Республикамыздың аумағында кездесетiн мол табиғат ресурстары тиiмдi және тиiмсiз жолдармен игерiлiп келедi. Әcipece қазба байлықтарды өндiру мен өңдеу, оларды тасымалдау барысында, ашық кен өндiрiстерiнде кен қазғанданда табиғат орасан зор зардап шегедi. Оның үстіне елiмiздегi полигондар орналасқан аумақтарды экологиялық тұрғыдан апатты аймақтарға жатқызуға болады.
Семей өңiрiндегi сынақ аймағының радиоактивтi заттармен ластану деңгейi өте жоғары. Осы аумақта шоғырланған 154 өнеркәсiп орнынан жылына 294 мың т улы химиялық заттар қоршаған opтaғa таралады. Мәселен, Семей қаласы бойынша ауыр металдардың шектеулi рауалы шоғырлануы жөнiндегi көрсет¬кiштерге көңіл бөлсек, мыс-100, хром-100,қорғасын-100, мырыш-300, кобальт-50, никель-50 есеге артқан.
1990 жылғы мәлiмет бойынша, Қазақстан аумағында ядролық қару сыналғaн жердiң көлемi облыстарда: Ақтөбеде - 4207,5, Атырауда-1635,3, Шығыс Қaзaқстанда-11,1, Жамбылда- 2576,1, Қарағандыда - 4900, Батыс Қазақстанда - 1558,8, Орталық Қазақстанда - 19,6, Maңғыcтayдa - 21,4, Павлодарда - 717,0, Oңтүcтiк Қазақстанда - 8,1, Шығыс Қазақстанда - 941,2 мың га жердi қамтыған. Аталған облыстарда 50 жылдай бойы Ресейдiң әскери ведомостволары 500-ге жуық ядролық сынақ жасап, 20 млн га шұрайлы жердi жарамсыз еткен. .
Батыс Қазақстан аумaғында 1966-1979 жылдар аралырында 24 ядролық қapy сыналған. Сынақ Maңғыcтay облысында 3 рет, Батыс Қазақстанда 4 рет, ал Атырауда 17 рет жасалған. Соның iшiнде ең ipici Азғыр полигоны ғана 61 мың га жердi алып жатыр.3ерттеу нәтижелерi бойынша Нарын, Азғыр құмдарында ауыр металдардың шектеулi рауалы шоғырлануы көбейiп, цезий - 137, кадмий - 80-120, стронций - 150, қорғaсын - 80, нитрат – 88 есеге apтқaн.
1988-1991 жылдар аралығында тек қaнa Тайсойған поли¬гонында 24000 зымыран сыналып, 30 мың т жанармай жaғылған. 1994 жылы 5 шiлдеде және 27 қазанда апатқа ұшырaған "Протон" зымыран тасығышынан бөлiнген гептилен уы Қарағанды облысының жерiне орасан зор қауiп төндiрдi. Оның зардабы елi белгiсiз болып отыр.
Қазiргi кезде Қазақстан жерiнің 33,6 млн га жерi әскери полигондардың кecipiнeн бұзылғаны анықталды. Сол сияқты республика аумaғында барлығы 16 млрд т радиоактивтi қалдық жинақтaлған. Ол қалдықтар Ақмола облысының - 800 га, Жамбыл облысының - 190 га, Қарaғанды облысының - 25 га, Қызылорда облысының - 3 га, Оңтүстiк Қазақстан облысыньщ 2 га жерiн алып жатыр. Мұны Қазақстандағы радиациялық апат аймақтары мен олардағы қазiргi қалыптасқaн жaғдайлар келтiрiлген фактiлер арқылы көруге болады ....

Тамақ өнеркәсібінде, аспаздықта, тамақты үй жағдайында даярлағанда өте ертеден тамаққа тәтті дәм беретін қосылыстар қолданылған. Ең бірінші қолданылған бал, өсімдіктер шырыны, жемісі. Біздің күнделікті жағдайда негізінен қолданатынымыз – қант.
