тауарларды жан-жақты сұранысын мейлінше толық қамтамасыз ету қарастырылған. Соған орай халықтың талғамы да артып, белгіленген бұйымдардың сапасын едәуір жақсартуды, көркемдік және эстетикалық талғамға сай орындау қажеттілігі туындауда. 7
Келешекте кәсіби мұғалімдерді даярлауда технологиялық еңбекті жетік меңгерген,оқушылардың технологиялық шығармашылығын жүргізе алатын, психологтық-педагогикалық әдістерді білетін,жаңа технология мен ғылыми-техникалық жетістіктерден хабары бар жаңа тұрпатты мұғалім қажеттілігі жайлы көп айтылуда. Жоғары деңгейдегі білікті маман даярлауда оқытудың барлық жетістіктерін пайдалана отырып теориялық және практикалық сабақтарда білімгерлердің білімі мен біліктілігін арттыратын комплексті оқу жүйесін жетілдіру,арқылы техникалық,конструкциялық шығармашылық жұмыстар жасауда дамып отырады. [2]
Педагогикалық-психологиялық әдіс-тәсілдері, сабақ өтуге қажет әдістеме, көрнекіліктер,политехникалық білім,шеберлік өтілетін барлық пәндер арқылы қалыптасады да практикалық, техникалық шығармашылық жұмыстарында іске машықтану мен кәсіптік дағды калыптасады.
Қыздар мен ұлдарды кәсіпке тәрбиелеп оқытуда, өздеріне лайықты маман
иесі болуына бағыт-бағдар береді. Мектептерде еңбек технологиясы пәнін оқыту ер балалар мен қыздар топтарына бөліп оқыту қарастырылған. Ата мен ана дәстүрінен нәр алып өсіп, тәлім-тәрбие көрген, еңбекке шынығып өскен баладан келешекте қоғамға пайдалы азамат өсіп шығатыны мәлім.
Кәсіпке оқыту шараларының жетік ұлттық бағдарламаларын мен әдістемелік-оқулықтарын,оқытудың жаңаша технологияларын пайдаланумен қатар, этно-педагогикалық оқыту тәсілдері арқылы оқыту тиімділігін арттыру жолдарын қазіргі кезден бастауыш сыныптардан бастап қолға алуды қарастыру керек.
Ұлттық салт-дәстүрде, этнопедагогикалық тәрбиені көріп өскен ұл-қыздардың бойынан ақылы мен зердесі, өнері мен шеберлігі, қайрат қаруы,техникалық жетістіктерге жетуі сияқты қасиеттері қалыптасып, өз елін құрметтеп өсуіне апаратын негізгі жолдардың бірі. Жоғарыда айтылған жайттарды корыта айтсақ еңбек әрбір адамның маман болып қалыптасуына,мағыналы өмір сүруіне көп әсер ететінін байқаймыз. .
1.2 Оқушылардың шығармашылық оқу үрдісін ұйымдастыру формалары
Қазіргі күні қоғамның дамуымен қатар, технологиялық прогресстің дамуы техника мен техникалық шығармашылық, көркемдік шығармашылыққа көп көңіл бөлініп соған сәйкес мамандар даярлау қолға алынуда. Жастарды өнер мамандықтарына бағдарлау, оқыту мәселесі айтылуда, сондықтан алдымен сол мамандарды дұрыс оқытатын педогог мұғалімдер даярлау қажеттілігі туындайды. Жеке тұлғаның мінездемесінен «Оның нені жасайтынын емес, оны қалай жасайтынын» көруге болатын жайлы белгілі ғалымдар айтқан екен.
Ғылыми- техникалық прогресс қоғамдық сипат алған қазіргі кезеңде,оны оқытумен жетілдіру, техникалық шығармашылыққа оқушыларды бағдарлау нәтижелі жүргізіліп,техникалық мектептер мен коледждерің ашылуы, техника-лық мамандықтарды көбейтіп қоймай политехникалық білім мен техникалық шығармашылықты арттырады. [3]
Қаралған біліктілікті жетілдіру мақсаттары мен сұрақтар бағдарламада қарастырылған мазмұнда лекциялық негізін құрастырып, лабороториялық практикалық жұмыстар арқылы біліктілік, әдіс-тәсілдерін қалыптастырып политехникалық, шығармашылықтары мен техникалық шығармашылық айналысуын арттыра отырып, олардың педогогикалық іскерліктерін жетілді-руді көздеп отыру керек.
Педагогикада техникалық машықтануға жетілдірудің жолдары айтылған. Оның негізгі дәйектерінің бірі оқушыларды жас кезінен шығармашылықпен
• Политехникалық білімнің теориялық біліктілігі.
• Техникалық құжаттар мен сызба-графикалық, анықтамалар дұрыс жұмыс жасай білуге.
• Станоктар мен құрал-жабдықтарды қолдана біліп, жұмыс тәсілдерін меңгеру.
• Сызба бойынша техникалық бөлшек жасай білу мен оларды құрастыра ...