Соңғы кезде ғылымның тамақтануға қойған талабымен байланысты, төмен колориялы азық-түліктің өндірісін кеңейту, сол сияқты кейбір аурулармен ауыратын, әсіресе диабет ауруымен ауыратын адамдар үшін арнайы тағам қажет екеніне байланысты, табибғи және жасанды қанттарды ауыстыратын заттардың өндірісін кеңейту қажет болды. Осымен байланысты, тамақ өнеркәсібінде тәтті дәм беретін өнімдерді крахмалдан алу кең өріс алды, олар: сірне (төмен қантты, карамелді, глюкозды), глюко-фруктоза шырыны, глюкоза. Енді осы топқа жататындардың ішінен кеңінен қолданылатындары:
Бал – құрамында балы бар гүлдерді аралардың өңдеуімен алынған өнім. Жағымды дәмі, иісі бар зат. Құрамы: түсі және хош иісі араның өңдеп алған өсімдіктерінің табиғатымен байланысты. Құрамында 7,5 пайыз моно және дисахарид бар, оның ішінде 40 пайыз фруктоза, 35 пайыз глюкоза және 2 пайыз сахароза, 5,5 пайыз крахмалдан тұрады. Құрамындағы витаминдер: С-2, В6- 0, 10, фолатцин 15,00 мкг, аз мөлшерде В2 , В1 микроэлементтерден: темір – 800, йод – 2, фтор – 100, қалғандары өте аз мөлшерде. Органикалық қышқылдар 1,2 пайыз.
Бал тамақтанғанда және дәрі ретінде, сол сияқты тәтті тағам және нан пісіру өндірісінде, сусындар даиярлағанда қолданылады.
Солод экстракциясы - арпа солодының сулы сығындысы – моно және олигосахаридттердің (глюкоза, фруктоза, малтоза, сахароза), белоктардың, минералды заттардың, ферменттердің қоспасы. Құрамындағы сахарозаның мөлшері - 5 пайыз. Тәтті тағам өндірісінде, балалар үшін даярланған тағамдар да қолданылады.
Лактоза сүт қанты. Балалар тағамына және арнайы тәтті тағамдар өнімін даярлағанда қолданылады.
Көп атомды спирттер (полиолдар)....

С.Торайғыровтың «Қамар сұлу» (1914) романы – революция алдындағы қазақ әдебиетінде көрінген тұнғыш реалистік шығармалардың бірі . Ол эпостық жанырдағы үлкен туындыға жатады. Көбіне прозамен жазылған. Шығармада белгілі бір дәуірдің немесе заманның тұтас өмір суреті қамтылған .
Образдары. Романның образдары сол кездегі әлеуметтік ортаға сай автор көзқарасы бойынша ұнамды , ұстамсыз мінезде тұрмыс , сана , мүдде жағынан бір-біріне мейлінше қарсыластырған . Жазушының кімдердің талабын ұнатып , кімдердің ісін ұнатпайтындығы , шығарманың тұтас идеясы сол қарсыласудан ,образдар тартысынан келіп туады . Мысалы «Қамар сұлу» романындағы ұнамды образдарға халық арасынан шыққан Ахмет , Қамар, соларды толықтыратын Омар , Хасен , Жәуке бейнелері жатады . Ахмет пен Қамар оқыған , ескі салтқа қарсы күресіп , өздерінің бас бостандығын іздеген озат, жаңашыл жандар . солардың әділ талабына жол бермеушілер – бай , болыс , қажы ортасынан шыққан Оспан би , Қалтан қажы , Жорға Нұрым, соларды толықтыратын - Әбділда ишан , Бәйтік молда , Көңілбай бақсы . Бұлар қнамсыз бейнеге жатады . Қамар мен Ахметтің қайғылы халіне сол кездегі жағдай , әдет-ғұрып айыпты десек , Оспан , Нұрым , Қалтандар сол ескі салттың бнлді өкілдері .
Ахмет бейнесі. Романдщағы ісі әділ , талабы прогресті , ұнамды , халықтың басты бейнелердің бірі – Ахмет . Өзінің шыққан ортасы , тегі жағынан ол кедей . Бұл реттен ол С . Көбеевтің «Қалың мал » романындағы кедей жігіт Қожашқа ұқсас . Бірақ Ахмет қарапайым ауыл жігіттерінің бірі ғана емес , оқыған-тоқығаны бар саналы жастар дүниесінің өкілі .
Автор оның жайын былай суреттейді : « Сарыбас деген ауылда Жәуке деген кғісінің оқу соңында жүрген, баласы бар еді . Жәуке өзі нашар кісі болса да , тапқан – таянғанын жалғыз ұлы Ахметтің оқуына салып , жасынан олай сүйреп, былай сүйреп жүріп, әйтеуір « молда» атына іліктіріп еді . Бертін келген кездерде ол бейнеті босқа кетпей , ахметтің арқасында аузы асқа , тақымы атқа тиіп , есіктегі басы төрге жетті . Аса байып кетпесе де , өзіне өзі тоқ , жақсы ғана ауқатта бітті », - дейді .....

Әдетте, адамдардың барлығы да ізденуші өмірге қажеттінің бәрін өзімен бірге ала келген жоқ. Тарихты адам жасайды, адамзат тарихы дегеніміз – дарияның асау тасқыны да, толқынға қарсы жүзетін кеме де, кемені қозғаушы жекен де осы адамның бір өзі ғана. Демек өмірдің мәні де, қожасы да адам. Рас, адам өмірі ешбір бөгетсіз сырғи бермейді.
Ежелгі заманнан өмір сүріп келе жатқан түркі тайпалары негізінде қалыптасқан іргелі халықтардың бірі қазақтар, ғасырлар бойында жазба мәдениеті болмаса да, ауызша әдіспен өзіне тән бай рухани мұра жасай білді. Ал жазба әдебиет пайда болғаннан кейін бұл мұра өте үлкен қарқынмен дами отырып, әр қилы ерешеліктерге толы күрделі тарихи жолдардан өтті.
Зерттеу тақырыбы: «Қазақ философиясы қалыптасуының тарихи ерекшеліктері» деп аталады. Осы рухани мұра жүйесінде қазақтың ертедегі философиялық ойлау элементтерінен бастап, қазіргі заманғы толысқан философиялық теориясын түгелдей қамтитын ұзақ та жемісті философия тарихы мол орын алды. Оның негізгі бағыттары ретінде тұрпайы-диалектикалық ойларды, дүниеге шынайы түрдегі көзқарасты, дінді тану және басқа да еркін ойлау процестерін, адамгершілік мәселелер мен адам туралы ілімдерді, күш көрсетпеу идеясы және оның күш көрсету саясатына қарсы бағыттарды насихаттау, тағы басқа мәселелері болды. Бұл қызығушылық оқырман қауымының, оның ішінде философтардың тарихи логикасына жету жолында пайда болды. Сонымен қатар сол кездегі қазақ философиясының тарихи ерекшеліктерін бағалағысы келетін біздер үшін, үлкен сын сағат туғандай.
Тақырыптың өзектілігі:
Тәуелсіздікке көзі жеткен Қазақстан Республикасы алдында руханиет саласында орасан зор әрі қасиетті мақсат – халық рухын, оның өзегі – ұлттық философияны жаңғырту немесе қайтадан қалпына келтіру мақсаты тұрған еді. Қаншама экономикалық және саяси жетістіктерге жеткенмен де, мәдени қайта өркендеусіз, Қазақстан өркениетті елдер қатарына еш қосыла алмайды. Біздер ауызша да, жазбаша да «рухы күшті халық», «рухани биік халық» деп бағалаймыз. Қазақылықты немесе ұлттық рухты анықтауға тікелей қатысы бар басқа да қасиеттер болуы мүмкін. Қалай болғанда да олардың қазақ халқының тұтастығынан туындайтындығына күмән келтіруге болмайды. Оны бейнелейтін, санасына сіңіретін адам.
Зерттеліп отырған тарихи кезеңдегі және алға қойылған мақсат негізінде төмендегідей міндеттер бейнеленеді:
- Зерттелмеген жақтарын ашу. Бүгін де осының дұұрыстығын анықтау;
- Деректемелер мен әдебиеттерді топтастыра отырып, әр әдебиеттерге сыни көзқарас тұрғысынан қарай отырып, қазақ философиясының тарихи ерекшеліктерін жан-жақты ашып көрсету.
Философия тарихы туралы жазылған еңбектер ерте заманнан белгілі. Ұлы ғұлама ойшыладардың шығармашылық мұраларын, олардың философияға қосқан үлестері, көтерген өзекті мәселелері жайлы әр елдің, әр заманның тарихшылары айқындап кеткен тұжырымдар, келелі ақын мен сезімге негізделген ойлары баршылық. Оларда философияның қоғамдық сананың ерекше түрі ретінде дүниеге келуіне басқадай алғышарттардың бастысы болып, мифологияның, діннің халықтың қарапайым санасының, ғылымның тигізген әсерлері толыққанды да ерекше сипатталған. ....

ҚАБЫНУ –(грекше phlogosis, лат. Inflamatio өрт алу деген мағына) –организмнің әр түрлі сыртқы немесе ішкі патогендік әсерлер нәтижесінде дамыған ,қан айналымның ерекше бұзылыстарымен және жасушалар пролиферациясымен сипатталатын ,стериотипті,қорғаушы ,бейімделуші реакция.Ол қабыну ошағындағы зиянды әсерлерді жоюға және зақымданған ағзалардағы ,тіндерлегі құрылымдық өзгерістерді қайта қалпына келтіруге бағытталған әлтерация, экссудация, пролиферациямен қабаттасатын біртектес дерттік үрдіс.
Қабыну этиологиясы:
Қабыну әр түрлі ішкі және сыртқы себептерден болады.
Қабынудың себептері – флогогендер:
Экзогенді (биологиялық, механикалық, физикалық, химиялық, әлеуметтік)
Эндогенді (қан құйылу, тін ыдырауы өнімдері, улы метаболиттер, тұздар жиналуы, иммундық кешендер, белсенді радикалдар)

Қабыну ошағындағы өзгерістер негізінен үш фазадан тұрады:
1. Әлтерация тіндердің жасушулардың зақымдаруы
2. Экссудация және лейкоциттер эмиграциясы құбылыстарымен көрінетін микроциркуляция арнасындағы қантамырлардағы қанайналым өзгерістері.Қан тамырларынан қаның сұйық бөлігінің және қан элементтерінің сыртқа бөлініп шығуы.
3. Пролиферация жасушалардың көбеюі нәтижесінде тіндердің қайта қалпына келуі
Мұның барлығы гистион деп аталатын дәнекер тінінің құрылымдық қызметтік өлшемінің территриясында өтеді.Гистион құрамында негізгі зат ,коллагенді ,эластинді,аргирофильді талшықтар, нерв талшықтары қоршаған микроциркуляция арнасының бір бөлігі кіреді .
Әлтерация – зақымдану - жасушалардың , жасушааралық заттардың, нерв аяқшаларының, қан тамырларының дистрофиялық, некробиоздық, немесе некроздық бүлінулері
Алғашқы әлтерация–флогогеннің тікелей әсерінен дамиды.
Салдарлық әлтерация – алғашқы әлтерацияның зардабы, зат алмасу өзгерістерімен, қабыну дәнекерлері әсерімен байланысты.
Қабыну ошағында зат алмасуы өзгерістері
Зат алмасудың сандық және сапалық өзгерістері:
• Майлар, көмірсу, нәруыздар ыдырауының (лизосомалар мембранасы зақымдануы  лизосомалық гидролазалардың шығуы және әсерленуі) жоғарылауы
• Түзілу үрдістерінің төмендеуі
• Заттар алмасуы соңғы өнімдерге дейін жүрмейді - СО2 және Н2О (митохондрий мембранасы зақымдануы әсерінен)  тыныстық коэффициенттің ( ТК = бөлінген СО2/қабылданған О2). ....

Электр энергиясын қолдану бізге барлық іс-әрекеттерді жақсартуға өнеркәсіпке жаңа автоматтандырылған технологиялық процесстер енгізіп жаңа мүмкіншіліктерді берді. Ауыл шаруашылығында жаңа қажеттіліктерде құрылған технологиялар нақты өнім түрін жылдам және жеңіл түрде тудыратын болды.Электр энериясы өмірдің барлық салаларында соншалықты кең таралуының басты себебінің бірі – электромагниттік энергияны өте аз шығынмен алыс қашықтыққа беру және оны энергияның басқа да түрлеріне: механикалық, жарық , жылу , химиялық және т.б. түрлендіру ыңғайлы.
“ Электротехниканың теориялық негіздері ” курсының пәні деп, тізбектер мен өрістердегі өтетін электромагниттік процестерді сандық және сапалық жағынан оқып үйренуді айтады.Физика және жоғары математика курстарына негізделген бұл курс , осы заманғы электротехникалық құрылымдардың әртүрлі кең кластарына қолданылатын инженерлік есптеулер және талдау әдістеріне толы болады. Сонымен қатар ЭТН өндіріске қажетті болашақ мамндардың электротехника мен радиотехникадан ғылыми көзқарастарының қалыптасып жетілуінде аса маңызды рөл атқарады және бұл курсқа арнай электротехникалық және радиотехникалық пәндер негізделеді.
ЭТН курсында электрлік және магниттік құбылыстарды екі тәсілмен сипаттап жазу қолданады . Оның бірі тізбектер теориясы, ал екіншісі өріс теориясы.
Тізбектер теориясында нақты электротехникалық құрылымдарды жобамен идеялизацияланған схемалармен ауыстыру қолданылады. Бұл схема анықталуға тиісті кернеулер және токтары бар тізбектің бөліктерінен тұрады. Инженерлік практикада, тізбектер теориясы аралық токтар арасындағыкернеуді есептеуге жүгінбей–ақ, қарастырылып отырған тізбектің бөлігінің ұштарының арасындағы кернеуді тікелей дәл анықтауға мүмкіндікбереді. Токтарды өткігіштің қимасының әр түрлі нүктелеріндегі оның тығыздықтарын ещқандай есептеусіз-ақ анықтайды.
Өріс теориясы кеңістік пен уақыттағы нүктеден нүктеге дейінгі электрлік және магниттік шамалардың өзгерісін зерттейді. Ол электрлік және магниттік өрістердің кернеуліктерін электр энергиясының сәуле шығарумен, көлемдік зарядтың таралуы, токтардың тығыздықтары және т.б. зерттеумен шұғылданады.
ЭТН курсында диалектикалық ойлауды қалыптастыратын симметрия принципі, энергияның минималды принципі, зарядтың сақталу заңы, магнит ағынының үздіксіздік принципі деп аталатын жалпы физикалық принциптер қолданады. Электр тізбектерін есептеуді екі әдіспен баяндап жеткізуге болады. Бірінші әдіс бойынша , есептеу жұмыстары синусоиадлық токтың электр тізбектерінің теориясы бойынша баяндалады. Ал екінші ідіс бойынша, әуелі есептеу әдісі резетивтік тізбектер (тұрақты ток тізбектері) қатысты қарастырылады да, сонан соң бұл әдістер синусоидалық ток тізбетеріне ауысады.
Электр тізбегі деп – электр тоғын тудыратын құралдар мен обьектілер жиыны , ЭҚК тоғы және кернеуі туралы түсінік көрсететін электромагниттік процесстер. Тұрақты ток тізбегін , қазіргі техникадағы өз бағытын өзгертпейтін яғни э.қ.к көз полярлығы әр уақытта тұрақты тізбегін айтамыз. ....

Қоғам ұғымы, әлеуметтанудың басты санаттарының бірі болып табылады.
Бірақ қоғамның анықтамасын бермес бұрын “табиғат” пен “қоғам” сияқты кең ұғымдарды шектеу, олардың ара жігін айқындап алу қажет. Бұл әлеуметтік-философиялық проблеманың дұрыс шешілуінің әлеуметтану үшін басты, әдістемелік маңызы бар.
Біз, әдетте, адам, қоғам - табиғаттың бір бөлігі деп жиі айтамыз және оның негізі бар. Бұл жерде “табиғат” ұғымы бүкіл дүниенің, барлық шынайылықтың (органикалық және бейорга¬никалық дүниенің, адамның, қоғамның) табиғи бірлігін білдіретін аса кең мағынасында қолданылады. “Қоғам - табиғаттың бір бөлігі” деген тезис мына бір фактіні растайды: адам, демек қоғам да табиғаттан пайда болады; адам - басқа жанды тіршілік иелерімен ортақ қасиеттері көп және табиғат заңдарына бағынатын биологиялық тіршілік иесі; адам баласы тірі табиғат дамуының жоғары сатысы болып табылады; қоғам табиғи ортамен органикалық байланыста және тығыз қарым-қатынаста болады және табиғаттан тыс және одан қол үзіп өмір сүре де алмайды, дами да алмайды; табиғат та, қоғам да өз дамуында ортақ іргелі заңдарға бағынады және т.с.с.
Қоғамды табиғатқа қарсы қоятын басқа бір жағдайда “табиғат” ұғымы деп адамға, қоғамға қатысты сыртқы (табиғи-географиялық) орта ретіндегі тұтас шынайы дүние емес, оның тек бір бөлігі ғана түсініледі. Адам - мейлі ол өзінің көрінісінің жоғары нысанында болсын, биологиялық (тірі, табиғи) тіршілік иесі ғана емес, адамдардың бір-бірімен қарым-қатынасынан өрбитін тек өзіне ғана тән әлеуметтік сапалар мен қасиеттері бар, сапалық тұрғыдан жаңа, принципті ерекше құбылыс; ал қоғам өмірі - әлеуметтік санадан жұрдай және өзін жануарлар әлемінен бөліп көрсетпейтін жеке биологиялық түрлер әрекет ететін биологиялық өмірге (ұйымшыл-дығы жоғары жануарлар - адамға ұқсас маймылдардың өміріне) қосылмайтын сапалық өзіндік ерекше, әлеуметтік өмір екендігін көрсету және атап өту қажет болған кезде мұның ерекше маңызы бар. К.Маркс адам болмысын қоғамдық қарым-қатынастардың жиынтығы ретінде анықтаған кезде, ол осы арқылы адамның ең алдымен қоғамның өнімі екендігін атап өтуге тырысқан.....

Периодтық жүйенің IV тобыңдағы элементтердің ішіндегі ең маңыздылары— көміртегі мен кремний. Көміртегі — тірі ағзалардың (организмдердің) құрамына кіретін элементтердің аса маңыздысы болса, кремний — жер қыртысында көп тараған элементтердің бірі.
Көміртегі мен кремний периодтық жүйеде атомдары электрондарын оңай беретін "оң электрлі" элементтер мен атомдары электрондарды оңай қосып алатын "теріс электрлі" элементтердің аралығында орналасқан. Сондықтан көміртегі мен кремний периодтық жүйедегі орнына, атомдарының құрылысына байланысты химиялық реакцияда валентті электрондарын түгелімен басқа атомдармен коваленттік байланыс түзуге жұмсайды.

Көміртегі (II) және көміртегі (IV) оксиді.
Ағашты құрғақ айдау.

Жұмыстың мақсаты. Активтелген көмірді және көміртегі (II) оксидін алу әдістерімен және олардың химиялық қасиеттерімен танысу. Ағашты құрғақ айдағанда бөлінетін заттарды байқау.
Құрал-жабдықтар. Стақандар, колбалар, пробиркалар, тамшылатқыш құйғыш, ағаш жаңқасы, шыны түтікшелер, резеңке түтік, спирт шам, электр плиткасы, хлорды және азоттың (IV) оксидін алатын құралдар.
Реактивтер. Құмырсқа қышқылы, қымыздық қышқылы, концентрациялы күкірт қышқылы, мыс (II) оксиді, фуксиннің, көк сияның ерітінділері, ағаш көмірі.
1 -тәжірибе. Активтелген көмірді дайындау. Стақанға ағаш көмірінің ұсақ бөлшектерін салыңдар, үлкендігі шамамен 1—1,5 см болсын. Содан соң стаканның жартысына дейін ыстық су құйыңдар. Ағаш көмірін салған ыстық суды 4—5 минуттай қайнатыңдар. Көмірдін суды бойына сіңіріп, салмағының ауырлағанына көңіл бөліңдер. Сұйықтықты салқыңдатып, ішіне мақта салынған құйғыш арқылы өткізіп, көмірді сүзіп алыңдар. Көмірді жинап, қайта қыздырыңдар. Темір тостағаншаны салқындатып, көмірдің кеуектенгеніне назар аударыңдар. Міне, осыңдай өңдеуден кейін көмір активтелген көмірге айналады. Осы активтелген көмірді келесі тәжірибелерге пайдаланыңдар.
2-тәжірибе. Активтелген көмірдің ерітінді бояуын сіңіруі. Пробирканың үштен бір бөлігіне дейін су құйып, оған бір-екі тамшы фуксиннің немесе күлгін сиянын ерітіндісін тамызыңдар. Үстіне бірнеше түйір активтелген көмір салыңдар. Пробирканың аузын үлкен саусақтарыңмен басып тұрып, бірнеше рет шайқап араластырындар. Біраз уақыт тұңдырып қойыңдар. Ерітіндінің түссізденгеніне көңіл бөліңдер. Ағаш көмірінің бұл қасиетін адсорбция деп атайды. Бұл тәжірибені дәрі ретінде пайдаланылатын карболенмен де жасауға болады.
3-тәжірибе. Активтелген көмірдін газдарды сіңіруі. Екі колба алып, бірін хлормен, екіншісін азоттын диоксидімен толтырыңдар. Екеуіне де активтелген көмір салып, колбалардын аузын тығындаңдар. Колбаларды шайқап араластырыңдар. Колбадағы газдардың түссізденгеніне назар аударыңдар. Оларды кристалдағыштағы суға төңкеріп, тығындарын су ішінде ашыңдар. Колбаларға судың көтерілгенін байқаңдар. ....

Адам әр түрлі әлеуметтік қатынастарға түседі. Қарым-қатынас нәтижесінде адамдар арасында өзара әрекеттестік қалыптасады, түсіністік пайда болады, қамқорлық жасау және көмек беру жүзеге асады. Қоғамдық қатынастар әлеуметтік нормалар арқылы реттеледі, олардың арасында құқық нормалары ерекше орын иеленеді. Құқық нормалары заңдар мен нормативті құқықтық актілерге көрініс табады. Жалпы адамзаттық құндылықтар және әділеттілік, ізгілік, теңдік, бостандық идеялары құқықтың негізі болып табылады.
Құқық дегеніміз – мемлекет арқылы қамтамасыз етілетін, әділеттілік туралы адамдардың көзқарастарынан көрініс табатын, жалпыға бірдей міндетті нормалардың жиынтығы.
Құқық нормалары өзара үйлесімді жұмыс істеуі қажет. Осы мақсатта олар салаларға, салашықтарға және құқық институттарына бөлінеді. Мұндай құрылым құқық жүйесі деп аталады.
Құкық жүйесі құкық нормаларынан тұрады, аталған нормалар құқық саласын кұрайды, салалар ішінде құқық нормалары құкық институттарына топтастырылады. Біркатар іргелі құқық салалары құқық, салашықтарына бөлінеді.
Кез келген құкық саласы өзінің пәні мен құкықтық реттеу әдістеріне ие. Құкық нормалары арқылы реттелінетін біртектес қоғамдық қатынастар құкықтық реттеу пәні болып табылады. Құкықтық реттеу әдісі дегеніміз - біртектес қоғамдық қатынастарды сапалы құкықтық ретттеуді жүзеге асыруға көмектесетін заңдық тәсілдер.
Құкықтық реттеудің мынадай негізгі әдістері бар:
 имперактивті (тегеуірінді түрде) - тыйым салу, міндеттеу және жазалауға негізделген жазбаша өкім әдісі;
 диспозитивті - рұқсат етілуге, үйлестіруге, бостандық пен теңдікке негізделген тараптардың тең құкықты әдісі.
Сондай-ақ қосымша әдістер де болалы:
 көтермелейтін – құрметтеуге лайықты іс-әрекет үшін марапаттау әдісі;
 ұсынылатын - мемлекет пен коғам үшін лайықты мінез-құлықты жүзеге асыруға кеңес беру әдісі.....

Көлік құралдарына салынатын салық, тікелей салық және мемлекет пен көлік құралдарының арасындағы экономикалық қатынастарды реттейтін салықтарға жатады. Көлік құралдарының иелері көлік құралдарын иемдену барысында республиканың автомобиль жолдарын пайдаланады. Ал осы автомобиль жолдарын қаржыландыруды мемлекеттік бюджет жүзеге асырады. Сондықтан көлік құралдарына салынатын салықтың экономикалық, мәні зор деп айтуға болады.
Көлік құралдарына салынатын салык салу обьектісіне қарай тікелей салықтарға жатады. Ал пайдалану белгісіне қарай бұл көлік құралдарына салынатын салық арнайы салықтарға жатады. Өйткені, бұл салықтан жиналған ақша қаражаттары сол көліктер жүретін жолдарды жөндеу үшін арнайы мақсатқа жұмсалады.
Салық салу объектісін бағалау дәрежесіне карай көлік құралдарына салынатын салықтар нақты салықтарға жатады. Өйткені бұл салық көлік құралдарының сыртқы белгісіне қарай табыстың түсуін есептеместен салынады. Ал салық салынатын органға қарай көлік құралдарына салынатын салық жергілікті салықтарға жатады.
Бұл салықты төлеушілер болып меншік құқығында салық салу объектілері бар заңды тұлғалар, олардың құрылымдық бөлімшелері көлік құралдары салығын төлеушілер болып и табылады.
Салық салу объектілеріне уәкілетті органда мсмлекеттік тіркелген және есепте тұрған көлік құралдары (тіркемелерді қоспағанда) жатады.
Жүк көтергішті 40 тонна және одан асатын карьерлік автосамосвалдар; мамандандырылған медициналық көлік құралдары салық салу обьектілері болып табылмайды. Көлік құралдарына салынатын салық жылына бір рет төленіп отырады жане айдық есептік көрсеткіштен мынадай ставкалар бойынша есептеледі.....